به گزارش خبرنگار مهر، ایران کشوری حادثه خیز است و از جمله حوادثی که دائم با آن دست و پنجه نرم می‌کند حوادث و بلایای طبیعی است. با توجه به وقوع حوادثی چون سیل و زلزله که هر لحظه ممکن است با آن مواجه شویم لازم است پیش از هر چیز آگاهی لازم نسبت به وقوع چنین حوادثی را داشته باشیم و از جمله این آگاهی‌ها در رابطه با مسائل بهداشت و سلامت زنان در پس از رخداد این قبیل حوادث است.
با توجه به اهمیت موضوع سلامت زنان در پس از حوادث طبیعی همچون زلزله و سیل، مهتاب مرجانی متخصص زنان و زایمان بررسی مشکلات بانوان را دارای دو جنبه دانست و گفت: موضوع اول، میزان آسیب پذیری زنان و موضوع دوم، بحث‌های مربوط به مسائل روحی و روانی بانوان، به دلیل مدیریت خانواده است.
وی، میزان آسیب پذیری زنان را بسیار بیشتر از مردان دانست و این امر را ناشی از دلایل متعدد مثل نوع پوشش خانم‌ها، میزان توانایی‌های جسمی آنها و مسائل فرهنگی و آموزشی مانند اینکه خانم‌ها در کشور ما ممکن است کمتر از آقایان شنا کردن را آموخته باشند، عنوان کرد.
مرجانی ادامه داد: همراه خانم‌ها اصولاً فرزندانشان و افراد سالخورده هستند و این خانم‌ها ممکن است برای نجات آنها خودشان نیز دچار حادثه و آسیب شوند و خیلی مواقع دیده شده که خانم در منزل مانده تا مرد خانه رسیده و از او کمک بخواهد، همچنین در مواردی دیده شده که خانم‌ها در مسائل خیلی ساده و پیش پا افتاده دچار مشکل می‌شوند مثلاً برای اجابت مزاج محیط بسته‌ای را طلب می‌کنند که در آن احساس امنیت داشته باشند حتی می‌خواهد به همان خانه ویران برگشته و از سرویس بهداشتی آن به جای امکانات صحرایی که وجود دارد استفاده کنند.
این متخصص زنان و زایمان، ضمن تاکید بر آسیب دیدگی زنان بیشتر از مردان، اظهار داشت: در سال ۱۹۹۲ بنگلادش قربانیان زن سه برابر مردان بود و در دسامبر ۲۰۰۴ در سونامی که در سریلانکا و اندونزی رخ داد و یا سیل جنوب آسیا، خیلی از زنان به دلیل ناآگاهی جان خود را از دست دادند و دو تا چهار برابر آمار مرگ و میر زنان در جاهای مختلف گزارش شد.
مرجانی در ادامه به موضوع تغذیه و سلامت غذایی زنان در حوادث طبیعی اشاره کرد و افزود: در حقیقت وقتی ما می‌خواهیم موضوع زنان و حوادث طبیعی را بررسی کنیم نکاتی که وجود دارد احتمال سوءتغذیه زنان در این حوادث بیشتر است، مخصوصاً زنانی که نیازهای خاص تغذیه‌ای دارند مثلاً باردار هستند یا در دوران شیردهی قرار گرفته‌اند. در بعضی فرهنگ‌ها نیز سلسله مراتب توزیع غذا وجود دارد که باعث می‌شود اول به مردها و بچه‌ها غذا رسیده و بعد میان زنان توزیع گردد و به طور کلی خانم‌های باردار در این شرایط به شدت در معرض آلودگی آب، تغییر درجه حرارت و سایر رویدادهای شدید قرار می‌گیرند و تغذیه زنانی که باردار و شیرده هستند حتماً باید با سایرین متفاوت باشد و در هنگام توزیع باید این مورد توجه قرار گیرد که به خانم‌های باردار شواهد خطر که باید به پزشک مراجعه کنند آموزش داده شود مثل مواردی چون خونریزی، آبریزش، تکان نخوردن بچه، تب و لرز، اسهال حتماً باید آموزش داده شود که ایده آل و شرایط نرمال چگونه است تا مراقبت‌های پزشکی زنان باردار پس از سوانح طبیعی به فواصل نزدیک تری از شرایط نرمال انجام شود.
وی در ادامه در بحث امداد و نجات و توجه به فرهنگ مناطق آسیب دیده را مهم دانست و گفت: در زمان نجات خانم‌ها دیده شد که خانمی را از زیر آوار می‌خواهند بیرون آورند اما آن خانم اول به دنبال پوشش مناسب است و حاضر نیست به دلیل پوشش نامناسب بیرون آمده و دیده شود و چون از ابتدا آمادگی این موضوع وجود نداشته است و تیم نجات نیز لباس و پوشش مناسب همراه خویش نداشته‌اند تا به آن خانم ارائه دهند. همین مورد بسیار مهم است که در مدیریت بحران به فرهنگ منطقه توجه لازم صورت گیرد و حتماً امدادگران زن وجود داشته باشند در منطقه و پوشش مناسب خانم‌ها در بسته‌های امدادی پیش بینی شده و شأن و منزلت خانم‌ها به آن توجه شود.
مرجانی توجه به ویژگی‌های فیزولوژیک بانوان را مهم دانست و افزود: در مواقع حوادث طبیعی و امداد و نجات در مناطق حادثه دیده لازم است تا به واکنش فیزولوژیک بدن خانم‌ها در مواقع بحران توجه گردد مثلاً موقع بلایای طبیعی بسیاری از خانم‌ها و دختران جوان خارج از زمان عادت ماهانه می‌شوند و حتی دچار قائدگی شدید خواهند شد و در این زمان لوازم بهداشتی از جمله نوار بهداشتی لازم است هرچند که از نظر خیلی‌ها خیلی بی اهمیت بیاید در حالی که بسیار ضروری و مهم بوده و کیت‌هایی است که گروه‌های امداد می‌توانند ارائه دهند. همچنین با توجه به اینکه ایران کشوری حادثه خیز است و از ۴۰ مورد حوادث طبیعی ۳۹ مورد آن در ایران گزارش شده باید گروه‌های امدادی توانایی این را داشته باشند که سریعاً توالت‌های صحرایی فراهم کنند و وجود سرویس‌های بهداشتی، سطل زباله، حوله حمام ضرورت دارد.
وی با اشاره آلودگی شدید روان آب‌های سیل و آبگرفتگی های معابر، گفت: مهم است که به خانم‌ها آموزش داده شود که در موقع سیل مطلقاً با آب سیل تماس نداشته باشند این آب می‌تواند باعث برق گرفتگی و سوختگی شود و هم می‌تواند باعث عفونت‌های بسیار خطرناکی گردد مخصوصاً خانم‌هایی که باردار هستند اگر در آب سیل حرکت و راه روند می‌تواند با خطراتی مثل عفونت‌های پرده و زایمان زودرس و عوارض جنینی روبرو گردند بنابراین تهیه آب سالم برای آشامیدن و شستشو جز مسائل مهم و ضروری است.
مرجانی، در خصوص زنانی که در این حوادث دچار زایمان زودرس می‌شوند نیز، گفت: خانم‌هایی که دچار زایمان زودرس می‌شوند باید برایشان کیت‌های زایمان یکبار مصرف در برنامه ریزی های سوانح طبیعی پیش بینی شده باشد و این کیت‌ها از قبل محتوایات مشخصی دارند که به وسیله آن مادر بتواند زایمان کند و لازم است داروهایی که برای رسیدن ریه بچه حتماً همراه تیم‌های امدادی باشد که اگر خانم بارداری که در مرحله حاملگی بحرانی است و بچه اگر به دنیا بیاید ممکن است دچار مشکلات تنفسی شود بتوانند این آمپول‌ها تزریق شود تا در زایمان زودرس بچه شانس بیشتری برای بقا داشته باشد و مادر تشویش شود به شیردهی فرزند خود زیرا تا شش ماهگی بچه احتمال اینکه شیردهی بتواند دوباره برگردد وجود دارد و شیر مادر در آن شرایط بحران بهداشتی‌ترین تغذیه برای نوزادان خواهد بود.
این متخصص زنان و زایمان به نحوه تقسیم لوازم بهداشتی در مناطق آسیب دیده نیز اشاره کرد و افزود: نحوه توزیع لوازم بهداشتی و مصرفی نیز خیلی مهم است متأسفانه خیلی از خانم‌ها روی گرفتن نوار بهداشتی و یا لباس زیر را ندارند و یا گزارش می‌شود که این وسایل در بین جمعیت پرت می‌شود و خانم‌ها گاهاً اکراه می‌کنند از اینکه در حضور مردان و فضای عمومی این وسایل را بردارند لذا بهتر است امدادگرهای خانم با بررسی نیازهای خانم‌ها و به تناسب اینکه چند نفر نیازمند هستند این وسایل را به دست آنان برسانند به جای اینکه با توزیع نامناسب هم باعث حیف و میل شدن وسایل شوند و هم به دست کسانی که نیازمند هستند نرسد.
مرجانی، در پایان به مسائل روحی و روانی خانم‌ها در حوادث طبیعی را خیلی مهم دانست و گفت: چون بانوان در این حوادث احساس می‌کنند که برای هر آنچه که زحمت کشیده‌اند از بین رفته است به عنوان یک رفلکس طبیعی احتمال این وجود دارد که در معرض حاملگی‌های ناخواسته قرار گیرند بنابراین کمک‌های روانپزشکی بسیار مهم است و ثابت شده است که در عواقب کوتاه مدت روانی در فاز حاد بلایای طبیعی خونسرد هستند اما بعدها عوارض این حوادث در دراز مدت در روحیه آنان نمایانگر خواهد بود.
