اطلاق پارلمان بخش خصوصی برازنده "این اتاق بازرگانی" نیست!!

محمدرضا سبزعلیپور اقتصاددان و رئیس مرکز تجارت جهانی ایران به بهانه انتخابات هفته آیندۀ اتاقهای بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در میزگردی تحت عنوان "اتاقهای بازرگانی، دیروز، امروز و فردا" طی سخنانی به اوضاع اتاقهای بازرگانی و عملکرد مسئولین آنها پرداخت و در جمع حاضرین اظهار داشت: اتاقهای بازرگانی یکی از سازمانهای مهم و بزرگ اقتصادی و بین المللی میباشند که اولین اتاق بازرگانی قریب به450 سال پیش با اهداف روشن و مهمی در مارسی، فرانسه تأسیس شد که به دنبال آن، اتاقهای دیگر در کشورهای مختلف آغاز به کار کردند که غالباً تا به امروز تأثیرات مثبت و مهمی بر کسب و کار فعالان اقتصادی و همچنین تقویت مبادلات بین المللی داشته اند.
وی افزود: اتاق بازرگانی ایران نیز حدود130 سال پیش توسط مرحوم حاج محمد حسن امین الضرب، معتمد و نمایندۀ تجار و بازرگانان تهران با حمایت جمعی از بازرگانان آن زمان، در تاریخ ۱۲۶۲ خورشیدی توانست نظر موافق ناصرالدین شاه را برای تشکیل مجلس وکلای تجار ایران جلب کرده و فعالیت اتاق را آغاز نماید.
در همین راستا و در سال ۱۳۳۶ پیش نویس طرح اتاق صنایع و معادن به دفعات تقدیم مجلس شد، ولیکن در سال ۱۳۴۰ تعدادی از صاحبان صنایع، دولت را زیر فشار قرار دادند تا نسبت به تشکیل اتاق صنایع و معادن اقدام کند و بالاخره در آبانماه سال ۱۳۴۱ اتاق صنایع و معادن نیز با عضویت هیأت نمایندگی مرکب از ۳۰ نفر از کارخانه داران و صاحبان معادنِ کشور تشکیل شد.
نهایتاً اتاق بازرگانی، صنایع و معادن در اسفند سال ۱۳۴۸ از ادغام دو اتاق بازرگانی و اتاق صنایع و معادن ایران بوجود آمد.
علیپور تصریح کرد: اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران با شرح وظایف، اختیارات و اهداف مشخص و مهمی آغاز به کار کرد و تا دهها سال بعد بعنوان دستگاهی مقتدر و تأثیرگذار به فعالیت خود ادامه داد و بعنوان خانۀ اَمنی برای تجار و صاحبان صنایع و معادن تلقی می گردید.
برخی از اهداف مهم اتاق بازرگانی و اتاق صنایع و معادن ایران بشرح زیر می باشند:
* ایجاد هماهنگی و همکاری بین بازرگانان و صاحبان صنایع و معادن در اجرای قوانین مربوطه و مقررات جاری مملکتی
* تشکیل نمایشگاههای تخصصی و بازرگانی داخلی و خارجی با کسب مجوز از وزارت بازرگانی و شرکت در سمینارها و کنفرانسهای مربوط به فعالیتهای بازرگانی، صنعتی، معدنی در چارچوب سیاستهای ایران
* کوشش در راه شناسایی بازار کالاهای صادراتی ایران در خارج از کشور و تشویق و کمک به مؤسسات مربوطه جهت شرکت در نمایشگاههای بازرگانی داخلی و خارجی
* تشویق و ترغیب سرمایه‌گذاری داخلی در امور تولیدی بالاخص تولید کالاهای صادراتی که دارای مزیت نسبی باشند
* تلاش در جهت بررسی و حکمیت در مورد مسائل بازرگانی داخلی و خارجی اعضاء و سایر متقاضیان از طریق تشکیل مرکز داوری
* ایجاد و اداره مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی به منظور انجام وظایف و فعالیتهای اتاق
* تشکیل اتحادیه‌ های صادراتی و وارداتی و سندیکاهای تولیدی در زمینه فعالیتهای بازرگانی، صنعتی، معدنی و خدماتی
* تهیه، صدور- تفریغ و تأیید اسنادی که طبق مقررات بین‌المللی بعهده اتاق ایران است با هماهنگی وزارت بازرگانی
 
ضمناً اتاق بازرگانی با هدف حفظ و ترویج منافع کسب و کار و جامعه تجاری کشور تشکیل شد. بنحوی که میبایست منافع فعالان اقتصادی را بنحو احسن محافظت و تأمین نماید.
وی در ادامه اظهار داشت: اما متأسفانه چند سالیست که دیگر اتاق بازرگانی ایران، اتاق قدرتمند و تأثیرگذار 100 سال گذشته نیست و غالب وظایف آن رنگ باخته و به سازمانی تقریباً خنثی مبدل گشته است!! بطوریکه از اتاق بازرگانی، فعلاً چند ساختمان باقی مانده با خدمات اندکی ولیکن تعداد زیادی رئیس!!
تا آنجایی که بنده اطلاع دارم خدماتی که در حال حاضر اتاق بازرگانی آنهم مثلاً به اعضاء خود ارائه میدهد، عبارتند از:
* ارائۀ گواهی مبدأ
* انتشار مجله
* صدور کارت عضویت
* صدور کارت بازرگانی
البته انتشار ماهنامه و صدور کارت عضویت که خدمتی به اعضاء محسوب نمیشود بلکه عملی در جهت درآمدزایی اتاق می باشد اما اینجانب این دو مورد را هم جزء خدمات اتاق بازرگانی به حساب می آورم. ولیکن صدور کارت بازرگانی هم سالها قبل برعهدۀ وزارت بازرگانی بود که بدلیل دعوای رؤسای وقت اتاقهای بازرگانی ایران و تهران و بنوعی دعوای اصلاح طلبان و اصول گرایان آنهم در دولت اصلاحات موجب گردید تا رئیس جمهور وقت دستور دهند تا صدور کارت بازرگانی به اتاقهای بازرگانی سراسر ایران محول شود تا از این طریق هر اتاقی دارای درآمدی اختصاصی باشد و از آن تاریخ به بعد مسئولین وقت اتاق تهران (اصلاح طلبان) دیگر محتاج اتاق ایران (اصول گرایان) نباشند و از بابت بودجه، تاحدودی مستقل شوند.!! پس این خدمت هم بدلیل دعوای دو جناح سیاسی، از وزارتخانه به اتاق منتقل شد.!! ضمناً بخشی از کارتهایی که تاکنون صادر شده به این و آن اجاره داده شده و نوع استفاده خلاف با این کارتها، برای کشور هزینه های زیادی را ببار آورده است!!
سبزعلیپور افزود: هرچند که مسئولین اتاق میفرمایند که خدمات دیگری هم میدهند از جمله اتاق داوری!! که در این ارتباط باید عرض کنم، دیگر چندان تجارتی باقی نمانده که تاجری برای حل اختلافش به داوری اتاق بازرگانی رجوع نماید، پس اتاق داوری فی الواقع در همان حد اتاقی کوچک خلاصه شده است!!
ضمناً آقایان میفرمایند که به سران سه قوا مشاوره میدهند و به این خدمت خود هم میبالند که در این ارتباط نیز باید گفت که اگر این سخن شان درست باشد، پس خرابکاری سالهای اخیر و همچنین مشکلات شدید اقتصادی که در کشورمان حادث شده، همگی بدلیل مشاوره های غلط و نادرست مسئولین اتاق بازرگانی به رئیس جمهور، دولتمردان و رؤسای دو قوۀ دیگر بوده است!! پس با این مشاوره دادن تان هم کشورمان را در آستانۀ بحران قرار داده اید!!   
باز هم میفرمایند که با هیأتهای خارجی میهمان جلسه میگذارند و برای ساعتی، میزبان برخی از هیأتها میباشد. این خدمت هم سودی به فعالان اقتصادی نمیرساند بلکه عده ای خاص در حد چند نفر با آن هیأت می نشینند و در خصوص موضوعات مورد علاقه صحبت می کنند.!!
لازم به تأکید است که در طی سالهای اخیر، اتاقهای بازرگانی چندان قدم مثبتی در جهت رشد و توسعه صادرات، برگزاری نمایشگاههای داخلی و خارجی قوی و مفید، ارائه آمار و اطلاعات اقتصادی درست و قابل استناد، جذب سرمایه گذاری و همچنین رفع مشکلات فعالان اقتصادی و... دهها موارد دیگر برنداشته است.!!
وی گفت: کشورمان ایران دارای دهها هزار نفر تاجر و فعال اقتصادی می باشد از همین رو این چند نفری که بر اتاق ریاست میکنند نمیتوانند نماینده واقعی این عزیزان و بخش خصوصی ایران باشند. اتاق بازرگانی که باید به همه فعالان اقتصادی ایران مشاوره داده ودر جهت رفع مشکلات اقتصادی آنان از هیچ کوششی دریغ ننماید اما به عینه می بینیم که اولاً فقط اعضاء حق تردد به اتاق را دارند، ثانیاً در کمال تأسف باید عرض کنم که غالباً به کسی اجازه ورود به طبقات ساختمان اتاق ایران و یا تهران را نمی دهند و اگر هم اجازه دهند، درب اتاق کسی به روی مراجعه کننده باز نیست تا دردش را با مسئولین اتاق در میان بگذارد!! در این میان گرفتن وقت ملاقات از رؤسای اتاق و غالب اعضاء هیأت رئیسه هم هرگز امکانپذیر نیست!!
اتاق بازرگانی که باید خانه و محل تردد فعالان اقتصادی کشور باشد، درب آن به روی غالب فعالان اقتصادی بسته است و حتی بزرگان اقتصاد ایران هم هیچگاه پا به اتاقهای بازرگانی نگذاشته و جزء رئیس و رؤسا و هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی نشده اند!! همین الان میتوانم نام دهها نفر از بزرگان اقتصاد کشور را به زبان بیاورم که با اتاق بازرگانی، قهر و یا با آن بی ارتباط هستند. لکن شاید دوستان علاقه ای به ذکر نامشان نداشته باشند که بنده هم از اعلام اسامی خودداری میکنم اما صراحتاً عرض میکنم که خودم بیش از 30 سال است که در زمینه تجارت و اقتصاد کلان در داخل و خارج فعال هستم اما طی این مدت، بنظرم کمتر از 10 بار وارد
ساختمان اتاق ایران شده ام البته به اتاق تهران هرگز نرفته ام و در 15 سال گذشته نیز به ساختمان های اتاق در سراسر کشور نیز نزدیک نشده ام، آیا این اتاق بازرگانی، خانه بخش خصوصی است و یا منزل و محل فعالیت عده ای خاص می باشد؟
علیپور با طرح این سوال که آیا فی الواقع این اتاق بازرگانی را میتوان "پارلمان بخش خصوصی" نامید گفت: استفاده از این نام بزرگ و دهن پُرکن و اطلاق "پارلمان بخش خصوصی" اصلی و ابدا برازندۀ "این اتاق بازرگانی" که غالب فعالان اقتصادی ایران، سال به سال هم از کنار پیاده رو ساختمانش عبور نمی کنند، نیست و برای رسیدن به جایگاه واقعی "پارلمان بخش خصوصی" باید انقلاب و دگرگونی خاصی در شرح وظایف، نوع مدیریت و افرادی که سکان هدایت این اتاق بازرگانی را برعهده میگیرند رخ دهد.
چرا باید درصدی از مالیات فعالان اقتصادی سراسر کشور به حساب اتاقی واریز شود و خزانۀ مجموعه ای پُر شود که هرگز مسئولین آن طی سالهای اخیر، پاسخگوی هیچکسی نبوده و اطلاعات درست و شفافی از نحوۀ عملکرد و هزینه کردشان به فعالان اقتصادی ارائه نمیدهد؟!! درکل مطالبه گری از روند فعالیت و هزینه کرد اتاقهای بازرگانی، وظیفه همه بالاخص فعالان اقتصادی و اصحاب رسانه می باشد.
این اقتصاددان تشریح کرد: در طی 4 سال، غالب مسئولین و هیأت نمایندگان اتاقهای بازرگانی قدمی برای هیچکس برنمیدارند اما در زمان انتخابات بدنبال فعالان اقتصادی و اعضاء اتاق میدوند تا برای خود رأی جمع کنند؟ اگر اتاقهای بازرگانی محل فعالیت بخش خصوصی است، پس دولتی ها در این اتاقها چه میکنند؟ چرا اکثر مسئولین اتاقهای بازرگانی ایران کسانی هستند که پیش از این سمتهای دولتی داشته اند؟!! این موضوع نشان میدهد که آقایان دولتی زمانیکه مثلاً در دولت مشغول به کار بوده اند جسمشان در سازمان دولتی بوده ولیکن روح و روان شان در داخل پول و تجارت و در حال کسب و کار خصوصی میچرخیده و همین بی تعهدی آنان باعث شده تا اقتصاد امروز ایران دچار چنین بیماری و مشکلات وحشتناکی گردد.!!
اصلاً فلسفۀ حضور 20 نماینده دولت در اتاق بازرگانی چیست؟ چه حُسنی تا به امروز داشته و این عزیزان دولتی چه گلی بر سر فعالان اقتصادی و صنعت و معدن و تجارت زده اند؟ بجز اینکه اتاق بازرگانی به دژ مستحکم دولتی مبدل شده و عرصه را برای بخش خصوصی تنگ کرده اند.!!
وی گفت: امروز در جلسه ای حضور داشتم که جمع زیادی از اعضای اتاق بازرگانی در آنجا بودند و وقتیکه جمعی متوجه شدند که ما امروز در این میزگرد شرکت خواهیم کرد، از بنده خواستند که این جمله را بلند بگویم و آن اینکه (اتاق بازرگانی، سازمانی نیست که عده ای با جیب خالی به آنجا وارد و بعد از چند سال با جیب پر خارج شوند). چرا باید اوضاع اتاق بازرگانی طوری باشد که خود اعضاء اتاق چنین جملاتی را بر زبان جاری کنند؟
امروز بجای اینکه اتاقهای بازرگانی در جهت رشد و شکوفایی فعالیت بخش خصوصی کوشا باشند، متأسفانه بی اثر و بی تحرک شده اند و فقط جمعی از مسئولین آن دائماً در حال سخن گفتن در همه زمینه ها از (شیر مرغ گرفته تا جان آدمیزاد) می باشند!! 
رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در خاتمه اظهار داشت: با این روندی که اتاقهای بازرگانی و مسئولین آنها پیش میروند، این کشتی بزرگ هرگز به آبهای آرام نخواهد رسید و سودی هم برای کشور و فعالان اقتصادی در پی نخواهد داشت. پس تغییر و تحول اساسی در ساختار، وظایف و نحوه انتخابات اتاقهای بازرگانی بسیار ضروری بوده و جلب اعتماد تمامی فعالان بخش خصوصی برای اتاقها بسیار مهم و حیاتی می باشد، در غیر اینصورت از تشکیلات اتاق بازرگانی فقط یک نام باقی خواهد ماند و یاد و خاطره و اثرات مهم و قدیمی این سازمان به تاریخ خواهد پیوست. از همین رو از تمامی فعالان اقتصادی علی الخصوص اعضای محترم اتاقهای بازرگانی درخواست می کنم تا بطور منسجم در انتخابات اتاقهای بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی در سراسر کشور شرکت کنند و از رفیق بازی و یا اینکه چون اسم فلان شخص را زیاد شنیده ام پرهیز کرده و فقط و فقط به افراد توانمند و لایق رأی دهند تا با عملکرد صحیح و قدرتمند خویش بتوانند هویت اتاقهای بازرگانی را مجدداً بازگردانده و در طول 4 سال آینده درب اتاقشان برای حل مشکلات، به روی فعالان اقتصادی ایران اسلامی باز باشد.