ایران اکونومیست- بیش از یک ماه از ثبت SPV با نام جدید "اینستکس" می‌گذرد اما تا کنون اجرایی نشده است؛ اما ورود نمایندگان سه کشور اروپایی به تهران انتظارات را برای اجرایی شدن آن بیشتر کرده است.
سیدرضا میرطاهر کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به سفر "پر فیشر" مدیر ساز و کار مالی اروپا با ایران یا همان اینستکس، گفت: اینستکس یا ساز و کار مالی ویژه اتحادیه اروپا با ایران حدود یک ماه است که ثبت شده ولی در طول این مدت عملا گام مشخص و موثری برای اجرایی شدن آن برداشته نشده است٬ در همین راستا هم نمایندگان سه کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه به ایران سفر کردند تا اقدامات لازم را برای اجرایی کردن این توافق انجام بدهند.
وی در ادامه بیان کرد: لازم است در رابطه با اینستکس چند مورد را یادآوری کنم٬ نخست اینکه ایران انتظار دارد که اینستکس هر چند که در مراحل اولیه به اقلام ضروری مانند داروها و مسائل بشر دوستانه اختصاص پیدا کرده است، اما مانند توافقی برای انجام مبادلات تجاری و اقتصادی با ایران تلقی شده و دامنه آن تمام ابعاد همکاری‌های تجاری، اقتصادی، صنعتی، مالی و بانکی بین اروپا- ایران را دربر بگیرد؛ زیرا واقعیت این است که بخش مهمی از تبادلات تجاری ایران با کشورهای اروپایی در دوره پسا برجام شکل گرفته و اگر اروپاییان به رغم تهدیدهای آمریکا راضی و حاضر باشند که در چارچوب اینستکس این تبادلات را ادامه دهند، موفقیت بزرگی خواهد بود و گام بزرگی بر خلاف خواسته های واشنگتن ، یعنی ایجاد محدودیت‌های هر چه بیشتر برای ایران به ویژه از سوی شرکای تجاری کشورمان محسوب می شود؛ مسئله دوم این است که اجرای عملی اینستکس به معنای نوعی مقاومت اجرایی و عملی اروپا در مقابل آمریکا به شمار می رود و این امر نوع جدیدی از تقابل دو سوی اقیانوس اطلس خواهد بود.
میرطاهر در ادامه افزود: به هر حال آمریکایی‌ها ضمن خروج از برجام خواهان لغو آن هم هستند و فشارهای زیادی را در این زمینه به اروپایی‌ها وارد می‌کنند، مسئله دیگر این است که اینستکس در نهایت باید باعث شود که ایران تا حدودی از فشارهای تحریمی آمریکا رها شود و اجرای چنین خواسته‌ای به عزم جدی اروپا برای برخورداری ایران از دست آوردهای برجام بستگی خواهد داشت؛ زیرا هدف اصلی انعقاد برجام این بود که تهران در قبال برخی امتیازات هسته‌ای که به گروه ۵+۱ داده بود، شاهد برداشته شدن تحریم‌های هسته‌ای باشد و مسلما عدم تحقق این موضوع به معنای نفی فلسفه وجودی برجام برای ایران خواهد بود.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که آیا پس از دیدار روز گذشته امکان اجرایی شدن اینستکس وجود دارد یا خیر، اظهار کرد: اروپایی‌ها ظاهرا نشان داده‌اند که قصد اجرایی کردن اینستکس را داشته و تقسیم کاری هم بین سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه بوجود آمده است و که حاکی از تمایل آنها برای اجرایی شدن آن است.
وی در پایان در پاسخ به این سوال که گام بعدی سه کشور برای اجرایی کردن اینستکس چه خواهد بود، تصریح کرد: بنظر می‌آید که اینستکس در گام اول به دنبال مسائل بشردوستانه باشداما انتظار می‌رود که دامنه آن در آینده گسترش پیدا کند.
