ایران اکونومیست- اقدامات یکجانبه‌گرای دولت «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا با خروج از برجام و بازگرداندن تحریم‌ها با وجود مخالفت متحدان اروپایی‌اش، به تدریج آثار و عواقب خود بر شرکت‌های غربی که با ایران قرارداد همکاری اقتصادی داشتند، نشان داده است.
بتازگی 2 خودروساز بزرگ اروپا از ضرر و زیان این تحریم‌ها در درآمدهای خود خبر داده و اعلام کرده‌اند، درآمد آنها در نتیجه خروج از بازار ایران، روند نزولی گرفته است.
در چند روز اخیر شرکت خودروسازی فرانسوی «رنو» اعلام کرد که درآمدهای این شرکت در سه ماهه نخست سال جاری میلادی (2019) در پی قطع همکاری با ایران کاهش یافته است.
رسانه‌های اروپایی از جمله نشریه «فایننشال تایمز» در این زمینه به نقل از این شرکت خودروسازی نوشتند: درآمد شرکت رنو در سه ماهه نخست سال جاری میلادی با کاهش 4.8 درصدی به 12 میلیارد و 500 میلیون یورو رسیده و تعداد خودروهای فروشی این شرکت در این مدت، با کاهش 5.6 درصدی 908 هزار خودرو اعلام شده است.
این شرکت بزرگ اروپایی با وجود حضور 42 ساله در ایران و همکاری با خودروسازان داخلی، با اعمال تحریم‌های آمریکا، بازار بزرگ ایران را از دست داد.
به گفته «فرشاد مقیمی» معاون امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت، شرکت رنو سرمایه گذاری حدود یک میلیارد دلاری در ایران انجام داده و بارها برای خروج از این تحریم ها و بازگشت به ایران تلاش کرده و همچنان به دنبال این هدف است.
شرکت رنو در مرداد 1396 قراردادی با شرکت ایرانی و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران برای تولید سالانه 150 هزار خودرو امضا کرد اما یکسال پس از آن، این شرکت خودروسازی فرانسوی با بازگشت تحریم‌های آمریکا، فعالیتش را در ایران متوقف کرد.
با خروج یک طرفه آمریکا از برجام و اعمال تحریم های ظالمانه، رئیس جمهوری آمریکا به شرکت‌های خارجی در ایران هشدار داد در صورت ادامه همکاری با شرکت‌های ایرانی مجازات‌های اقتصادی در انتظار آنهاست و این سبب شد برخی شرکت‌ها از جمله رنو ناچار به ترک ایران شوند.
این مساله دامن شرکت خودروسازی پژو سیتروئن را نیز گرفت به طوری که گزارش جدید از درآمد فروش محصولات آن در خارج از فرانسه به دلیل خارج شدن از بازار ایران، کاهش یافته است.
براساس گزارش این شرکت، درآمد سه ماهه نخست در سال جاری میلادی نسبت به مدت مشابه سال 2018 میلادی به دلیل کاسته شدن از میزان فروش این شرکت در خارج از اروپا، با کاهش 1.1 درصدی از 18 میلیارد و 200 میلیون یورو به 17 میلیارد و 980 میلیون یورو رسیده است.
«کارلوس‌گون» مدیرعامل این شرکت خودروساز اروپایی نیز سال گذشته در زمان قطع همکاری و خروج از بازار ایران اعلام کرده بود «ما ایران را ترک نخواهیم کرد حتی اگر مجبور به کاهش فعالیت‌های خود شویم».
** از دست دادن بازار ایران برای بوئینگ
از پیامدهای اقتصادی برجام، امضای قرارداد فروش هواپیما به ایران از سوی دو شرکت هواپیماسازی ایرباس و بوئینگ بود.
طبق قرارداد بوئینگ با شرکت‌های هواپیمایی ایران، قرار بود 50 فروند بوئینگ مدل 737 و 30 فروند هواپیمای دیگر شامل دو مدل بوئینگ 777 به ایران فروخته شود.
ارزش این قرارداد 17 میلیارد و 600 میلیون دلار اعلام و زمان تحویل نخستین هواپیما نیز ژانویه 2017 (آذرماه 97) تعیین شد.
طبق قرارداد، اجرای کامل این توافق تجاری تا سال 2025 با تحویل آخرین هواپیما به طول می‌انجامید.
با بازگشت تحریم‌های آمریکا از سوی دولت ترامپ، این فرصت بُرد-بُرد برای شرکت‌های دو طرف از بین رفت.
شرکت هواپیماسازی بوئینگ چند روز پس از خروج آمریکا از برجام، اعلام کرد که امکان فروش هواپیما به ایران ندارد.
قرارداد شرکت هواپیمایی ایرباس با شرکت هما(ایران ایر) برای فروش 100 فروند هواپیما نیز که بعد از برجام نهایی شده بود در مجموع در سال 2016 و 2017 سه فروند ایرباس و 13 فروند اِی.تی.آر تحویل ایران شد.
آثار اقدامات دولت ترامپ با خروج از برجام، در حالی دامن بسیاری از شرکت‌های اروپایی و حتی آمریکایی را گرفت که در تضاد با شعار رئیس جمهوری آمریکا مبنی حمایت از تولید و کسب منافع اقتصادی است؛ در واقع اقدام کاخ سفید، نه تنها کمکی به شرکت‌های این کشور برای مبادلات تجاری با ایران نکرد، بلکه فرصت حضور در یک بازار رقابتی را نیز از دست داد.
