کاهش نگرانی زعفران کاران با توسعه ابزارهای جدید مالی در بورس

 ایران اکونومیست-  «فردین آقابزرگی»  گفت: ایران تولیدکننده اصلی زعفران جهان است اما سهم قابل توجه تجارت این محصول در اختیار چند کشور دیگر از جمله اسپانیاست.
وی افزود: صادرات فله‌‌ای، عدم ایجاد انگیزه برای تولید با کیفیت محصول، حضور واسطه های پرشمار، عدم نظارت و مدیریت مناسب، پایین بودن کیفیت بسته‌‌بندی ها، عدم تعامل با کشورهای مقصد و سایر محدودیت های موجود اعم از انبارداری و نحوه نگهداری سبب شده است تا زعفران ایران با نام کشورهایی نظیر اسپانیا و امارات وارد بازارهای جهانی شود و تولید کنندگان داخلی از مزایای زیاد تولید زعفران در کشور محروم باشند.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: در همین زمینه و برای برگرداندن انگیزه به کشاورزان و رسیدن سودهای واقعی به آنها، مسوولان بخش کشاورزی به نسخه ای بین المللی یعنی بهره گیری از ظرفیت های بورس کالا روی آوردند.
وی یادآور شد: با وجود اینکه زمان زیادی از عرضه های فیزیکی، معاملات گواهی سپرده کالایی و قراردادهای آتی زعفران در بورس کالا نمی گذرد، اما ورق این بازار برگشته و میزان سودآوری زعفران کاران به مراتب بالاتر از سال های گذشته است.
به گفته آقابزرگی، قراردادهای آتی زعفران برای نخستین بار در خرداد سال 97 در بورس کالای ایران راه‌اندازی شد و هدف آن، ایجاد سامانه‌ای برای پوشش ریسک تولید کنندگان ایرانی و شفافیت بیشتر در این بازار بود. پوشش ریسک به معنای اتخاذ موقعیتی در بازار است که هدف از آن به حداقل رساندن یا از بین بردن ریسک ناشی از نوسانات و تغییرات قیمت در آینده است.
وی گفت: سرمایه‌گذار می تواند با ورود به قرارداد آتی، دارایی خود را به قیمتی مشخص در آینده به فروش رساند. در این صورت نوسانات بازار تاثیری بر قیمت دارایی کشاورزان نمی گذارد
این کارشناس بازار سرمایه گفت: در قرارداد آتی فروشنده متعهد می‌‌شود در سررسید مشخص، مقدار معینی از یک کالای مشخص را به قیمتی که اکنون تعیین می‌‌کند بفروشد و طرف خریدار متعهد به خرید آن کالا می‌‌شود. ضمن این که قراردادهای آتی باید از مشخصاتی استاندارد پیروی کنند.
وی در ادامه به راه اندازی قرارداد «آپشن» (اختیار معامله) زعفران در روزهای آینده اشاره کرد و گفت: قرارداد اختیار معامله یا همان آپشن شباهت هایی با قرارداد آتی دارد اما ریسک این قرارداد از معاملات آتی پایین تر است و سرمایه گذاران ریسک گریز تمایل بیشتری به ورود به این قرارداد جدید زعفرانی خواهند داشت.
آقابزرگی اعلام کرد: بازار آپشن شامل معاملاتی دو طرفه است و سرمایه گذاران در هر دو حالت خرید و فروش می توانند موقعیت خرید و یا فروش اتخاذ کنند؛ در این میان اتخاذ موقعیت خرید در بازار معاملات آپشن ریسک پایین تری را برای سرمایه گذار به همراه دارد بطوری که سرمایه گذاران می توانند با قبول یک ریسک مشخص و حداقلی وارد این بازار شوند و در مقابل سود بالایی به دست آورند.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: همچنین افرادی مثل دارندگان زعفران از جمله کشاورزان هم می توانند با خرید یک قرارداد اختیار فروش، قیمت و فروش محصول خود در آینده را بیمه کنند که این اتفاق حتما برای کشاورزان جذاب خواهد بود.
به گفته وی، در قرارداد آپشن هم مصرف کنندگان و صادرکنندگان زعفران و هم کشاورزان به عنوان تولیدکنندگان زعفران می توانند ریسک های خودشان را پوشش دهند و به عبارتی این قرارداد یک بازی دو سر برد برای فعالان بازار زعفران است.
آقابزرگی اظهار داشت: ابزارها و قراردادهای مشتقه رشد چشمگیری در بازارهای مالی جهان داشته اند و در این زمینه نیز بورس کالای ایران پیشرو است؛ این ابزارها از طریق مکانیزم کنترل ریسک، فرصت های سرمایه گذاری با بازده بالقوه بالاتر از آنچه که در بازار اوراق قرضه و سهام وجود دارد را ارائه می دهند و به نظر می رسد در اقتصادهای پرنوسان همچون اقتصاد کشور ما، وجود و توسعه این بازارهای مالی بیش از گذشته احساس می شود.
 معامله گواهی سپرده کالایی زعفران این امکان را به کشاورزان می دهد که با تحویل محصول خود به انبارهای پذیرفته شده بورس و دریافت قبض انبار یا گواهی سپرده کالایی محصول خود را به قیمت روز در بازار بفروشند و زودتر به پول خود برسند.
از طریق معاملات زعفران در بورس کالا، این بورس به مرجع قیمتی زعفران در کشور تبدیل شده است.
سود اصلی حاصل از فروش محصول تا پیش از راه اندازی بورس زعفران به جیب دلالان می رفت اما به کمک بورس عاید تولیدکنندگان زعفران می شود.
مدیرعامل بورس کالای ایران گفت: از ابتدای راه اندازی این معاملات تا اول بهمن امسال معادل بیش از 800 تن زعفران که معادل تولید 2 سال کشور می شود، در قالب این قراردادها معامله شده است.
در قرارداد آتی فروشنده متعهد می‌‌شود در سررسید مشخص، مقدار معینی از یک کالای مشخص را به قیمتی که الان تعیین می‌‌کند، بفروشد و طرف خریدار متعهد به خرید آن کالا می‌‌شود.