به گزارش ایران اکونومیست، مرضیه وحید دستجردی وزیر اسبق وزارت بهداشت بانوی ۵۹ ساله‌ای است که عنوان نخستین بانوی وزیر در جمهوری اسلامی ایران را به خود اختصاص داده است، پزشک زنی که ۲ دوره نمایندگی مردم تهران در مجلس شورای اسلامی را در کارنامه کاری خود دارد و با فضای سیاسی بیگانه نیست و اکنون مشاور رئیس قوه قضاییه است.
وی با حکم مقام معظم رهبری در فروردین ۱۳۹۴، عضو هیئت امنای کمیته امداد امام خمینی شد، وی از مطرح‌کنندگان «طرح تفکیک جنسیتی در بیمارستان‌ها» محوسب می‌شود و با طرح پیوستن ایران به کنوانسیون امحای کلیه اشکال تبعیض علیه زنان مخالفت کرده است.
سلامت زنان یکی از موضوعات مهم در حوزه سلامت است چرا که سلامت زنان و مادران با سلامت خانواده و جامعه گره خورده است، از این همین رو به سراغ تنها وزیربهداشت زن ایران رفتیم و گفتگویی درباره «سلامت زنان قبل و بعد از انقلاب اسلامی» در چهلمین سال پیروزی انقلاب ترتیب دادیم.
متن مصاحبه با مرضیه وحید دستجردی وزیر اسبق وزارت بهداشت به شرح زیر است.
دستجردی وزیر اسبق وزارت بهداشت با اشاره به مهترین برنامه‌ها در راستای ارتقای سلانمت زنان گفت:براساس اصل بیست و یکم قانون اساسی این مطلب را داریم که دولت باید حقوق زنان را با رعایت قوانین اسلامی تبیین کند، ما در قانون اساسی مترقی برای رشد و احیای حقوق مادی و معنوی زنان به ویژه مادران دستوراتی خاص داریم.
وی افزود: برنامه بهداشت مادران در سال ۷۰ برنامه ریزی و تصویب شد، همچنین برنامه زایمان ایمن در سال ۶۹ به تصویب رسید، برنامه تشخیص زودرس سرطان پستان و دهانه رحم در شبکه بهداشت ادغام شدند، برنامه آموزش بهداشت خانواده از سال ۷۳ و برنامه کشوری ترویج تغذیه با شیر مادر از سال ۶۵ و حمایت قانونی از مادران شاغل با تصویب قانون به ۹ ماه رسید و مرخصی ساعتی به مادران برای شیردهی به مدت یک ساعت در روز از جمله برنامه‌هایی بود که در ارتقای سلامت زنان نقش ویژه‌ای داشت.
دستجردی ادامه داد: بر اساس قانون زنان و کودکان بی سرپرست در سال ۷۱ به منظور حمایت از زنان و کودکان بی سرپرست، زنان بیوه سالخورده و از کارافتاده باید تحت حمایت قانونی قرار بگیرند و اجرای این قانون به عهده بهزیستی است.
دستجردی با اشاره به آمار مرگ و میر مادران باردار به عنوان یک شاخص مهم در حوزه سلامت پیش از انقلاب گفت: در دوران قبل از انقلاب میزان مرگ و میر زنان باردار ۲۳۵ به ازای هر ۱۰۰ هزار تولد زنده بود و این شاخص ما را جز کشور‌های عقب مانده و جهان سوم قرار می‌داد.
وی افزود: ما اهداف هزاره را داشتیم که بر این اساس مرگ و میر مادران باردار باید کاهش جدی پیدا کند و با کار‌های بزرگی که در کشور به همت پرستاران، پزشکان، ماما‌ها و کارکنان بهداشتی انجام شده است، موفق شده‌ایم که مرگ و میر مادران باردار را به میزان زیادی کاهش دهیم.
وزیر اسبق وزارت بهداشت یا مقایسه میزان مرگ و میر مادران قبل و بعد از انقلاب گفت: در سال ۵۶ میزان مرگ و میر مادران باردار ۲۳۵ در ۱۰۰ هزار تولد زنده و در سال ۶۷ این عدد ۹۱ در ۱۰۰ و در سال ۷۹ مرگ و میر مادران باردار ۵۱ در ۱۰۰ هزار تولد زنده بود و خوشبختانه در ۹۵ توانستیم به ۱۹ مرگ در ۱۰۰ هزارتولد زنده برسیم، بین ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۸ میلادی ۱۴۷ کشور مرگ و میر مادران باردار را بیش از ۴۰ درصد کاهش دادند و ایران با ۸۰ درصد کاهش در ردیف این کشورها بوده و دست یابی ایران به یکی از اهداف هزاره توسعه به تایید سازمان بهداشت جهانی رسیده است.
وی ادامه داد: طرح پزشک مقیم راه اندازی شد تا حتی یک مورد مرگ و میر مادر باردار را نداشته باشیم و مرگ و میر‌های مادران باردار اگر در یک نقطه از کشور اتفاق بیفتد حتما موضوع بررسی و علت بروز آن بررسی می‌شود چنانچه اگر خدای نکرده قصوری در این زمینه وجود داشته باشد با آن برخورد می‌شود.
دستجردی با اشاره به افزایش طول عمر خانم‌ها پس از انقلاب اسلامی گفت: در سال ۵۶ سن امید به زندگی در خانم‌ها ۵۶ و قبل از انقلاب مرگ و میر زنان بیشتر یا مساوی با مردان بوده اما اکنون امید به زندگی زنان در سال ۹۶ به ۷۵ سال رسیده است و ما به اهداف هزاره در جمهوری اسلامی و وزارت بهداشت رسیده ایم.
وزیر اسبق وزارت بهداشت افزود: پس از پیروزی انقلاب اسلامی کار‌های بزرگی در قالب سیستم خدمات بهداشتی و درمانی شکل گرفته است و با برنامه ریزی مناسب و ارائه تسهیلات خوب زایمان در مناطق دور دست و محروم وضع ما بسیار بهتر شده است.
دستجردی ادامه داد: پس از انقلاب اسلامی بیمارستان‌های مجهزی که به واسطه سطح بندی در قالب نظام ارجاع خدمات سلامت مناسبی به زنان باردار ارائه می‌دهند، راه اندازی شده است.
وی بیان کرد: دسترسی به خدمات سلامت برای زنان باردار در کشور فراهم شده است به طوری که بر اساس آمار تایید شده سازمان بهداشت جهانی ۹۹ درصد از زنان کشورما تحت پوشش مراقبت‌های حین بارداری برخوردار هستند.
وزیر اسبق بهداشت با اشاره به خدمات زایمان ایمن در کشور به مادران باردار گفت: ترویج زایمان طبیعی با روش‌های دارویی و غیردارویی به منظور کاهش سزارین و هزینه‌های غیر ضروری از جمله اقدامات صورت گرفته در حوزه بهداشت بارداری است.
دستجردی گفت: با بهبود پوشش زایمان ایمن در مناطق محروم مرگ و میر مادران بسیار کاهش پیدا کرده است و امروز بیش از ۴ هزار نیرو در حوزه زنان، زایمان و مامایی داریم که از دستاوردهای بزرگ انقلاب اسلامی محسوب می‌شود.
وزیر اسبق بهداشت گفت: بیمارستان‌های دوست دار مادر پس از انقلاب اسلامی ایجاد شدند و ۸ بیمارستان دوستدار مادر در سال ۹۰ لوح گرفتند و استاندارسازی مراقبت‌های ویژه مادران در دستور کار قرار گرفت.
وی افزود: سطح بندی خدمات پیش از تولد با هدف دسترسی خدمات مادر و نوزاد، فراهم کردن بهترین زمان و مناسب‌ترین مکان، تعیین زمان مناسب برای ارجاع و اجرای دستورالعمل کشوری ملاحظات بالینی زایمان مادران وابسته به موادمخدر و بسته‌های مراقبتی مادران در حین بحران از دیگر خدمات بهداشتی و درمانی برای ارتقا سلامت مادران و نوزادان است.
دستجردی یکی از توفیقات کاهش مرگ و میر مادران و نوزادان به دلیل ابتلا به کزار دانست و گفت: قبل از ناقلاب اسلامی پوشش واکسیناسیون کزاز در روستا‌ها ۵ درصد و در شهر‌های کشور تنها ۳ درصد بوده است و با یک کار نهضتی امروزه واکسیناسیون کزاز به طور گسترده انجام می‌شود.
وی افزود: بر اساس مصوبه سال ۶۱ همه زنان قبل از ازدواج و ده سال بعد به عنوان یاد آوری واکسن کزاز را جهت پیشگیری از بروز بیماری تزریق می‌کنند و بدین ترتیب کزاز مادران نوزادان حذف شده است و توفیق بزرگی در جمهوری اسلامی ایران به حساب می‌آید و امروزه کشورمان به شاخص حذف کزاز نوزادان رسیده است.
وزیر اسبق بهداشت با اشاره به اقدامات صورت گرفته برای رفع کمبود ویتامین ها و ریزمغذی‌ها به منظور ارتقا سلامت زنان گفت: مکمل یاری، غنی سازی موادغذایی، آموزش برای مصرف موادغذایی غنی از ریزمغذی‌ها و مکمل یاری آهن برای ۶ تا ۲۴ ماهه، زنان شیرده و باردار و دختران سنین بلوغ در دبیرستان‌ها اجرایی شده است.
وی افزود: همچنین مکمل ویتامین A و D، فولیک اسید و مولتی ویتامین برای کودک زیر ۲ سال و مادران باردار و شیرده داده می‌شود که همه آنها تاثیرات مثبتی در سلامت زنان داشته است.
دستجردی به غنی سازی آرد با آهن و روی و فولیک اسید اشاره کرد و گفت: غنی سازی آرد با آهن و روی و فولیک اسید با وجود اینکه هدفمندسازی یارانه ها صورت گرفته و قیمت آرد و نان در بسیاری موارد آزاد شده اما همچنان این کار در کارخانه ها اجرا می‌شود و طرح و برنامه مفیدی برای ارتقا سلامت زنان است.
وزیر اسبق بهداشت گفت: غنی سازی شیر با ویتامین D و غنی سازی کیک و کلوچه با ویتامین D و روی برای مصرف کودکان و نوجوانان اجرایی شد.
دستجردی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین خطراتی که زنان و مادران باردار را تهدید می‌کند موضوع کم خونی فقر آهن است، گفت: مقوله کم خونی فقر آهن در حین بارداری و در حین زایمان سلامت زنان را تهدید می‌کند و حتی منجر به مرگ آنها می‌شود.
وی با اشاره به طرح مکمل یاری آهن اظهار کرد: طرحی در ساوجبلاغ اجرا کردند و دریافتند مکمل یاری آهن در دبیرستان در سلامت دختران که مادران آینده کشور هستند بسیار موثر است و از سال ۸۰ مکمل یاری در دبیرستان به طور کشوری در حال اجراست.
وزیربهداشت اسبق بهداشت افزود: وزارت بهداشت به این نتیجه رسیده است که کم خونی فقر آهن در دوران دبیرستان و با قاعدگی دختران شروع می‌شود به همین دلیل اجرای طرح مکمل یاری آهن را از دوران دبیرستان آغاز کرده ایم همچنین وزارت بهداشت مکمل یاری آهن را برای زنان باردار تا سه ماه پس از زایمان انجام می‌دهد.
وی در پایان تصریح کرد: ما اهداف بالاتری داریم تا کسی در جمهوری اسلامی بیمار نشود و اگر بیمار شد دسترسی کافی خدمات بهداشتی و درمانی داشته باشد و عدالت در سلامت تحقق بخشد، اما متاسفانه آن چنان که تمایل داریم به اهدافمان در حوزه سلامت در برخی مناطق محروم چون سیستان و بلوچستان دست پیدا نکرده ایم.
