عوامل ابهام آفرین در بازار خودرو از نگاه یک استاد دانشگاه

به گزارش ایران اکونومیست؛   «امیرحسن کاکایی»  درباره افزایش قیمت خودرو در روزهای گذشته و قیمتگذاری پنج درصد زیر قیمت بازار خودروسازان افزود: از آنجا که راهکارهای اتخاذ شده برای کنترل وضعیت بازار ناقص بود، ناکارآمدی این سیستم قیمتگذاری نیز پیش بینی می شد.
به گفته وی، سخنان وزیر صنعت و برخی معاونان این وزارتخانه در 2 هفته پیش بویژه تحویل خودروهای پیش فروش شده با تاریخ تحویل اول شهریور ماه تا سی‌ام دی ماه به قیمت قبل، «وضعیت مبهمی» را در بازار به وجود آورده است.
 وزیر صنعت، معدن و تجارت چندی پیش درباره افزایش قیمت خودرو، به بند دوم مصوبه ستاد تنظیم بازار اشاره کرد و گفت: خودروسازان به تحویل خودروهای پیش فروش شده با تاریخ تحویل اول شهریور ماه تا سی‌ام دی ماه به قیمت قبل مکلفند.

** مشکل اصلی امروز صنعت خودروسازی قیمت نیست
کاکایی ادامه داد: ایجاد ابهام در شرایط کنونی علامت مثبت به دلالان و واسطه ها می دهد که حاشیه سود بازار را بالا ارزیابی کنند و در این صورت دلالان حرف اول و آخر را در بازار خواهند زد.
وی تاکید کرد: مشکل اصلی امروز صنعت خودروسازی قیمت نیست، هرچند منکر لزوم به روز رسانی قیمت ها نیستیم اما باید به بهبود شرایط تولید، فناوری و مقابله با ترحیم های داخلی و خارجی پرداخت.
این استاد دانشگاه یادآوری کرد: هنوز مشکلات گمرکی و تخصیص ارز در این صنعت وجود دارد و در این شرایط تولید نمی تواند همزمان با افزایش قیمت ها افزایش یابد.
وی به آمارهای افزایش تولید 2 خودروساز بزرگ کشور در روزهای گذشته اشاره کرد و گفت: پارسال خودروسازان 2 برابر میزان تولید کنونی خود تولید می کردند.
به گفته وی، تاخیر در تحویل بموقع خودروها سبب شده است بازار به شدت تشنه باشد.
 گروه خودروسازی سایپا بیست و هشتم بهمن ماه اعلام کرد: هفته گذشته به صورت میانگین روزانه 2 هزار و 62 دستگاه خودرو تولید و به بازار عرضه شد و این روند ادامه دارد.
دیروز نیز معاون بازاریابی و فروش ایران خودرو گفت میزان تعهدهای معوق این شرکت با تحویل روزانه بیش از یک هزار و 500 دستگاه خودرو تا پایان سال کاهش می یابد.

** دلالان؛ دشمنان ثبات بازار
کاکایی گفت: در پنج تا 6 ماه گذشته حاشیه سود بالای خودرو موجب سوء استفاده دلالان شد، به طوری که پیش بینی می شود حدود 15 هزار میلیارد تومان سود به جیب زده باشند.
وی گفت: در شرایط کنونی، دلالان به «دشمن ثبات بازار» تبدیل شده اند و فقط با واقعی شدن قیمت ها می توان آنان را متوقف کرد.
این کارشناس صنعت خودرو افزود: این روزها واقعی شدن قیمت برخی خودروها مانند محصولات شرکت کرمان موتور سبب شده است تولیدات آن در بازار ارزان تر از کارخانه خرید و فروش شود و کشش لازم را نداشته باشد.
به گفته وی، ایرانیان یک رفتار جالب اجتماعی دارند که در زمان ثبات شرایط خرید نمی کنند اما وقتی قیمت ها افزایش می یابد شروع به خرید می کنند.
وی گفت: با وضعی که دلالان به وجود آورده اند، برای سرمایه گذاری به مردم علامت می دهند که وجود سرمایه های سرگردان در جامعه به این وضع دامن می زند.

** راهکارها
کاکایی به برخی راهکارها برای خروج از این شرایط اشاره کرد و افزود: باید قیمتگذاری ها اصولی و بر مبنای اعداد و ارقام واقعی باشد، بطور مثال نرخ واقعی ارز در نظر گرفته شود که در این صورت بازار خود به خود به تعادل می رسد.
وی ادامه داد: باید تمرکز در صنعت خودرو بر توسعه فناوری باشد و از توان داخلی حداکثر استفاده انجام شود که نیازمند نقشه و مدیریت است.
این استاد دانشگاه بیان داشت: خودکفایی بدون برنامه انجام نمی شود و باید بدانیم در کدام فناوری ها ضعف داریم، کدام قسمت ها سودآور یا اقتصادی نیست اما باید انجام شود و دولت در کدام بخش ها باید حمایت کند.
وی به ابراز نظر برخی نمایشگاه داران اشاره کرد که خودروسازان را مسئول افزایش قیمت ها در بازار معرفی می کردند و گفت: وقتی فضا مبهم و مخدوش است، همه یکدیگر را متهم می کنند.
دیروز رئیس اتحادیه صنف نمایشگاه‌داران تهران  گفت: وجود انحصار در صنعت خودروسازی کشور، موجب می شود بازار را خودروسازان مدیریت کنند و نمایشگاه داران نقشی ندارند، بنابراین فقدان عرضه خودرو توسط سازندگان در بازار، افزایش قیمت ها را در بر خواهد داشت.
«سعید موتمنی» یادآوری کرد: رصد سایت های خرید و فروش خودرو در هفته های گذشته، حاکی از تداوم فروش خودرو به صورت کارتکس است، در حالی که مقرر بود جلو آن گرفته شود.
«کارتکس یعنی علاوه بر اینکه خودرو صفر کیلومتر است، خودرو هنوز پلاک نشده و سند خودرو به نام هیچ شخصی صادر نشده است.»
کاکایی ادامه داد: مشکل اصلی بی برنامگی دولت است که به ایجاد محیط فسادآمیز منجر می شود. در این شرایط بستر فساد برای همه- از مردم عادی و نمایشگاه دار تا شرکت های خودروساز و نمایندگی ها- فراهم است.
«اگر این سخن نمایشگاه داران درست باشد، باید سود خودروسازان افزایش می یافت اما شاهدیم سود آنها در حال کاهش است».
این استاد دانشگاه اضافه کرد: در سال های گذشته نمایندگی های خودروسازان حق داشتند علاوه بر فروش خودرو، همزمان عملیات خرید را نیز انجام دهند و «غیرقانونی نبود» و اینکه می بینیم خودروهای کارتکسی از سوی برخی نمایندگی ها عرضه می شود مربوط به همین اشکال است.
کاکایی ادامه داد: اینکه فکر کنیم می توان به یکباره همه مشکلات کاهش تولید و افزایش قیمت ها را حل کرد اشتباه است، باید برنامه داشته و دولت و صنعت کشور ریاضت بکشند تا مشکلات بتدریج کاهش یابد.

** امکان داخلی سازی کامپیوتر خودرو وجود دارد
این کارشناس صنعت خودرو، تلاش ایران خودرو برای داخلی سازی پژو 301 را یادآور شد و گفت: شرکت هایی در زیرمجموعه گروه های ایران خودرو و سایپا وجود دارند که قادر به انجام کارهای غیرسودآور خودرویی اند (مانند تولید یی.سی.یو یا همان کامپیوتر خودرو) و بویژه در زمینه های حساس غیراقتصادی فناوری های خودرویی می توان از آنها بهره برد.
وی تاکید کرد: دولت باید به تشخیص این موارد و سرمایه گذاری در آنها بپردازد که بین 6 ماه تا یک سال به طول خواهد انجامید و فراموش نکنیم امروز زمان اتحاد است.
کاکایی گفت: دولت اگر برنامه داشته باشد، می تواند با توزیع اوراق مشارکت به جمع آوری سرمایه های سرگردان دست مردم و هدایت آنها به بخش تولید پرداخته و سود آنها را نیز تضمین کند و پس از آن آرام شدن تدریجی بازار اتفاق خواهد افتاد.
به گفته وی، در سال های گذشته دولت آمریکا با تجمیع سرمایه های سرگردان به توسعه خودروهای برقی پرداخت.
 در هفته های گذشته در چند نوبت رشد قیمت کارخانه ای خودروها را شاهد بودیم و قیمت پراید از 36 میلیون و 500 هزار به 41 میلیون و 500 هزار تومان افزایش یافت.
همچنین قیمت خودرو هایما از 192 به 225 میلیون تومان و پژو 2008 از 222 به 255 میلیون تومان رسید؛ در حالی که به گفته کارشناسان، قیمت ارز ثابت مانده است و بهبودی در کیفیت خودروها نیز دیده نمی شود.