ایران اکونومیست- از نخستین روز زیست و حیات زندگی اشرف مخلوقات بر زمین همراهی او با طبیعت، اصلی لازم برای گذران زندگی بود که انسان را از زندگی بدوی تا به امروز که زندگی مدنی را تجربه می‌کند همراهی کرده است.
بی هیچ شکی زیباترین جلوه طبیعت؛ بهار و نوروزی است که به قامت فرهنگ سترگ ایرانی به پشتوانه هزاران سال تاریخ و تمدن ایرانیان قد راست کرده است. بهاری که تا به امروز نیز با گذار و گذر از تاریخ پر فراز و نشیب زندگی، همواره به عنوان یکی از مهم ترین جشن های ملی ایرانیان به یمن نو شدن طبیعت است و جشن گرفته می‌شود؛ اما نوروز 1398 با تمام زیبایی‌ها و دلفریبی‌هایش برای بخشی از ایران پهناور، پیام آور شادی مانند نوروزهای گذشته نبود!
** تجلی شکوه همبستگی از مردم تا صدا و سیما
اینبار بهار طبیعت علاوه بر بخشندگی و زایش مجدد و نوید روزگار نو برای ایرانیان، خشم خود را نیز سر سفره هفت سین آنها به یکسان میهمان کرد! این بار سیل بود که در طی گذشت بیش از سه هفته همسو با بهار طبیعت در کنار تمام شیرینی‌هایش، تلخی را نیز چاشنی زندگی بخشی از مردم ایران کرد.
شدت نزول باران رحمت الهی از آخرین روزهای اسفند ماه به گونه ای بود که در نخستین روزهای فروردین استان‌های گلستان و مازندران در کشورمان را به سیلی ویرانگر میهمان کرد و در ادامه دیگر استان‌ها مانند فارس، ایلام، لرستان، کهکیلویه و بویراحمد و خوزستان را نیز با این واقعه همسو کرد.
اما با همه این تلخی؛ آنچه که ایران و ایرانی را در تاریخ همواره سرافراز کرده نیروی اتحاد، همدلی و نوع دوستی بوده است. نیروی اتحادی که با نزول باران و آغاز سیل ویرانگر بار دیگر درخشان‌ترین بارقه‌های همیاری مردم را به رخ کشید! از شمال تا فلات مرکزی ایران و این روزها در جنوب کشور مردم هستند که در کنار مسئولان در مواجهه با این بلای طبیعت، یک بار دیگر نشان دادند که هیچ نیرویی نمی تواند ایران و ایرانی را زمین‌گیر کند.
شاید اوج این درخشش را در استان فارس و سیل دروازه قرآن شیراز شاهد بودیم، که تنها چند ساعت بعد از این اتفاق از طریق رسانه‌های مجازی گرفته تا پلاکاردهایی در دست مردم شیراز، میهمانان شهر خود را برای یاری همراهی کردند و تنها نگذاشتند. از تعمیرکارانی که برای تعمیر خودروهای آسیب دیده به شکل رایگان پای به میدان گذاشتند تا مردمی که در خانه‌های خود را با هر آنچه که هست و نیست بر روی میهمانان گرفتار در سیل نوروز گشودند.
در این میان فضای رسانه‌ای کشور از صدا و سیما و خبرگزاری‌ها گرفته تا شبکه های مجازی همه همسو بودند تا سراسر ایران یکپارچه خبر باشد برای مواجهه و مقابله با سیل و پیامدهای آن! در این میان صدا و سیما هم چه در زمینه اطلاع رسانی و چه در زمینه آگاهی بخشی به مردم کم نگذاشت.
این تلاش که در نگاه کلان در کنار تزریق و بازتاب روحیه شاد و فرح بخش ایام نوروز مهمترین رسالت رسانه ای خود یعنی «امید آفرینی» را نیز در این میان از خاطر نبرد. اقدامی که هر فرد با هر نگاه و تفکر و جهان بینی گرفته تا دولت‌مردان و فعالان سیاسی چپ و راست زبان به تحسین رفتار شبکه های تلویزیونی و رادیویی کشور گشودند.
بدون اغراق باید گفت که اگر آگاه‌سازی و امید بخشی رسانه‌ها در طی تعطیلات نوروز، شاید عمق فاجعه ای که به واسطه سیل ویرانگر مهمان ایام نوروزی مردمان ایران بود خساراتی عظیم تر از آنچه امروز شاهد آن بودیم را رقم می زد.
** از سواد رسانه‌ای اطلاع داری آقای هنرمند؟!
با گسترش جهان رسانه‌ای و فراگیر شدن تاثیر رسانه‌ها بر زندگی عموم مردم همواره این جمله کوتاه اما عمیق «مارشال مک لوهان» - استاد و نظریه پرداز رسانه در عصر مدرن -؛ تمامی فعالیت‌های رسانه ای به ویژه رسانه‌هایی با ضریب نفوذ بالا مانند شبکه های تلویزیونی و رادیویی به عنوان اصلی غیرقابل انکار مورد توجه تمامی برنامه سازان و مدیران شبکه‌های رسانه ای قرار گرفته است. آن جمله این است «رسانه خود پیام است.»
سرگرم ساختن و ایجاد لحظاتی مفرح برای مردم به واسطه برنامه های تلویزیونی بدون هیچ شکی یکی از اصلی‌ترین بسترهای امیدآفرینی و ایجاد آرامش برای زندگی مردم به ویژه در جامعه و جهان صنعتی امروز به شمار می رود.
مهران مدیری به عنوان طراح و کارگردان برنامه «دورهمی» در ویژه برنامه‌ای که به مناسبت روز سیزدهم فروردین (سیزده به در) برای مردم تهیه کرده بود بدون توجه به آنچه که به عنوان سواد رسانه ای در مواجهه با بلایای طبیعی و ورود بخشی از کشور ایران به بحران سیل بود؛ به گونه‌ای سخنان خود را بیان کرد که گویا در کشور، قاره و یا با نگاهی کلان تر در جهانی دیگر زیست می کند!
- «گفتند این ویژه‌برنامه سیزده‌بدر است و اوقات مردم را تلخ نکن، به مردم امید بده، گفتم چشم. همه ما را امیدوار کن، همه ما را همین‌طور امیدوار نگه دار، ما را با امید خفه کن.»
به گواه بسیاری از کارشناسان طی چند سال اخیر، تلویزیون با برنامه‌های متفاوت و فاصله گرفتن از برنامه‌های طنز تکراری و نخ‌نمای دهه 70 و 80 خورشیدی راه درستی را در پیش گرفته است؛ اما مهران مدیری با یک برنامه در روز سیزدهم فروردین با وجود سه دهه فعالیت در عرصه رسانه آن هم رسانه ای به وسعت صدا و سیما که صفت «رسانه ملی» را با خود به همراه دارد به وضوح نشان داد که درکی از فعالیت در رسانه و جایگاه تاثیرگذاری آن در جامعه ندارد! گویی او به سادگی فراموش کرده بود - اگر نگوییم خود را به فراموشی زده بود - که رسانه خود پیام است!
به سخره گرفتن مردم گرفتار در سیل با جمله «همه تا کمر در آب بودند و پا دوچرخه می‌زدند» به همان اندازه کام مردم گرفتار در سیل آن هم در ایام نوروز را تلخ کرده که تاکید بر مساله دستوری که از طریق مدیران سازمان صدا و سیما به او برای امید بخشی داده بودند با جمله ای که «همه ما را همین‌طور امیدوار نگه دار، ما را با امید خفه کن»!
آیا واقعا درک این مساله که مردم گرفتار در سیل که هستی و نیستی و زندگی خود را به کام آبِ روان ویرانگر داده بودند چیزی جز امید آفرینی نمی خواهند چیز سختی بود که مهران مدیری آن را نیز از آنها دریغ کرد!
در روزها و شرایطی که تمامی مسئولان کشوری و لشکری پا به پای مردم در مناطق سیل زده در حال کمک رسانی به مردم بودند آیا مطرح کردن اصطلاح «خیس شدن شلوار» از سوی مهران مدیری نشان دهنده عدم دانش او از رسالت امر رسانه و کار رسانه ای نیست؟
این دست از جملات در حقیقت نشان دهنده این امر است که مهران مدیری برای سرگرم ساختن و خنداندن مردم، فارغ از دانشی به نام «سواد رسانه ای» و ضریب نفود رسانه ای با وسعت صدا و سیما؛ تمامی واگویه های سطحی و بدون تامل خود را تنها و صرفاً برای خنداندن عده‌ای که به عنوان مخاطب در استودیو برنامه «دورهمی» نشستند ردیف کرده است! بدون آنکه به این مساله توجه کند که مخاطبان او صرفاً محدود به افراد حاضر در استودیو نیستند که مردم ایران پای «دورهمی» نشستند!
** واکنش‌ها به آقای هنرمند؛ از مردم تا مسئولان
واکنش مردم در فاصله کوتاهی نسبت به گفتار و رفتار مهران مدیری به گونه ای بود که شبکه «نسیم» در باز پخش این برنامه در صبح روز چهاردهم فروردین مجبور به ممیزی و اصلاح جمله‌های مهران مدیری در برنامه پخش شده روز سیزدهم فروردین شد!
اما ناراحتی و خشم مردم که به واسطه تماس با روابط عمومی سازمان صدا و سیما از یک سو و از سوی دیگر در شبکه‌های اجتماعی بازتاب عمومی یافته بود باعث شد تا که سیدمرتضی میرباقری معاون سیمای رسانه ملی در واکنش به این اتفاق در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌های کشور اعلام کند: برنامه «دورهمی» مشخص است که نقد و انتقادهای سازنده انجام می‌دهد و از طرفی هم برکسی پوشیده نیست که رسانه ملی پرچمدار اطلاع‌رسانی لحظه به لحظه اتفاقات سیل و همکاری‌ها و همیاری‌های دستگاه‌های دولتی، نظامی و مردمی بود. برخی از تعابیر مهران مدیری مجری برنامه دورهمی که در اولین شب سری جدید «دورهمی» به اتفاقات سیل و حضور مسئولان در صحنه و خبررسانی در تلویزیون پرداخت، آن طور که باید، متوازن و منصفانه نبود و بایستی ملاحظات بیش‌تری انجام می‌شد که در این زمینه تذکر لازم داده شده است.
چهار دهه تاریخ انقلاب شکوهمند اسلامی همواره ثابت کرده است که رمز ماندگاری، سرافرازی و سربلندی ایران و ایرانی «اتحاد» است و به همین سبب بود که عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور همسو با مردم و به دور از شخصیت حقوقی خود انتقاد خود را نسبت به صحبت های مهران مدیری در راستای تمسخر همیاری مردم و مسئولان در شرایطی که ایران در مواجهه با سیل نوروز 98 نیازمند سلاح امید و ایستادگی در برابر تمامی خسارت های ناشی از این بلای طبیعی بود به صراحت بازتاب داد.
همچنین علیرضا معزی دبیر شورای اطلاع رسانی دولت نیز در حساب توییتری خود نوشت: مدیران رسانه ملی صریح و شفاف بگویند که این ذبح و استهزای امید، در غوغای تحریم و قهر طبیعت، شبی چند تمام می‌شود از جیب این ملت گرفتار؟ دولت به کنار، حداقل مروت را در حق امدادرسانان و هزاران نفر که در کنار سیل زدگان ایستاده اند، مراعات کنید.
انتقادها به مهران مدیری و برنامه دورهمی صرفاً به فعالان دولت و مردم باز نمی گشت که حتی فعالان گروه منتقد دولت را نیز به واکنش واداشت. به عنوان نمونه:
وحید یامین‌پور، فعال اصولگرا و منتقد دولت در واکنش به سخنان جنجالی مهران مدیری درباره مدیریت کشور در برنامه «دورهمی»، در توییتی نوشت: گیرم ما منتقد آقای روحانی و دولتش باشیم ولی با تعابیری که امشب از مجری دورهمی درباره مسئولین شنیدم، شرمسار و سرافکنده شدم. ترکیبی از تحقیر و تمسخر و تزریق ناامیدی.
همچنین محمدرضا باقری دیگر فعال رسانه‌ای اصولگرا هم نوشت: «بگذریم از اینکه چرا باید شبکه نسیم وسط بحران، نفرت پراکنی و ترویج ناامیدی کند و امید را همسو با ضدانقلاب مسخره کند، اما ای کاش کاسب بزرگ اول مارکت، جزییات قرادادهای چرب و شیرینش را هم می‌گفت و بعد آرزو می کرد که ای کاش پارسال بود! این حرف ها بر سر شاخه بن بریدن است آقای مدیر شبکه!»
همه اینها بود که دست به دست یکدیگر داد که عبدالعلی علی‌عسگری رئیس سازمان صدا و سیما روزگذشته (دوشنبه 19 فروردین) در نامه‌ای به معاون سیمای رسانه ملی با ابراز تاسف از پخش برنامه دورهمی در شرایطی که مردم نیازمند امیدآفرینی هستند تصریح کرد: علاوه بر توبیخ مدیرشبکه نسیم، باید سایرمسئولان شبکه که دراین موضوع قصور و کوتاهی داشته اند برای برخورد قانونی لازم به هیات تخلفات سازمان معرفی شوند.
وی با بیان آنکه همواره برنامه‌های پرمخاطب سیما همچون «دورهمی» در مسیرامیدآفرینی و نشاط و آگاهی بخشی به مردم حرکت کرده اند تاکید کرده است: مدیران شبکه‌های مختلف و برنامه سازان باید همچنان که بارها تاکید شده است حریم اخلاق و انصاف را در برنامه‌ها رعایت و همیشه در مسیرامیدافزایی ، نشاط اجتماعی و همبستگی ملی حرکت کنند.
** به جای موخره
در پایان این نوشتار و به جای هر نوع نتیجه گیری در برابر تمامی شواهدی که مانند آفتاب این روزهای فروردین ماه درخشان و شفاف است! بار دیگر نسبت به حس همدلی، اتحاد و همراهی مردم ایران در کنار فعالیت شبانه روزی مسئولان کشوری و لشکری در مواجهه با خشم طبیعت همسو با بهار 1398 باید کلاه از سر برداشت و به همت و غیرت و صرف فعل اتحاد ملت ایران که بی هیچ شکی نمونه‌گون و نادر است، تام و تمام به دیده احترام نگریست.
همچنین برای التیام زخمی که مهران مدیری بر جامعه وارد کرده است مرور فرازی از فرمایشات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب که در نشست عصر روز سه شنبه (سیزدهم فروردین) طی جلسه ای ویژه با حضور جمع کثیری از مسوولان دولت، سپاه و ارتش بیان داشتند نه تنها غرورآفرین که امید بخش است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی در جلسه‌ای ویژه با حضور معاون اول رئیس جمهوری و تعدادی از اعضای دولت، رییس ستاد کل نیروهای مسلح و فرماندهان کل ارتش و سپاه، فرماندهان نیروهای زمینی، دریایی، نیروی انتظامی و بسیج، مسئولان ستاد مدیریت بحران و دستگاه های امدادی و کمک رسان، ضمن دریافت گزارش از مسوولان اجرایی و نظامی درخصوص آخرین وضعیت مناطق آسیب‌دیده از سیل و اقدامات انجام شده برای اسکان سیل‌زدگان، رسیدگی به مشکلات مردم و تصمیم‌های اتخاذ شده به منظور جبران خسارات در بخش های مسکن، کشاورزی، دامداری، زیرساخت‌ها و همچنین روند کنترل شرایط روزهای آینده، در برخی استان‌ها فرمودند: خدمات رسانی، هماهنگی بخش های مختلف، و شور و شوق کمک رسانی و روحیه بسیج‌شوندگی مردم در حادثه اخیر سیل در چند استان بسیار برجسته بود اما باید همه‌ی تصمیم‌ها و اقدامات لازم، به‌صورت جدی پیگیری شود و تا رفع مشکلات و آلام مردم آسیب دیده ادامه یابد.
رهبر انقلاب اسلامی ضمن قدردانی از گزارش‌های ارائه شده در این جلسه افزودند: خدمات انجام گرفته و هماهنگی میان دستگاه‌ها و حضور مسئولان رده بالا و فرماندهان نظامی در دل حادثه و در مناطق آسیب دیده، از نکات قابل توجه این حادثه بود.
ایشان ضمن قدردانی از دستگاه های مختلف خاطرنشان کردند: در قضیه سیل اخیر صدا و سیما، انصافاً عملکرد خوبی داشت.
گزارش از امین خرمی
