ایران اکونومیست - پارکینسون نوعی اختلال عصبی عضلانی است که در اثر تحلیل سلول‌های مغزی در سنین بالای 60 سال رخ می‌دهد و تقریبا 66 درصد بیماران طی پنج سال اول بیماری و 80 درصد پس از 10 سال دچار ناتوانی می‌شوند؛ افراد با بیماری پارکینسون اغلب تجربه لرزش و سفتی ماهیچه‌ها، اشکال در راه رفتن، مشکلات تعادلی و حرکات آهسته دارند.
سن یکی از عوامل اصلی خطر در بیماری پارکینسون است؛ هر چند که این بیماری می‌تواند بالغین را در سن 20 سالگی مبتلا کند، اما معمولا در میانه یا اواخر زندگی شروع می‌شود و خطر ابتلا به آن با افزایش سن بیشتر می‌شود؛ برخی محققان معتقدند افراد مبتلا به این بیماری دچار صدمات عصبی ناشی از عوامل ژنتیکی یا محیطی می‌شوند که با مرور زمان بدتر خواهد شد.
پارکینسون چیست؟
زهره قدمی متخصص مغز و اعصاب اظهار کرد: پارکینسون نوعی اختلال عصبی عضلانی است که به دلیل تحلیل سلول‌های مغزی به وجود می‌آید؛ این بیماری اغلب در دوره سالمندی و در سنین بالای 60 سال به وجود می‌آید، لرزش دست و انگشتان، سفتی و انعطاف‌ناپذیری عضلات، اختلال در جویدن، بلع غذا و صحبت کردن و اختلال در حرکت از علائم پارکینسون به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: این نشانه‌ها معمولا بعد از سن 60 سالگی خود را نشان می‌دهد؛ هر چند که برخی افراد با این بیماری جوان‌تر از 50 سال هستند؛ بیماری پارکینسون بیماری پیشرونده است، به این معنا که علائم و نشانه‌های آن به مرور زمان بدتر می‌شود، هر چند که بیماری پارکینسون در نهایت منجر به ناتوانی می‌شود اما اغلب به صورت آهسته پیشرفت می‌کند.
این متخصص مغز و اعصاب با اشاره به اینکه بیماری پارکینسون درمان پذیر است، بیان کرد: یکی از راه‌های درمان پارکینسون دارو درمانی است؛ دیگر راه درمان آن کاشت وسیله‌ای است که مغز را تحریک می‌کند، دیگر روش جراحی است؛ البته تحقیقات برای دیگر درمان‌ها ادامه دارد.
قدمی اظهار کرد: تکان نخوردن شانه‌ها وقتی که راه می‌روید، یک لرزش ملایم در انگشتان دست و مِن‌مِن کردن از اولین نشانه‌های پارکینسون است؛ ممکن است فرد دچار کاهش انرژی شود، احساس افسردگی یا مشکل در خواب داشته باشد و یا ممکن است در این افراد دوش گرفتن، اصلاح، خوردن یا انجام امور معمولی و روزمره دیگر طولانی‌تر شود.
وی ادامه داد: پارکینسون اغلب با یک لرزش ملایم در دست‌ها شروع می‌شود؛ لرزش همچنین ممکن است در پا‌ها باشد، این علائم ممکن است یکطرفه یا در 2 طرف بدن باشد و امکان دارد فرد زمان زیادی دچار تنش باشد، اگر چه لرزش می‌تواند خیلی ناراحت کننده باشد اما معمولا ناتوان کننده نیست و اغلب زمانی که فرد خواب است ناپدید می‌شود، خیلی از افراد با بیماری پارکینسون لرزش اساسی ندارند.
این متخصص مغز و اعصاب تشریح کرد: به مرور زمان، بیماری پارکینسون موجب راه رفتن آهسته، درهم و برهم با گام‌های بی‌ثبات با طرز ایستادن همراه با خشوع می‌شود؛ ماهیچه‌های پا ممکن است به طرف بالا خشک شود و راه رفتن طبیعی را سخت کند و موجب می‌شود که انجام کار‌های ساده مشکل و وقت گیر شود.
قدمی با اشاره به اینکه در بیماری پارکینسون سفتی ماهیچه‌ای اغلب در پا‌ها و گردن اتفاق می‌افتد، گفت: بعضی اوقات سفتی می‌تواند آنقدر شدید باشد که اندازه حرکت را محدود کند و موجب درد شود؛ در این بیماری طرز ایستادن ممکن است ناپایدار شود، اغلب این مشکل به صورت فرعی برای سال‌ها می‌ماند.
این متخصص مغز و اعصاب بیان کرد: پلک زدن، لبخند زدن و حرکت شانه‌ها در زمان راه رفتن همگی اعمال ناخود آگاهی هستند که قسمتی از زندگی فردی را تشکیل می‌دهند؛ برخی افراد ممکن است دچار ظاهر ستاره‌ای بدون پلک زدن شوند، دیگران ممکن است زیاد قیافه نگیرند یا وقتی صحبت می‌کنند با روح و سرزنده به نظر نرسند.
وی با تاکید بر اینکه پارکینسون باعث بروز اختلال در صحبت کردن می‌شود، افزود: خیلی از افراد با بیماری پارکینسون مشکلات زیادی با صحبت کردن دارند و صدای آنها اغلب تک صدایی و خیلی نرم می‌شود؛ این ممکن است یک مشکل خاص برای افراد بالغ پیرتر باشد، چون صدای نرم فردی با بیماری پارکینسون برای فردی با شنوایی کم قابل شنیدن نیست.
قدمی با بیان اینکه برخی افراد دچار پارکینسون دچار مشکل بلع می‌شوند، گفت: این مشکل در مراحل دیرتر بیماری ظاهر می‌شود اما در مواردی هم دیده نمی‌شود.
اختلال روحی جنون در کمین مبتلایان به پارکینسون
محمدعلی غفاری متخصص مغز و اعصاب اظهار کرد: درصد کمی از افراد دچار پارکینسون دچار اختلال روحی جنون می‌شوند که تاثیری بر توانایی فکر کردن، دلالت و به یاد آوردن دارد؛ اغلب پارکینسون با بیماری آلزایمر ارتباط دارد، از دست دادن قوای بینایی می‌تواند همراه با وضعیت‌های دیگر همراه باشد، در پارکینسون، شروع دمانس مغزی اغلب با کند شدن روند فکر کردن و سخت شدن تمرکز خود را نشان می‌دهد.
علل بروز پارکینسون چیست؟
این متخصص مغز و اعصاب بیان کرد: بسیاری از علائم و نشانه‌های بیماری پارکینسون وقتی توسعه می‌یابند که سلول‌های عصبی معینی در ناحیه‌ای از مغز صدمه دیده یا نابود شوند؛ به طور طبیعی، این سلول‌های عصبی دوپامین ترشح می‌کنند و باعث می‌شوند که ماهیچه‌ها نرم شوند و حرکات موزون و تحت کنترل داشته باشند.
غفاری ادامه داد: هر فردی مقداری از نرون‌های تولید کننده دوپامین را به عنوان قسمتی از روند مسن شدن از دست می‌دهد، اما افراد با بیماری پارکینسون نیم یا بیشتر سلول‌های عصبی خود را از دست می‌دهند؛ سلول‌های حاوی دوپامین برای حرکت حیاتی هستند و کمبود آن باعث اختلال در راه رفتن می‌شود.
وی با اشاره به اینکه بیماری پارکینسون ممکن است ژنتیکی یا در اثر عوامل محیطی بروز کند، گفت: ژن‌ها با توسعه پارکینسون در ارتباط هستند، اما هنوز واضح نیست، که آیا ارث نقش فرعی یا اصلی در این بیماری دارد یا نه؛ بعضی اوقات خویشاوندان درجه یک مانند پدر و مادر، بچه‌ها و خویشاوندان، بسیار مستعد ابتلا به بیماری هستند.
این متخصص مغز و اعصاب تشریح کرد: 2 گونه از عوامل ژنتیکی در بروز پارکینسون موثر است؛ یکی پروتئینی غیر طبیعی به نام alpha-synuclein، پروتئینی که در سلول‌های عصبی منهدم شده است و در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون تجمع می‌یابد؛ دیگری مشکلاتی در سیستم بدن به وجود می‌آورد که پروتئینی ناخواسته ایجاد می‌کند، اکنون روشن شده است که هر 2 عامل نقش کلیدی در ایجاد پارکینسون دارد.
غفاری اظهار کرد: افرادی که با حشره‌کش‌ها در ارتباط هستند مستعد ابتلا به پارکینسون هستند اما هنوز ارتباط خاصی بین این بیماری با آفت کش‌های گیاهی و حشره‌کش‌ها یافت نشده است؛ تعدادی از دارو‌ها در مقدار زیاد و استفاده طولانی مدت می‌تواند باعث ایجاد بیماری پارکینسون شوند، این دارو‌ها شامل هالوپریدول، کلرپرومازین است که برای برخی از عارضه‌های روانی تجویز می‌شوند.
وی یادآوری کرد: همچنین داروی ضد تشنج والپرات برخی از خصوصیات پارکینسون، به خصوص لرزش را ایجاد می‌کند؛ این دارو‌ها باعث بروز بیماری پارکینسون نمی‌شوند و با توقف مصرف دارو، علائم از بین می‌روند.
