ایران اکونومیست- به گزارش رسانه مالیاتی ایران؛ به هر گونه تلاش قانونی یا غیرقانونی به منظور طفره رفتن از پرداخت مالیات یا کمتر پرداخت نمودن آن، به هر شیوه که انجام شود، فرار مالیاتی گفته می‌شود. اصطلاح فرار مالیاتی در رابطه با ترتیبات غیرقانونی اتخاذ شده جهت اختفا درآمد یا نادیده گرفتن بدهی مالیاتی به کار می‌رود و به این معنی است که مودی کمتر از میزانی که قانونا موظف است پرداخت نماید.
عمده‌ترین زمینه پیدایش فرار مالیاتی در بسیاری از کشورها یکسان و مشترک بوده و معمولا مالیات‌هایی که با هدف توزیع درآمد وضع می‌گردند دارای پایه‌های کمتر و نرخ‌های بالاتری هستند اینگونه مالیات‌ها قابلیت فرار فراوانی در خود نهفته دارند. افزایش نرخ‌های مالیاتی ضمن آنکه انگیزه‌های سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد، زمینه لازم برای اجتناب از پرداخت مالیات و فرار مالیاتی را نیز فراهم می‌آورد واگر رفتارهای زیر تحقق پیدا کند موجب جرم و فرار مالیاتی محسوب می گردد .
اگر به ترازنامه و حساب سود و زیان یا دفاتر اسناد و مدارکی که برای تشخیص مالیات ملاک عمل می‌باشد و بر خلاف حقیقت تنظیم شده است، استناد نماید و اگر برای سه سال متوالی(پشت سر هم) اظهارنامه‌ی مالیاتی و ترازنامه و حساب سود و زیان ارائه نکند ودر صورتی که فعالیت اقتصادی و درآمد خود را مخفی نماید.اگر مانع از آن شود که مأموران مالیاتی که به عنوان بازرس مالیاتی مکلف به انجام این امور هستند، به اطلاعات مالیاتی و اقتصادی خود او یا اشخاص ثالث دسترسی داشته باشند. اگر مأمور وصول یا کسر مالیات پرداخت‌کنندگان دیگر باشد و این وظیفه را در مواعد مقرر قانونی انجام ندهد و اگر معاملات و قراردادهای خود را به نام دیگران تنظیم کند یا معاملات و قراردادهای اشخاصی که موظف به پرداخت مالیات هستند را برخلاف واقع به نام خود تنظیم نماید و از کارت بازرگانی اشخاص دیگر برای فرار مالیاتی استفاده نماید و فعالیت‌های خود را طوری قلمداد نماید که گویا مشمول معافیت مالیاتی بوده‌است.
به طور قطع، هر شهروندی که تابع قانون بوده و مسئولیت پذیر باشد در موعد مقرر اقدام به پرداخت مالیات متعلقه می نماید چرا که می داند درآمد خود را از طریق استفاده از امکانات عمومی کشور کسب کرده و در قبال هموطنانش متعهد می باشد. همه ما باید بدانیم مشارکت در پرداخت مالیات یعنی مشارکت در اداره کشور و در نظر گرفتن ضمانت‌های اجرایی محکم برای فرار مالیاتی، به منظور کاهش تکرار این جرم است و با این ضمانت‌های اجرایی جلوی فرار مالیاتی گرفته می‌شود و انگیزهی فرار مالیاتی کاهش پیدا می‌کند .
در قانون مالیاتهای مستقیم از مواد ۲۷۴ تا ۲۷۹، جرایم مالیاتی را به طور مشخص تعیین و مرتکب یا مرتکبان حسب مورد، به مجازاتهای درجه شش محکوم می گردند.
در هر صورت با توجه به اینکه در سال‌های اخیر مبارزه با جرائم مالیاتی کلان و گسترده به عنوان یکی از مظاهر و مصادیق مهم جرائم اقتصادی به یکی از راهبردهای اصلی کشورمان در مسیر پیشرفت و عدالت مبدل گشته است بدون تردید بهره‌مندی از یک نظام کیفری کارآمد و منسجم در مقابله با جرائم مالیاتی به بهبود عملکرد نظام مالیاتی کمک قابل توجهی می‌کند.
ساده سازی و قابل درک بودن قوانین مالیاتی، مقررات، دستورالعملها، آییننامهها و بخشنامههای مالیاتی و مکانیز کردن سیستمهای مالیاتی، می تواند بستر مناسب برای ارتقای تمکین مودیان مالیاتی فراهم نماید. بدون تردید در کنار فرهنگ سازی و اطلاع رسانی ،ساده سازی فرآیندها و به کارگیری ابزارهای نوین در جهت انجام امور مودیان ، مشارکت داوطلبانه مودیان در پرداخت مالیات را افزایش می‌دهد و موجب کاهش فرار مالیاتی میگردد.
