ایران اکونومیست- محمد قاسم پناهی سرپرست سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه لایحه مالیات بر ارزش افزوده ۲ سال پیش توسط دولت به مجلس تقدیم شد، گفت: این لایحه در کمیسیون اقتصادی مجلس مورد بازبینی و بررسی قرار گرفته است و طبق گفته نمایندگان گزارش نهایی آماده شده و طی هفته جاری در صحن مطرح می‌شود.
وی افزود: در لایحه جدید کل حلقه ارزش افزوده تا انتها تکمیل شده است و این مساله به معنای خروج حلقه اول نیست بلکه حلقه تکمیل می‌شود تا مشکل صنعت و صنف حل شود.
پناهی ادامه داد: لایحه مالیات بر ارزش افزوده در کمیسیون اقتصادی مجلس تاکنون با حضور نمایندگانی از اتاق بازرگانی، سازمان امور مالیاتی، کارشناسان اقتصادی و خبرگان و متولیان این حوزه بررسی شده است و ما منتظر تصویب آن هستیم.
مالیات بر ارزش افزوده؛ از ۱۳۸۷ تاکنون
مالیات بر ارزش افزوده نوعی از مالیات ستانی بر اساس مصرف کالا و خدمات با هدف تأمین درآمدهای مالیاتی پایدار و شفاف سازی مبادلات اقتصادی است که در ۱۶۰ کشور جهان اجرا می‌شود؛ ایران نیز از سال ۸۷ پس از گذشت چندین سال از ارائه پیشنهاد بخش امور مالیاتی صندوق بین‌المللی پول برای اجرای سیاست مالیات بر ارزش افزوده به عنوان یکی از عوامل اصلی افزایش کارایی و اصلاح نظام مالیاتی، اقدام به اجرای آزمایشی این قانون کرده است.
البته سال ۹۲ سال پایانی اجرای آزمایشی مالیات بر ارزش افزوده بود اما با توجه به تاکید برنامه پنجم توسعه بر استمرار این قانون، دریافت این نوع مالیات همچنان به صورت آزمایشی ادامه یافت.
کارشناسان و فعالان اقتصادی از همان زمان انتقادات زیادی به این مساله داشتند و اذعان می‌کردند عدم اطلاع رسانی دقیق، شفاف و عمومی در خصوص این نوع مالیات و عدم رفع اشکالات قانونی، علاوه بر اینکه برخی از تولیدکنندگان به ویژه تولیدکنندگان خرد و متوسط را با مشکل مواجه کرده است و در عین حال باعث شده که برخی از سودجویان با سوءاستفاده از شرایط، قیمت نهایی کالا را بالا ببرند و مالیات بر ارزش افزوده را مقصر این اتفاق نشان دهند.
در نهایت با اصرار نمایندگان مجلس، در اسفند سال ۹۵ لایحه اصلاح قانون مالیات بر ارزش افزوده از سوی دولت به مجلس ارائه شد.
نمایندگان تاکید می‌کردند اصلاح قانون مالیات بر ارزش افزوده باید به گونه‌ای باشد که تولید بیشترین بهره را ببرد و با شفافیت در شیوه محاسبه و وصول مالیات بر ارزش افزوده، دیگر حربه‌ای برای افزایش غیرمنطقی قیمت‌ها از سوی برخی سودجویان وجود نداشته نباشد و همچنین تولیدکنندگان از بند مشکلات مربوط به این بخش رها شوند.
وعده‌هایی که ماه به ماه تمدید می‌شود
گذری به دو سال گذشته و سرنوشت لایحه مالیات بر ارزش افزوده در مجلس نشان می‌دهد که پس از ارائه لایحه از سوی دولت به مجلس، کمیسیون اقتصادی مجلس به مدت یک سال ابعاد مختلف لایحه پیشنهادی دولت را مورد بررسی قرار داد و طبق اظهاراتی که نمایندگان می‌کردند قرار بود در نیمه اول سال ۹۷ لایحه اصلاح قانون مالیات بر ارزش افزوده به صحن علنی مجلس ارائه و مورد تصویب قرار گیرد.
به عنوان نمونه، محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس طی اظهارنظری در اردیبهشت ماه سال گذشته، اوایل فصل تابستان را زمان اجرای این لایحه عنوان کرده و گفته بود: در طول بیش از یک سال کار کارشناسی در کمیته مالیاتی کمیسیون اقتصادی، جمع بندی آن در ۳۰ محور اساسی با احصاء اصلی ترین مشکلات بخش تولید از اتاقهای اصناف، بازرگانی، تعاون و فعالان اقتصادی به انجام رسید که مبنای تصمیم گیری ما در این اصلاحات شد. خوشبختانه این اصلاحات با نظر دولت، اتاق‌ها و دستگاه‌های اجرایی در کمیته مالیاتی جمع بندی شده است که پس از تصویب در صحن اوایل تابستان در مرحله اجرا قرار می‌گیرد که امیدوارم این قانون کمک زیادی به رونق تولید کند.
همچنین ناصر موسوی لارگانی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس طی مصاحبه‌ای در خردادماه سال ۹۷ نیز اواخر تیر ماه را زمان ارسال این لایحه به صحن علنی اعلام و گفته بود: طی یک سال گذشته کمیسیون اقتصادی مجلس به جد پیگیر اصلاح قانون مالیات بر ارزش افزوده بوده است و با توجه به اقداماتی که صورت گرفته به احتمال زیاد این لایحه طی ۲ تا ۳ هفته آینده در کمیسیون به تصویب می‌رسد و برای تصویب نهایی به صحن علنی مجلس ارسال می‌شود.
در مردادماه سال گذشته نیز علیم یارمحمدی، نماینده مجلس، از آماده بودن لایحه مالیات بر ارزش افزوده برای تصویب در صحن علنی مجلس خبر داده بود.
همچنین در اظهار نظر دیگری که از پورابراهیمی در شهریور ماه سال ۹۷ منتشر شد؛ او اواسط شهریور را زمان ارسال قانون اصلاح شده مالیات بر ارزش افزوده به صحن مجلس عنوان کرده بود.
علیرغم همه این اظهارنظرها و وعده‌ها، این لایحه طی سال گذشته نتواسنت به صحن علنی مجلس راه یابد و مورد بررسی قرار گیرد.
تعلل مجلس در عدم تصویب نهایی مالیات بر ارزش افزوده قابل قبول نیست
بر این اساس؛ هیچ منطقی برای انکار مزایا و فواید مالیات بر ارزش افزوده و نقش بی بدیل آن در چرخه اقتصاد وجود ندارد چراکه این نوع مالیات به عنوان یکی از بازیگران اصلی در آشکارسازی اقتصاد پنهان و زیرزمینی مطرح است که می‌تواند شفافیت را در لایه‌های مختلف اقتصادی افزایش دهد و از سویی دیگر اخذ مالیات را به سمت «مصرف» سوق دهد و به تأمین درآمدهای مالیاتی پایدار کمک کند.
اما باید اذعان داشت که دستیابی به اهداف مدنظر در مالیات بر ارزش افزوده نیازمند اطلاع رسانی دقیق از نحوه دریافت و شفافیت اجرای قانون، افزایش آگاهی مودیان، جلوگیری از سوءاستفاده و رانت، فراهم کردن زیرساخت‌های مناسب برای اجرا و اصلاح ذهنیت منفی است که می‌توانند به تسهیل دریافت مالیات بر ارزش افزوده و بهبود روند تولید و حتی عرضه کمک کنند.
از این رو انتظار می‌رود مجلس هر چه سریع‌تر اقدامات مربوط به اصلاح قانون مالیات بر ارزش افزوده را به اتمام برساند و این بار و پس از وعده‌های فراوان، اصلاح این قانون را که یکی از دغدغه‌های فعالان اقتصادی است، پس از چند سال به سرانجام برساند.
