شرط اروپا برای همکاری با ایران

ایران اکونومیست-  اتحادیه اروپا هیچ‌گاه حاضر به دادن تضمینی عینی برای بهره‌مندی ایران از منافعی که قرار بود در برجام ببرد، نشد و بعد از این‌پا و آن‌پا کردن‌های فراوان حتی به‌واسطه بازگشت تحریم‌های آمریکا، شرکت‌های اروپایی فرار را بر قرار ترجیح دادند و از ایران خارج شدند. در چنین شرایطی اگرچه اروپایی‌ها ایده‌هایی چون به‌روزآوری قانون مسدود‌سازی تحریم‌های آمریکا، کانال مالی و... را مطرح کردند، اما درنهایت به یک شرکت محدود تحت‌عنوان «اینستکس» بسنده کردند؛ شرکتی که قرار است به‌رغم همه وعده‌های پیشین، مبادلات مالی را صرفا به سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه محدود کرده و به بستری برای تجارت نفت در برابر غذا و دارو تبدیل شود.

بعد از مخالفت کشورهای کوچک و درجه دو اروپایی، سرانجام فرانسه قبول کرده است که میزبان سازوکار ویژه مالی باشد و کشور آلمان مدیریت اجرایی را تقبل کرده است. بریتانیا نیز قرار است حسابداری آن را بر عهده بگیرد. اما فعلاً همه چیز در حد حرف است که البته می‌توان انتظار داشت در نهایت حداقل بخشی از آن متحقق شود.

اجرایی شدن این طرح هم زمانی بیشتر از تکمیل آن را می‌طلبد و با توجه به اظهارات آگاهان از روند ماجرا حتی اگر توافق بر سر اجزا و نحوه کار کانال مالی یادشده در اواخر ماه ژانویه تکمیل شود، اجرای آن به ماه‌های بعد موکول می‌شود. با این حال سخنگوی اتحادیه اروپا مدعی تعامل سازنده با ایران و حمایت اتحادیه ازبرجام شد. در این رابطه گفت‎وگویی با «علی خرم»، دیپلمات و تحلیل‌گر مسایل سیاسی ایران انجام‌دادیم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید.

**اتحادیه همچنان متعهد به برجام
به گزارش ایلنا سخنگوی اتحادیه اروپا بر تعهد اتحادیه اروپا به برجام تاکید کرد و گفت: «از آغاز به کار اینستکس بسیار راضی هستیم و معتقدیم این سازوکار می‌تواند تاثیر تحریم‌ها را کم کند و به شرکت‌های اروپایی برای ادامه تجارت مشروع و قانونی با ایران امکان دهد».

مایا کاسیانچیچ، سخنگوی اتحادیه اروپا در تحلیلی از توافق هسته‌ای با ایران گفت: «معاهده هسته‌ای با ایران به اتفاق آرا یک قرارداد خوب به حساب می‌آمد که در تطابق با قوانین شورای امنیت سازمان ملل است، این توافق روش کلیدی برای غیرهسته‌ای کردن ایران و فاکتوری مهم برای امنیت منطقه محسوب می‌شود ، اتحادیه اروپا همچنان متعهد به اجرای برجام است».

او در ادامه ضمن تاکید بر احترام اروپایی‌ها به برجام آن را نشانه‌ای از احترام به یک توافق بین‌المللی دانست و گفت:‌ «احترام ما به برجام نشانه‌ای از احترام به توافق بین‌المللی است. انتظار داریم ایران نقش سازنده‌ای در این زمینه ایفا کند، تمام تعهدات هسته‌ای خود را اجرا کند البته براساس گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، ایران از تعهدات خود پیروی می‌کند».

مایا کاسیانچیچ در پاسخ به این پرسش که آیا تلاش‌های اروپا می‌تواند به دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران منجر شود؟ گفت‌: « اتحادیه اروپا اقدامات غیرقانونی یک‌طرفه شریک آمریکایی‌مان را مورد بررسی قرار می‌دهد. ما به تحریم‌ها نمی‌پیوندیم و این موضوع نشان‌دهنده اقدام قوی ما برای حمایت از برجام است چراکه آن(برجام) را در تطابق با قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل می‌دانیم».

این سخنگوی اتحادیه اروپا در ادامه افزرود: « هدف ما حفاظت از شرکت‌های اروپایی برای ادامه تجارت با ایران است. در 31 ژانویه 2019 سه کشور عضو اتحادیه اروپایعنی فرانسه، آلمان، انگلستان، سازوکار اینستکس را راه‌اندازی کرده‌اند که هدف آن تسهیل تجارت مشروع بین ایران و جهان است این موضوع در تطبیق با قوانین و مقررات اتحادیه اروپا و براساس استانداردهای مبارزه با پول‌شویی و مقابله با تامین مالی تروریسم به شمار می‌آید».

او دراین باره که آیا اینستکس می‌تواند به رفع مشکلات اقتصادی ایران کمک کند؟، گفت: « باید بگوییم ایران به توافق هسته‌ای پایبند است و لغو تحریم‌ها بخش مهمی از برجام است. باور داریم سود حاصل از برجام باید به مردم ایران تعلق یابد. از آغاز به کار اینستکس بسیار راضی هستیم و معتقدیم این سازوکار می‌تواند تاثیر تحریم‌ها را کم کند و به شرکت‌های اروپایی برای ادامه تجارت مشروع و قانونی با ایران امکان دهد.

البته این سازوکار نیاز به زمان برای تطابق با ساختار ایران دارد اینستکس به قوانین ضد پولشویی و مقابله با منابع مالی تروریسم توجه دارد در آینده سه کشور اصلی اینستکس یعنی فرانسه آلمان انگلستان به ارائه جزئیات بیشتری از این سازوکار خواهند پرداخت».

او در پایان گفت: «پیش‌بینی سخت است‌. اما ما یک رویکرد متعادل و مشخص در قبال ایران داریم که مبتنی بر گفت‌وگو است. همواره بر تعامل سازنده وقتی پای منافع ملی در میان است، تاکید داریم. ما به برجام متعهدیم و توقع داریم ایران هم به تعهدات خود متعهد بماند».

**ضرورت تعامل سازنده با اتحادیه اروپا
علی خرم، تحلیل‌گر مسایل سیاسی و نماینده پیشین ایران در سازمان ملل، در گفت‌وگو با «همدلی»، در باره سخنان سخنگوی اتحادیه اروپا مبنی بر اینکه رابطه اتحادیه اروپا با ایران بر پایه یک رویکرد تعاملی و سازنده است، گفت: « بدون شک ما نیز باید در این راستا گام برداریم. ما نباید فکر کنیم که اروپایی‌ها می‌توانند به‌طورکامل، جامع و ایده‌آلی در خدمت ما باشند. چون این نه شدنی و نه امکان پذیر است».

او در ادامه در باره حمایت سیاسی اتحادیه از برجام افزود: « اتحادیه اروپا اهدافی را در رابطه با خود، امنیتش، جایگاه حقوقی و روابط دوجانبه با ایران دارد. این عوامل هم‌اکنون در جهت حمایت از برجام و ایران قرار گرفته که بخشی از آن به خاطر ایران و بخشی به خاطر رویکردهای جدید اروپایی‌ها است».

استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه گفت: «اروپایی‌ها اگر بدانند که می‌توانند با ایران همکاری داشته باشند، تمام تلاش خویش را می‌کنند تا با تحریم‌های آمریکا مقابله کرده، آن را دور بزنند و حتی خسارت‌های ناشی از تحریم را بپردازند».

علی خرم در ادامه افزود: «بنابراین به نظر می‌رسد با وجود ادامه حمایت دولت‌های اروپایی از برجام، این رویکرد جدید، آنها را با سیاست‌های آمریکا با هدف تحمیل تحریم‌های سخت‌گیرانه علیه ایران همسوتر خواهد کرد».

منبع: روزنامه همدلی