سنگ اندازی بانک‌ها در راه وام ازدواج

گرفتن بیش از یک ضامن برای وام ۳۰ ازدواج توسط بانک‌ها خلاف تبصره ۱۶ قانون بودجه است؛ اما شاهد هستیم که بانک‌ها بی‌توجه به‌این قانون بیش از یک ضامن طلب می‌کنند.
به‌ گزارش فارس از مشهد، انتهای سال ۹۷ بود که مجلس به‌دلیل افزایش افسار گیسخته قیمت‌ها در جهت تسهیل ازدواج جوانان بانک مرکزی را در تبصره ۱۶ قانون بودجه موظف کرد که «به‌هر زوج ۳۰ میلیون تومان وام ازدواج با اخذ یک ضامن معتبر و سفته پرداخت کند».
بانک مرکزی بلافاصله این تبصره قانونی را به‌صورت بخشنامه به‌شبکه بانکی کشور ابلاغ کرد که شاید با این قانون سنگی از جلوی پای جوانانِ در شرف ازدواج برداشته شود.
خوشحالی که دیری نپایید
افزایش میزان وام ازدواج و به‌تبع آن تک ضامنه شدن آن موج خوشحالی را در دل جوانان در شرف ازدواج و زوجین ایجاد کرد، اما این خوشحالی دیری نپایید، چراکه پای تفسیرهای متعدد و سلیقه‌ای به‌میدان باز شد زیرا نه در قانون مجلس و نه در بخشنامه بانک مرکزی تعریفی از «ضامن معتبر» ارائه نشده و فقط به‌آن اشاره کرده‌اند.
در نتیجه هر بانک بنا به‌تفسیری که از«ضامن معتبر» دارد در قبول آن سلیقه‌ای عمل می‌کند.
بانک‌ها که به‌دلیل گرانی‌های ‌اخیر و درآمد کم افراد جامعه ترس از این دارند که نتوانند با وجود یک ضامن به‌بدهی خود دست پیدا کنند در نتیجه، تبصر ۱۶ قانون بودجه را به‌طور کامل انجام نمی‌دهند و با گذشت چند ماه از ابلاغ آن، همچنان ضمانت دو نفر را برای اخذ وام ۳۰ میلیون تومانی ازدواج را مطرح می‌کنند.
ابلاغ مجدد بخشنامه در شهریور سال جاری
این رفتار بانک‌ها، بانک مرکزی را مجبور کرد که در شهریورماه سال مجددأ بخشنامه «وام ۳۰ میلیون تومانی ازدواج با اخذ یک ضامن معتبر و سفته» را به‌شبکه بانکی کشور ابلاغ و در آن بر «قبول یک ضامن معتبر و سفته» توسط بانک‌ها تاکید کند، اما بانک‌ها همچنان دو ضامن برای وام قبول می‌کنند.
طی تحقیقاتی که از چند بانک انجام دادیم، دریافتیم که برخی از آنها یک ضامن معتبر را کسی می‌دانند که فیش حقوقی او بالای دو و نیم و حتی سه میلیون تومان باشد در صورتی که باید یک چهارم حقوق ضامن پاسخگوی معوقات اقساط باشد، یعنی کارمندی با حقوق کمتر از دو میلیون تومان هم می‌تواند ضامن وام ازدواج ۳۰ میلیونی شود.
به سراغ چند بانک در مشهد رفتم و در خصوص شرایط دریافت وام ازدواج و این که چه مدارکی لازم است سوال کردیم؟ مسؤول یکی از این بانک‌ها بعد از اینکه مدارک موردنیاز را یکی یکی برایم شمرد در آخر گفت: ضامن و یا ضامنین هم لازم است.
ضمانت کارمندی با حقوق 2 میلیون تومانی کافی نیست
مجددا سوال کردم که چندتا ضامن لازم است؟ که در جواب ادامه داد: بستگی به‌ضامنین شما دارد، چنانچه ضامن معتبر دارید یکی کافی است در غیر این صورت چند ضامن باید معرفی کنید، سوالم را ادامه دادم و گفتم ضامن معتبر چه شرایطی دارد که گفت: فردی که سپرده و گردش بانکی خوبی داشته باشد و در صورتی که کارمند باشد بستگی به‌حقوق او دارد.
وی ابراز کرد: با وجود گرانی این روزها معمولا ته نشین حقوق کارمندی آن‌هم با فیش حقوقی دو میلیون تومان آنقدر نیست که جوابگوی دیرکرد اقساط وام‌گیرنده باشد در نتیجه ضمانت کارمندی با حقوق زیر دو میلیون به‌تنهای قبول نیست و باید دو نفر باشند.
مسؤول بانک دیگر در جواب درخواست ما برای دریافت وام ازدواج با اخذ یک ضامن گفت: اخذ ضامن بستگی به‌حقوق او دارد مبه‌طور مثال ضمانت کارمندی با حقوق دو میلیون تومان به‌تنهایی قبول نیست و باید دو نفر را برای ضمانت معرفی کنید.
حقوق ضامن باید بیش از 3 میلیون تومان باشد
در ادامه تحقیقات به‌بانک دیگری برخوردیم که صراحتا به‌ما گفت: زمانی ضمانت یک نفر را برای چنین وامی قبول می‌کنیم که حقوق او بالای سه میلیون تومان باشد.
مسؤول بانک دیگری که بیان کرد: ضمانت کارمندی که حقوق بیش از دو میلیون و ۸۰۰ هزار داشته باشد را قبول می‌کنیم.
پرسیدم که یارانه را هم برای ضمانت قبول می‌کنید؟ محکم جواب داد:«نه».
مسؤول یکی دیگر از این بانک‌ها تصریح کرد: برای چنین وامی دو ضامن لازم است و بخشنامه بانک مرکزی برای وام ۱۵ میلیون بوده است!
او ادامه داد: ما برای دادن وام‌های دیگر که ۲۰ میلیون است دو ضامن می‌گیریم، بنابراین این وام که ۳۰ میلیون تومانی، تکلیفش مشخص است.
وقتی تعداد اعضای خانواده ضامن هم در وام دادن مؤثر می‌شود
یکی دیگر از بانک‌ها گفت: یک ضامن کارمند قبول می‌کنیم؛ اما باید فیش حقوق او با جدول پرداختی ما مطابقت کند.
این بانک علاوه بر این پیش شرط تعداد اعضای خانواده ضامن، مستأجره یا صاحب خانه بودن او را، این که خودِ ضامن جزء واگیرندگان هست یا خیر و یا اینکه ضمانت چند واگیرنده را قبول کرده است را مورد تاکید قرار می‌دهد.
بانک دیگر می‌گوید: باید شرایط ضامن با بخشنامه ما سنجیده شود و در صورت مطابقت با آن ضمانت او قبول می‌شود.
برای دریافت وام ۲ ضامن نیاز است
یکی دیگر از بانک‌ها اظهار کرد: برای دریافت وام ازدوج دو ضامن لازم است که اولی باید کارمند باشد و چک هم به‌بانک بدهد.
در ادامه پرسیدم فیش حقوقی ضامن کارمند باید چه‌میزان باشد؟ در جواب گفت: کارمندی که یک چهارم حقوق او جوابگوی اقساط وام گیرنده باشد کافی است.
وی بیان کرد: چنانچه فیش حقوق ضامن یک و پانصد هزار میلیون تومان هم باشد ضمانتش قبول می‌شود.
اخذ بیش از یک ضامن خلاف قانون است
به‌سراغ دبیر شورای هماهنگی بانک‌های خراسان رضوی رفتیم تا علت عدم تمکین بانک‌ها از این بخشنامه را از زبان او جویا شویم.
حسن مونسان گفت: در تبصره ۱۶ قانون بودجه به‌اخذ یک ضامن معتبر برای دریافت وام ازدواج اشاره شده و معتبر یعنی ضامنی که تمکُن مالی داشته باشد و بتواند پاسخگوی تاخیر قسط‌های واگیرنده باشد.
وی افزود: اخذ بیش از یک ضامن برای وام ازدواج خلاف قانون است و تمامی بانک‌های خراسان رضوی مکلف به‌اجرا و تبعیت از قانون هستند و ممکن برخی از همکاران ما با وجود دستورالعمل‌های متعدد بانک مرکزی در این مورد برخلاف قانون و سلیقه‌ای در این مورد عمل کنند که در این صورت متقاضیان می‌تواند به‌بازرسی یا حراست بانک و حتی نظارت و بازرسی استانداری اعتراض کنند.
دبیر شورای هماهنگی بانک‌های خراسان رضوی بیان کرد: ضامن معتبر کسی است که یک چهارم حقوق او جوابگوی دیرکرد قسط وام‌گیرنده باشد و منعی برای ضمانت این فرد نیست؛ اما ممکن برخی از بانک‌ها در این خصوص سلیقه‌ای عمل کنند.
به‌مدیر متخلف تذکر داده می‌شود
مونسان خاطرنشان کرد: بانک مرکزی طی دستورالعمل‌های متعدد به‌شبکه بانکی کشور اعلام کرده که طبق قانون یک ضامن معتبر اخذ کنند که ممکن مسؤولان برخی از شعب در این مورد سلیقه‌ای عمل ‌کنند که این مورد تایید ما نیست و چنانچه گزارشی در این خصوص به‌ما برسد، مدیران در سطح بانک‌ها حتما تذکر لازم را به‌آنها خواهند داد.
وی تصریح کرد: معمولا بانک‌ها ضمانت فردی را که ۵۰ درصد حقوق او جوابگوی دیرکرد قسط‌های وام‌گیرنده باشد را قبول می‌کنند و این در صورتی است که در قانون و بخشنامه به‌این‌ موارد اشاره نشده و فقط به‌ضامن معتبر اشاره شده است.
وام‌های چند ۱۰ میلیاردی برای متقاضی خاص بدون ضامن و وثیقه
البته «وام ازدواج» یکی از آن مقولاتی است که نه به‌تازگی که از سال‌ها پیش با حواشی همراه بوده است و همیشه بوده‌اند بانک‌هایی که زوجین را مجبور کرده‌اند برای اخذ وام از هفت خوان رستم عبور کنند.
این در حالی است که بارها وام‌های میلیاردی رسانه‌ای شده‌اند که بانک بدون ضامن و یا حتی وثیقه مبلغی چند میلیاردی را در اختیار«تقاضاکننده خاص!» قرار داده‌اند، آنگاه زمانی که مردم عادی برای گذران امورات خود اقدام به‌اخذ وامی چند ده میلیونی می‌کنند به‌قدری سنگ جلوی پایشان می‌اندازند که تقاضا کننده ناچارا عطای وام را به‌لقایش می‌بخشد.