نقش آفرینی بندر چابهار در توسعه تجارت با شرق و غرب خزر

 بندر چابهار با بیش از 8.5 میلیون تن ظرفیت در تخلیه و بارگیری، جایگاه مهمی در مسیر کریدور شمال - جنوب و کریدور شرق و غرب دارد و هم اکنون فرصت های سرمایه گذاری زیادی در این بندر برای تمام سرمایه ‌گذاران داخلی و خارجی به وجود آمده است.
این بندر به عنوان دروازه ترانزیتی کشور در کریدور بین المللی شرق - غرب می تواند در زمینه ترانزیت و ترانشیب کالا به بنادر جنوبی کشورهای خلیج فارس ایفای نقش کند و با افتتاح طرح توسعه فاز اول بندرچابهار این بندر هم اکنون در منطقه به کانون های داد و ستد و تجارت بین المللی تبدیل شده است.
بندر چابهار به عنوان یکی از بنادر مهم ایران در جنوب کشور و در بخش شمالی دریای عمان از موقعیت استراتژیک برخوردار است و دستیابی به آبهای آزاد بین المللی از طریق اقیانوس هند از مهم ترین ظرفیت های ترانزیتی این بندر اقیانوسی ایران در منطقه است.
این بندر به علت نزدیکی به کشورهایی نظیر افغانستان، پاکستان و آسیای میانه در آینده ای نزدیک با اتصال به شبکه ریلی کشور جایگاه ویژه ای در ترانزیت کالا در کریدور شمال - جنوب و کریدور شرق - غرب خواهد داشت.
حجت الاسلام و المسلمین «حسن روحانی» رئیس جمهوری اسلامی ایران با اشاره به اهمیت بندر چابهار در محور شرق کشور، گفت: بیش از یک میلیارد دلار در دولت یازدهم در این بندر سرمایه گذاری شده و با این سرمایه گذاری ظرفیت بندرچابهار به 8.5 میلیون تن رسید و در فازهای بعدی ظرفیت بندر چابهار به 85 میلیون تن در سال 2020 افزایش خواهد یافت.
وی تصریح کرد: هم اکنون کشورهای زیادی هستند که حاضرند در چابهار سرمایه گذاری کنند و اتصال خط آهن سراسری به چابهار از زاهدان در دولت یازدهم آغاز شد و هم اکنون حدود 25 درصد پیشرفت داشته و این جزو طرح هایی است که در دولت دوازدهم به پایان می رسد.
عملیات تکمیلی بندرچابهار از سال 62 به طور جدی آغاز شد و با تکمیل 4 پست اسکله فلزی عملا فعالیت های بندری در این بندر کلید خورد؛ با جنگ تحمیلی عراق بر علیه ایران و با تأکید دولت بر لزوم داشتن بندری در خارج از تنگه هرمز و خلیج فارس توسعه این بندر در دستور کار سازمان بنادر و دریانوردی قرار گرفت.
بندرچابهار در زمان جنگ تحمیلی به دلیل واقع شدن در کرانه دریای عمان و دوری از مرکز بحران نقش مهمی در صادرات کشور ایفا کرد و قرار گرفتن این بندر در خارج از خلیج فارس موقعیت بندری ایده‌آلی را برای توسعه فیزیکی این بندر در دو کریدور بین المللی شمال و جنوب و شرق و غرب به وجود آورد.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به مزیت های بندر چابهار گفت: اتصال ریلی به کشورهای افغانستان، پاکستان، عراق، جمهوری آذربایجان و ترکمنستان و استفاده از ظرفیت بندر چابهار توسط کشورهای منطقه در کریدور شمال جنوب از مهمترین اولویت‌ های ایران برای توسعه این بندر است.
«محمد اسلامی» با بیان اینکه هم اکنون ظرفیت بندر چابهار به بیش از 8.5 میلیون تن در سال افزایش یافته و سالانه بیش از 300 هزار کانتینر می تواند در این بندر تخلیه و بارگیری شود، افزود: اتصال اقیانوس هند به کشورهای آسیای میانه از برنامه‌ های مهم ایران در این منطقه است و ایران به عنوان یک کشور صلح جو همواره به دنبال توسعه همکاری‌ های خود با کشور افغانستان و هندوستان است.
وی اظهار داشت: پیام ایران به تمام کشورهای منطقه این است که جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد در تمام زمینه ‌ها روابط خود را با کشورهای منطقه توسعه دهد تا شاهد شکوفایی اقتصادی در این منطقه باشیم.
اسلامی با بیان اینکه توسعه محور شرق در دستور کار دولت جمهوری اسلامی ایران قرار دارد، یادآور شد: ایران از هرگونه سرمایه گذاری کشورهای منطقه در توسعه محور شرق استقبال می کند.
وی تصریح کرد: با تکمیل طرح توسعه بندرچابهار ظرفیت نهایی آن سالیانه به 77 میلیون تن افزایش خواهد یافت و ایران انتظار دارد با مشارکت و همکاری تمام کشورهای منطقه توسعه این بندر را با سرعت بیشتری دنبال کند.
ایجاد مخازن نگهداری روغن خوراکی و سوخت رسانی، ارائه خدمات به کشتی های تجاری ایجاد کارخانه های فرآورده های بسته بندی، ایجاد صنایع کوچک پایین دستی پتروشیمی، خوراک دام و طیور و فرآورده های نفتی، احداث محوطه های نگهداری کانتینری و احداث محوطه های نگهداری آهن آلات از مهم ترین فرصت های سرمایه گذاری در این بندر است.
احداث و بهره برداری از نیروگاه برق، احداث پایانه ویژه ترانزیت و سوآپ فرآورده های نفتی، ایجاد مجتمع های کارگاهی و تعمیرات کشتی و ساخت کارخانه های کشتی سازی از دیگر فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بندر چابهار است.
همچنین به منظور توسعه فعالیت های بندری در بندر چابهار سازمان بنادر و دریانوردی معافیت‌ها و تسهیلات قانونی برای صاحبان کالا و شرکت های کشتیرانی در این بندر در نظر گرفته است که تخفیف 30 درصدی در کلیه ردیف های حقوق و عوارض بندری از آن جمله است.
سازمان بنادر و در یانوردی برای ورود کشتی های کانتینری به بندر چابهار معافیت ها و تسهیلاتی در نظر گرفته است که تخفیف حداقل 30 درصد در هزینه های تخلیه و بارگیری کانتینر نسبت به سایر بنادر جنوبی کشور و ارائه تخفیفات پلکانی به خطوط کشتیرانی از دیگر معافیت های بندری در چابهار است.
تخفیف 75 درصدی در انبارداری کانتینرهای وارداتی و 85 درصدی در انبارداری کانتینرهای صادراتی و ترانزیت خارجی، تخفیف 30 درصدی در هزینه های باربری و انبارداری برای کالاهای غیرکانتینری نسبت به سایر بنادر کشور، واگذاری اراضی به صورت اجاره بلندمدت در قالب قراردادهای سرمایه گذاری به روش های مختلف از سایر تسهیلات و معافیت‌های سازمان بنادر در بندرچابهار است.
واگذاری زمین به شکل استیجاری با قیمت رقابتی به صورت بلند و کوتاه مدت به متقاضیان و سرمایه‌ گذاران، امکان سرمایه‌ گذاری جهت انجام خدمات لجستیکی با بهترین مشوق ها و امکان برنامه ریزی و اجرای حمل و نقل ترکیبی و ورود تجهیزات موضوع قرارداد مشارکت در بندرچابهار با توجه به مقررات حاکم بر مناطق آزاد تجاری صنعتی و ویژه اقتصادی از سایر معافیت ها و تسهیلات دولت در این بندر است.
با سرمایه گذاری یک میلیارد دلاری دولت هم اکنون مساحت انبارهای ملکی این بندر به 33 هزار و 300 مترمربع افزایش یافته است و ظرفیت ترمینال کانتینری این بندر اقیانوسی ایران نیز سالیانه به بیش از 500 هزار هزار کانتینر افزایش یافته است.
بندر چابهار هم اکنون دارای 15 پست اسکله به طول 3 کیلومتر است و کشتی‌های بزرگ جهان با 16.5 متر عمق می توانند در این بندر پهلوگیری کنند و در حال حاضر باراندازهای این بندر نیز به بیش از 600 هزار متر مربع افزایش یافته است.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی معتقد است که چابهار دارای ظرفیت های تجاری و اقتصادی و ترانزیتی بالایی است و این بندر می تواند به قطب اقتصادی منطقه تبدیل شود.
«محمد راستاد» با بیان این همه کشتی های بزرگ تجاری جهان به سهولت می توانند در بندر چابهار پهلو بگیرند، گفت: این مهم می تواند نقش بسزایی در واردات و صادرات کالاهای اساسی و عمومی از طریق این بندر داشته باشد و در آینده با تکمیل فازهای بعدی در نهایت ظرفیت این بندر به بیش از 82 میلیون تن افزایش خواهد یافت.
بندر چابهار با قرار گرفتن در شمال اقیانوس هند و شرقی ترین نقطه سواحل کشور موسوم به سواحل مکران از نظر جایگاه حمل و نقل چند وجهی بین المللی در مسیر 2 کریدور شمال - جنوب و شرق - غرب دروازه طلایی ترانزیت به کشورهای GIS ( کشورهای آسیای میانه ) و افغانستان بحساب می آید.
بزرگترین بندر اقیانوسی کشور ای قابلیت پهلودهی به کشتی‌های با بالاترین آبخور در بنادر کشور تا 16 متر را داراست و قرار گرفتن این بندر در خارج از محدوده خلیج‌فارس و تنگه هرمز یکی از مهمترین مزیت ها و قابلیت های این بندر در مسیر ترانزیتی محور شرق کشور است.
بندرچابهار تا بندر آستارا 2475 کیلومتر، تا مرز بازرگان 2658 کیلومتر، تا جلفا 2695 کیلومتر، تا سرخس 1832 کیلومتر، با مرز خسروی 2839 کیلومتر، با پایانه مرزی دوغارون 1670 کیلومتر و با مرز زمینی میلک 910 کیلومتر و با پایانه مرزی میرجاوه 788 کیلومتر فاصله دارد و این یکی از مهم ترین مزیت‌های این بندر برای تخلیه و بارگیری کالا ها برای ارسال به کشورهای آسیای میانه ، اروپا، روسیه و ترکیه است.
این بندر با مسقط عمان 150 مایل دریایی، با کراچی 358 مایل، با بندربمبئی هند 785 مایل دریایی، با سنگاپور 3185 مایل با شانگهای 5هزار و 340 کیلومتر، با هنگ کنگ 4600 مایل، با تایوان 4820 مایل، با بانکوک 4هزار مایل فاصله دارد و این نشان می دهد بندرچابهار می تواند در نقل و انتقال کالا از مسیر آسیای جنوب شرقی به طرف اروپا نقش واسطه ای را به خوبی ایفا کند.
بندرچابهار با بندر کاندلا هند 575 مایل دریایی فاصله دارد و با 6220 مایل دریایی با بندر هامبورگ آلمان، 5970 مایل با بندر روتردام هلند و 5470 مایل با بندر بیلبائو اسپانیا و 4135 مایل دریایی با بندر جنوا ایتالیا می تواند نقش مهمی را در جابجایی کالا بین کشورهای جنوب شرقی آسیا به اروپا ایفا کند.
با توجه به فاصله 315 مایلی بندرچابهار با بندر شهیدرجایی، 560 مایلی با دوحه قطر، 575 مایل با منامه، 360 مایل دریایی با دبی، 235 مایل با فجیره، 150 مایل با مسقط، کراچی با 358 مایل و بمبئی با 785 مایل دریایی می تواند نقش مهمی را در ترانشیب کالا به این بنادر داشته باشد.
افزایش نقش ایران در حمل و نقل ترانزیت و حمل و نقل بین المللی و افزایش سهم این بندر در تجارت داخلی و خارجی و ترانزیت کالا در مسیرهای بین المللی از مهمترین مزیت های راهبردی توسعه بندرچابهار در محور شرق است که دولت و وزارت راه وشهرسازی را مجاب کرده توسعه فازهای بعدی این بندر در جنوب شرقی ایران به سرعت ادامه دهد.
این بندر می‌تواند در تقویت روابط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی ایران با کشورهای شرق آسیا و تقویت درآمد تولید ناخالص داخلی منطقه ای و شاخص های توسعه در منطقه شرق کشور نقش مهمی را ایفا کند و توسعه و تامین زیرساخت های بندری در این منطقه می‌تواند بندر چابهار را به عنوان یک بندر مهم استراتژیک به یک مسیر مهم ترانزیتی کالا در منطقه تبدیل کند.
با ورود بیش از130 فروند مگا کشتی با ظرفیت حمل بیش از20 هزار کانتینر به ناوگان دریایی جهان تا پایان سال2020، قابلیت های بندرچابهار در کریدور شمال - جنوب به کشورهای آسیای میانه و اروپا مزیت های ترانزیتی ایران را در این مسیر بیش از پیش تقویت خواهد کرد.
منبع: ایرنا