ایران را ه دور زدن تحریم را بلد است

در یک سال گذشته اتفاقات بازار نفت و حواشی آن بسیار زیاد بوده است. از سویی تحریم‌های نفتی علیه ایران بازگشت و از سوی دیگر اعضای عضو و غیرعضو اوپک بعد از اعمال تحریم‌ها طی توافقی به کاهش یک میلیون و دویست هزار بشکه ‌ای اقدام کردند تا با این کار بتوانند، قیمت‌ های نفتی را افزایش دهند. در عین حال میزان افزایش صادرات نفت ایران به کشور‌های آسیایی بیش از 1 میلیون و 300 هزار بشکه در روز نشان می‌دهد، امریکا تاکنون نفت جنگی علیه ایران را باخته و به همین دلیل در تلاش است سیاست جدیدی را برای ادامه فشار بر ایران بیابد. وزارت انرژی امریکا خبری روی خروجی سایت خود قرار داد که نشان می‌دهد، امریکا در تلاش است با افزایش صادرات نفتی خود فشار بر ایران را بیشتر کند.

** ذخایر استراتژیک امریکا علیه کاهش نفت ایران در بازار
وزارت انرژی امریکا از فروش 6 میلیون بشکه نفت از ذخایر استراتژیک خود در ماه مه ‌خبر داد. قرار است این محموله ‌ها ماه آینده میلادی به فروش گذاشته شود و خریداران در نیمه اول ماه مه ‌آن را تحویل بگیرند. زمان تحویل محموله ‌ها که معادل روزانه 200 هزار بشکه است، مصادف با زمان اتمام معافیت‌ های تحریمی امریکا به مشتریان نفتی ایران است. هر چند به فروش رساندن ذخایر استراتژیک نفتی توسط امریکا در آغاز تحریم‌های نفتی علیه ایران در نوامبر نیز انجام شده بود. در آن زمان این کشور برای جلوگیری از نوسان قیمتی زیاد 11 میلیون بشکه نفت را به فروش رسانده بود.

هر چند فروش ذخایر نفتی استراتژیک امریکا به دلیل نوسازی تاسیسات ذخایر نفتی و مطابق با لایحه بودجه 2015 بوده است. طبق برنامه این کشور قرار است دو میلیارد دلار از این ذخایر طی سال‌های 2017 تا 2020 به فروش برسد اما همزمانی فروش 17 میلیون بشکه نفت با آغاز تحریم ‌ها و پایان مهلت معافیت ‌های نفتی به مشتری ‌های نفت ایران می‌تواند تا حدودی از عزم این کشور برای کاهش تولید و صادرات نفت ایران پرده بردارد. بر اساس برخی برآوردها امریکا حدود 629 میلیون بشکه ذخایر استراتژیک نفتی دارد.

** معافیت تمدید نمی‌شود
برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه امریکا در بهمن ماه امسال از عدم تمدید معافیت خریداران نفت ایران خبر داده بود. هوک در مصاحبه با شبکه «ان. اچ. کی» ژاپن که روز سه‌شنبه 16 بهمن منتشر شد از کشورهای مشتری نفت ایران خواسته است که دیگر از ایران نفت نخرند. صحبت ‌های هوک در حالی است که طبق گزارش رویترز، صادرات نفت خام ایران به مشتریان آسیایی در نخستین ماه سال جاری میلادی یعنی ژانویه بعد از آنکه 2 خریدار نفتی بزرگ این کشور یعنی هند و چین اقدام به کاهش خرید نفت از ایران کردند، روند نزولی به خود گرفت.

از سویی دیگر مجموع صادرات نفت خام ایران به چین، هند، ژاپن و کره جنوبی در مجموع به 710 هزار و 699 بشکه در روز در ماه ژانویه رسید که در مقایسه با زمان مشابه سال قبل 49 درصد کاهش نشان می‌دهد. در ماه ژانویه ژاپن اولین محموله نفتی از ایران را بعداز تحریم‌ها بارگیری و در ماه فوریه تحویل گرفت؛ ضمن اینکه
کره جنوبی هم واردات نفت از ایران را بعد از 4 ماه وقفه از سر گرفت؛ اما صادرات نفت ایران به این کشورها 75 درصد کمتر از زمان مشابه سال قبل بود.

** افزایش صادرات نفت ایران
انتظار می‌رود، صادرات نفت ایران به کشورهای آسیایی در ماه فوریه با تقریبا 2 برابر افزایش به 1.38 میلیون بشکه در روز برسد. همچنین چین بزرگ ‌ترین خریدار نفتی ایران در ماه ژانویه روزانه 377 هزار و 38 بشکه نفت از ایران خریداری کرد که بیش از 500 هزار بشکه در مقایسه با ماه دسامبر 2018 میلادی کاهش نشان می‌دهد. هند هم در ماه ژانویه روزانه 270 هزار و 500 بشکه نفت از ایران خریداری کرد که 300 هزار بشکه کمتر از مجوز واردات نفت اعطا شده به این کشور توسط امریکاست. گفتنی است هم ‌اکنون ایران غیر از ترکیه تنها به چین، هند، ژاپن و کره جنوبی نفت صادر می‌کند. تایوان نیز که از امریکا معافیت گرفته بود فعلا خرید نفت ایران را متوقف کرده است.

** اوپک علیه ایران
می‌توان ادعا کرد که انقلاب نفت شیل توانست قدری از قدرت اوپک را کم کند و نه تنها باعث نزدیکی عربستان و روسیه برای به خدمت گرفتن بازار نفت شد بلکه امکان هر گونه توافق گروهی برای کنترل بازار را نیز با مشکل مواجه کرد. بعد از کاهش قیمت نفت، دو کشور روسیه و عربستان برای اولین ‌بار در سال 2016 به این درک رسیدند که به دست گرفتن بازار نفت و افزایش تولید به بهای پایین آمدن قیمت ‌ها نه تنها درآمد های نفتی آنها را کاهش می‌دهد بلکه بودجه ‌های ملی را نیز با نوسانات زیادی روبه‌رو می‌کند در نتیجه تولید را کاهش دادند تا قیمت ‌ها افزایش یابد. اما داستان ابرقدرت‌ های انرژی زمانی غیر قابل پیش ‌بینی شد که با شروع تحریم‌ها، عربستان و روسیه به درخواست امریکا برای افزایش تولید و کاهش قیمت‌ها پاسخ داده و سعی در پر کردن جای خالی ایران در بازار نفت کردند. این اقدام علاوه بر اینکه کاهش قیمت‌ها را در پی داشت، بودجه کشورهای نفتی را نیز با کسری مواجه کرد. از این رو کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای بار دوم توافقی برای کاهش تولید داشتند. هر چند که این توافق صرفا به دلیل کاهش بیش از اندازه قیمت نفت در بازار بوده اما ایران توانست با گرفتن معافیت و عدم کاهش تولید از قیمت‌ های بالا رفته نفت استفاده کند.

اما نباید از این نکته غافل شد که مناسبات نفتی ابرقدرت‌ها در بازار نفت بعد از بازگشت تحریم‌ها علیه ایران بیش از پیش پیچیده شده است. توافق دوم کاهش تولید اوپک در ژوئن 2018 و تماس تلفنی پوتین با بن سلمان در ماه گذشته میلادی بیش از پیش این مساله را آشکار می‌کند که روابط دایمی بین قدرت‌های برتر انرژی جهان در هر شرایطی و بنا به منفعت‌های دیپلماسی می‌تواند ایجاد شود با این حال توافق اوپک و غیراوپک بر سر کاهش تولید نفت و معافیت ایران از این توافق می‌تواند تا حدودی صادرات نفت ایران در قالب اوپک را حفظ کند اما قطعا این موضوع برای بلندمدت پاسخگوی نیاز کشور به درآمدهای نفتی نخواهد بود.

** جهش قیمتی نفت
با وجود تهدیدهای ترامپ و بالا رفتن احتمال عرضه نفت در بازار توسط امریکا، قیمت نفت خام 2 درصد جهش کرد. به گزارش رویترز، این جهش قیمتی به دلیل افت غیر منتظره میزان ذخایر نفت انبارهای امریکا و بی‌توجهی اوپک به اظهارات ترامپ و انتقاد او از بالا بودن قیمت‌ها رخ داده است. داده ‌های دولتی نشان داد با وجود اینکه پیش‌بینی می‌شد، میزان ذخایر انبارهای تجاری نفت امریکا این هفته 2.8 میلیون بشکه رشد کنند، میزان این ذخایر با افت 8.6 میلیون بشکه‌ای روبه‌رو شد. این میزان کاهش که باعث شد، نوار 5 هفته رشد متوالی میزان ذخایر پاره شود به علت افت واردات خالص به کمترین میزان تاریخی خود 2.6 میلیون بشکه در روز بود. علت این امر کاهش تولیدات اوپک و تحریم ‌های امریکا ضد ونزوئلاست.

این در حالی است که وزیر انرژی عربستان سعودی، خالد الفالح در پاسخ به انتقاد ترامپ از اوپک برای آرام بودن و بالا نبردن قیمت ‌ها گفت: ما همین حالا هم آرام هستیم. 25 کشور عضو توافق درحال اجرای راهکاری بسیار آهسته و سنجیده هستند. افزایش قیمت نفت به طور کلی کار امریکا را برای تمدید فشار‌ها بر بازار نفت سخت ‌تر می‌کند.

** بخش خصوصی، عرضه نفت را در دست می‌گیرد
ششم آبان سال جاری، چراغ عرضه نفت در بورس انرژی روشن شد. هدف از ارایه نفت در بورس انرژی، فروش نفت توسط بخش خصوصی بود تا تحریم ‌ها را دور بزنند. از آن زمان تاکنون 5 مرحله نفت در بورس عرضه شده که موفقیتی نسبی داشته است چراکه در دو عرضه، نفت در بورس به فروش نرسید. مهم‌ ترین دلیل عدم اقبال، چالش‌های پیش رو خریداران و انتقال پول نفت خریداری شده به کشور بود. با این وجود شرکت ملی نفت با بررسی پیشنهاداتی که از سوی خریداران بالقوه می‌شود، سعی در ادامه روند عرضه نفت در بورس دارد.

** ترفندهای جدید برای دور زدن تحریم‌ها
روند صادرات بعد از تحریم ‌ها نشان می‌دهد که ایران توانسته به مرور راه‌های دور زدن تحریم‌ها و فروش نفت را به دست آورد. با وجود تمام تلاش‌ های امریکا برای کاهش تولید و صادرات نفت ایران اما همچنان مشتری‌های نفتی از ایران خرید می‌کنند. از طرفی با رونق گرفتن بورس انرژی به نظر می‌رسد که می‌توان به فروش نفت هم توسط شرکت ملی و هم توسط بخش خصوصی امیدوار بود. همچنین ایران در تلاش است راه ‌هایی را با خریداران نفتی خود ایجاد کند و در این مسیر نیز موفقیت ‌هایی را کسب کرده است.

منبع: روزنامه مردم اعتماد