ایران اکونومیست- به گزارش روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی؛ بهروز عمرانی سرپرست پژوهشگاه که در نشست پیش همایش ملی «آیین؛ صلح، وحدت و تنوع فرهنگی» گفت: ایران سرزمین پهناور با فرهنگ‌ها و آداب و رسوم مختلف است که با وجود تنوع فرهنگی در آن، رقابت سازنده بین نظام‌های فکری و شیوه‌های متنوع زندگی ترغیب شده است.
وی با بیان اینکه مظاهر فرهنگی همچون زبان، لباس، معماری و کیفیت برگزاری آیین‌ها به این تنوع فرهنگی دلالت دارند و ایران به لحاظ این تنوع فرهنگی منحصر به فرد است افزود: «تنوع فرهنگی مورد اهتمام دیگر مراکز فرهنگی همچون یونسکو بوده و صدور بیانیه جهانی تنوع فرهنگی در سال ۲۰۰۱ از مصادیق آن است.»
عمرانی گفت: آیین ملی آیینی است که گروه‌های متنوع در جامعه را یکپارچه می‌سازد و به عنوان شکلی از رفتار عمومی، معانی اجتماعی را به نسل‌های بعد انتقال داده و پیوند‌های اجتماعی را تقویت می‌کند.
او آیین را به دو دسته عمده آیین و خرده آیین تقسیم کرد و افزود: «آیین‌ها مجموعه پیچیده‌ای را در بردارند که اجزای مشخص آن را می‌توان خرده آیین تعریف کرد و تنوع فرهنگی در خرده آیین متجلی می‌شود.»
سرپرست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، دو آیین بزرگ، ملی و مرتبط با فرهنگ دینی در ایران را که به تأسی از فرهنگ‌های بومی اقوام ایرانی، خرده آیین‌ها را شکل بخشیده اند نوروز و محرم عنوان کرد و افزود: «جشن جهانی نوروز به شیوه‌های مختلف در جغرافیای پهناور ایران فرهنگی برگزار می‌شود.»
عمرانی گفت: این مراسم به عنوان مثال در منطقه آذربایجان با مراسم تکم گردانی، خانه تکانی، سبزه رویاندن، شال اندازی و گستردن سفره هفت سین نوروز همراه است.
او با بیان این نکته که تنوع اقلیمی و فرهنگ بومی هر منطقه شکل‌های خرده آیینی خود را به وجود آورده و در نهایت معنایی واحد را انتقال می‌دهند تصریح کرد: «بسیاری از محققین آیین را منبع و تولید کننده سرمایه اجتماعی تلقی می‌کنند که کارکرد اصلی آن ایجاد یکپارچگی، وحدت و دوری از واگرایی است.»
عمرانی افزود: «به قولی آیین را می‌توان سرمایه فرهنگی موجود در یک جامعه دانست که ارزش‌های آن را درونی ساخته و عامل یکپارچگی و وفاق اجتماعی شده و در نهایت نشاط اجتماعی و حفظ وحدت ملی را در پی خواهد داشت.»
او در ادامه در خصوص فعالیت‌های پژوهشگاه در این حوزه گفت: «پژوهشگاه میراث فرهنگی وگردشگری به منظور شناسایی و پاسداشت آیین‌ها در پهنه ایران فرهنگی با عنایت به مفاد قانون برنامه ششم مبنی بر مستند سازی، شناسایی میراث فرهنگی ملموس و ناملموس در حوزه ایران فرهنگی، طی نشستی با موسسه فرهنگی اکو آمادگی خود را جهت انجام مطالعات مشترک اعلام کرده است.»
او در پایان با اشاره به اینکه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با تدوین پرونده ثبت جهانی میراث ناملموس نوروز با حضور دوازده کشور و با حمایت از اجرای مراسم نوروزی در اقصا نقاط ایران ثبت این آیین‌ها را در فهرست میراث ملی و جهانی به انجام رسانده تصریح کرد: «البته ثبت به تنهایی در گسترش، تعمیم، شناخت و پاسداشت این آیین‌ها کافی نیست و می‌توان با برگزاری همایش‌هایی همچون همایش ملی آیین صلح و تنوع فرهنگی به اثر بخشی این گونه اقدامات خواهد کرد.»
*کورش و زرتشت نماد گفتمان صلح پیش از اسلام در ایران
در ادامه علیرضا حسن زاده رییس پژوهشکده مردم شناسی پژوهشگاه گفت: «همایش «آیین؛ صلح، وحدت و تنوع فرهنگی» ۸ اسفند در خانه اندیشمندان بطور همزمان در تالار فردوسی و حافظ از ساعت ۹ و ۳۰ دقیقه تا ۱۷ برگزار خواهد شد.»
او با بیان اینکه مراکز متعدد دانشگاهی و پژوهشگاهی پژوهشکده مردم شناسی را در برگزاری این رویداد همراهی می‌کنند تصریح کرد: «پیشتر در نشستی تخصصی پوستر همایش «آیین؛ صلح، وحدت و تنوع فرهنگی» در پژوهشگاه رونمایی شده است.»
او در ادامه با بیان اینکه در ایران پیش از اسلام و پس از آن با گفتمان صلح روبرو هستیم افزود: «فرهنگ و تمدن ایرانی همواره در طول تاریخ به زبان آیین با جهانیان سخن گفته است.»
حسن زاده با اشاره به تقابل نگرش اهورایی و اهریمنی گفت: «اهورا مزدا می‌گوید مرا بپرسید، چه اگر مرا بپرسید مرا بشناسید و به دنبال من آیید و در مقابل آن اهریمن می‌گوید مرا نپرسید چه، اگر مرا بپرسید مرا بشناسید و دنبال من نیایید.»
او تصریح کرد: «ذات اهورایی وجود پرسش و گفتمان را در فرهنگ ایرانی نشان می‌دهد.»
حسن زاده با بیان اینکه چهره‌های برجسته مانند کورش و زرتشت نماد گفتمان صلح پیش از اسلام در ایران هستند گفت: «پس از اسلام نیز چهره‌های ماندگاری نظیر حافظ، مولانا و فردوسی نماد گفتمان اند.»
او در ادامه یکی از ویژگی‌های فرهنگ ایرانی را در چند صدایی و تنوع فرهنگی آن دانست و گفت: «آیین‌ها سرمایه‌های اجتماعی هستند و در صورت توجه نکردن به آن‌ها رسوم بیگانه در فرهنگ نمود می‌یابند پس باید گفتمان علمی را در این جهت تقویت کنیم.»
