به گزارش ایران اکونومیست، ترخیص کالاهای انبار شده در گمرک شهید رجایی به عنوان مهمترین و بزرگترین بندر تجاری کشور که به تنهایی حدود ۵۸ درصد عملیات کالاهای غیرنفتی، ۴۳ درصد عملیات جابجایی فرآورده‌های نفتی و ۸۵ درصد از عملیات کانتینری بنادر کشور را بر عهده دارد، مساله‌ای است که باعث شد در روزهای گذشته تیمی از مدیران ارشد گمرک کشور به استان هرمزگان و بندر شهید رجایی بروند.
تعیین تکلیف ۱۵۰ پرونده گمرکی در سفر به هرمزگان
بر اساس مشاهدات میدانی خبرنگار اعزامی ایسنا به منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی، بیش از ۱۵۰ پرونده مربوط به واردات کالاهای انبار شده در این بندر توسط تیم مدیران ارشد گمرک و در حضور مهرداد جمال ارونقی - معاون فنی گمرک ایران - مورد بررسی و تعیین تکلیف قرار گرفت که پیش‌بینی می‌شود تا روزهای آینده حجم این پرونده‌ها صفر شود.
همچنین مقامات گمرکی با بررسی برخی پرونده‌های باقی مانده از سال‌های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ عنوان کردند که دلیل عدم خروج و ترخیص این کالاها از گمرک متفاوت بوده و برخی از مهمترین دلایل توقف و رسوب این کالاها نیز در دو روز گذشته بررسی شده یا طی روزهای آینده به منظور تعیین تکلیف بررسی خواهند شد.
در عین حال، موضوع دسترسی برخی از دستگاه‌های مرتبط با واردات کالا به کشور نیز مطرح شد که مسئولان گمرکی معتقدند باید نوع نیاز و سطح دسترسی دستگاه‌هایی که در زمینه رسوب کالا در گمرکات نقش دارند مشخص شود.
ترخیص کالاها از گمرک در گرو مجوز از دیگر سازمان‌ها
در بین این پرونده‌ها برخی کالاهای باقی مانده در گمرک از سال ۱۳۸۰ در گمرک انبار شده‌اند که مهرداد جمال ارونقی - معاون فنی گمرک ایران - در پاسخ به سوال ایسنا در مورد علت این تاخیر ۱۷ ساله در ترخیص این کالاها گفت که برخی از این کالاها نیازمند اخذ مجوزهایی از جمله از سازمان حفاظت محیط زیست یا سازمان ملی استاندارد بوده‌اند که چون مجوز آنها توسط واردکنندگان و صاحبان کالاها تعیین تکلیف نشده‌اند، در انبار مانده‌اند. همچنین در برخی از موارد هم بخش کوچکی از یک محموله بزرگ به دلایل فنی ترخیص نشده است که چون مقدارشان کم بوده صاحبان محموله دیگر به سراغ آن نیامده‌اند که مجموع اینها به مرور زمان تجمیع شده‌اند.
بر اساس اعلام مسئولان گمرک بندر شهید رجایی در حال حاضر ۴۲ هزار کانتینر در انبارهای این بندر دپو شده که ۱۰ هزار کانتینر آن از سال ۸۰ تاکنون تعیین تکلیف نشده‌اند. منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی با ظرفیت سالانه ۱۰۰ میلیون تن کالا، بزرگترین و مهم ترین بندر تجاری ایران است که به تنهایی ۵۸ درصد عملیات کالاهای غیرنفتی، ۴۳ درصد عملیات جابجایی فرآورده‌های نفتی و ۸۵ درصد از عملیات کانتینری بنادر کشور را بر عهده دارد.
ترخیص ۸۰ درصد واگن‌های مترو شهرداری تهران
معاون فنی گمرک ایران همچنین از موافقت با ترخیص ۸۰ درصد واگن‌های مترو شهرداری تهران خبر داد و گفت: یکی از مشکلات اساسی مربوط به واگن‌های مترو شهرداری تهران عدم پرداخت مالیات بر ارزش افزوده است که نیاز به هماهنگی با سازمان امور مالیاتی داشت. با این حال با اخذ تعهد ذیحسابی از شهرداری تهران، با ترخیص حدود ۸۰ درصد از واگن‌های مربوط به شهرداری تهران موافقت شده است و مابقی نیز زمانی که مشکلات مالیاتی آنها حل شود ترخیص خواهد شد.
همچنین برخی از دیگر مشکلات اساسی مطرح شده از سوی واردکنندگان مربوط به ثبت سفارش‌ها، اتمام مهلت قانونی انجام پروسه واردات و لزوم اخذ مجوز دوباره از وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) و سایر دستگاه‌ها، مسائل مربوط به تخصیص ارز، مباحثی در زمینه انتقال بدون ارز، اتمام مهلت کارت بازرگانی در حین انجام عملیات ورود کالا به گمرک و طی مراحل ترخیص کالا و ... است.
رسوب ۴۶ هزار کانتینر کالا در گمرک شهید رجایی
با این حال مسئولان گمرکی اعلام کردند که با وجود اینکه گفته شده ۴۶ هزار کانتینر کالا در گمرک شهید رجایی رسوب کرده است، اما زمانی میتوان واقعا این میزان کالا را رسوب شده تلقی کرد که امکان ترخیص آن وجود نداشته باشد. در عین حال، گمرک در روزهای اخیر فراهم شدن امکان ثبت سفارش بدون انتقال ارز و پیگیری آن در وزارت صمت از سوی وزارت اقتصاد را پیشنهاد و پیگیری می‌کند.
از دیگر دلایل عمده اعلام شده برای عدم ترخیص کالا از گمرک در یکی دو روز اخیر میتوان به مسائل بانکی، اعتبارات اسنادی، تخصیص و تامین ارز و ناتوانی واردکننده برای دریافت کد از بانک‌ها اشاره کرد. یکی از موضوعات مهم بررسی شده در طرح تعیین تکلیف کالاهای انبار شده، موضوع مربوط به قوانین متروکه شدن کالاهای رسوب شده در بندر شهید رجایی است.
بر اساس اعلام مسئولان گمرکی از ابتدای سال جاری تا پایان آذرماه امسال ۱۸ هزار و ۸۷۱ کانتینر کالا از مجموع ۴۲ هزار کانتینر کالای رسوب شده در گمرک، متروکه اعلام شد؛ در حالی که تا یک هفته پیش صاحبان بیش از ۸۵۰۰ کانتینر کالا دارای اظهارنامه به گمرک مراجعه کرده‌اند. مقامات گمرکی می‌گویند بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیش از ۹۰ درصد کالاهایی که به دلایل مشکل ترخیص و گذشت زمان قانونی متروکه اعلام شده‌اند، دارای ثبت سفارش هستند.
در سال گذشته نیز بیشتر از ۱۰ هزار کانتینر کالای موجود در گمرک به عنوان متروکه اعلام شده بود که پس از آن ۴۸۰۰ مورد تعیین تکلیف شد. این در حالی است که تبصره‌های ذیل ماده ۲۴ قانون گمرکی می‌گوید اگر کالایی در حال انجام تشریفات گمرکی باشد، نمی‌تواند به عنوان متروکه اعلام شود.
در این باره مقامات گمرکی اعلام کردند که علاوه بر شناسایی موارد و مشکلات یاد شده در طرح اورژانسی ترخیص کالا از گمرک، موضوعاتی هم پیرامون کالاهایی با علامت اغفال کننده وجود دارد که طبق مقررات باید امحاء شود.
با این حال مشاهدات میدانی از روند تعیین تکلیف کالاهای موجود در گمرک شهید رجایی نشان می‌دهد که واردکنندگان در روزهای گذشته برای تعیین تکلیف و حل مشکلات مربوط به ترخیص کالاهایشان به گمرک شهید رجایی مراجعه کردند. برخی از این کالاها از جمله مواد اولیه و قطعات مورد نیاز خودروسازان، ملزومات مورد نیاز پتروشیمی‌ها، پارچه، تجهیزات پزشکی، ژنراتور، تجهیزات مربوط به مترو و کارخانجات لوازم خانگی و ... بودند که تعداد بسیار زیادی از پرونده‌های آنها تعیین تکلیف شد.
