به گزارش ایران اکونومیست به نقل از روابط عمومی بانک قرض الحسنه مهرایران؛ برپایه آمار دفتر امور مشارکت زنان حدود۱۲درصد خانواده‌ها توسط زنان اداره می‌شود. در حالی‌که این آمار براي خانواده‌هاي مرد سرپرست بيش از ۱۵ ميليون و ۷۱۱ هزار خانوار است.
مقايسه آمار سال‌هاي ۷۵ تا ۸۵ شمسي رشد خانواده‌هاي زن سرپرست را حدود ۵۸ درصد نشان مي‌دهد. سرشماري سال ۸۵ نشان مي‌دهد که سالانه ۶۰ هزار نفر در کشور بي سرپرست مي‌شوند. ساختار سني اين گروه حاكي از آن است كه ۳۸ درصد آن‌ها بين ۲۵ تا ۵۵ سال و ۳۲ درصد آنان بين ۶۵ و بالاتر سن دارند.
هر چه سن زنان افزايش مي‌يابد، احتمال قرار گرفتن آن‌ها در گروه زنان سرپرست خانوار بيشتر مي‌شود. فوت همسر و طلاق دو عامل عمده رشد زنان سرپرست خانوار است. در ايران۷۰ درصد زنان بر اثر فوت همسر به صف سرپرست خانوار مي‌پيوندند.
عامل ديگر رشد اين پديده ۵ درصد طلاق در شهرها و ۲ درصد در روستاها است. علاوه بر آن بايد مهاجرت مردان، بيكاري آنان، اعتياد شوهران يا بزهكاري را از عوامل گسترش اين پديده دانست.
سازمان‌های غیر انتفاعی و توانمندسازی زنان سرپرست خانوار
مفهوم توانمندسازی زنان سرپرست خانوار بدون مشارکت مردم غیر قابل تصور است. ایجاد سیاست‌ها و برنامه‌هاي منسجم براي توانمند سازي زنان سرپرست خانوار نياز به توجه دقيق و همچنين نيازمند افزايش منابع مالي و انساني است و دولت به تنهايي نمي‌تواند آن را تامين کند. از اين رو موسساتي با کمک افراد تحصيلكرده تشكيل شده اند تا به توانمند سازي زنان سرپرست خانوار در جنبه‌هاي مختلف از قبيل آموزش(مهارت‌هاي زندگي، شغل گرا، سلامت و قانون)، كارآفريني(وام شغلي، كمك‌هاي فني)، مشاوره و… بپردازند.
سازمان‌های حمایت از زنان در قالب سازمان‌های خیريه اي که خدماتي مانند غذا، دارو و آموزش را ارائه مي‌دهند بعد از انقلاب مشروطه به رسميت شناخته شدند. در زمان انقلاب ۴۵ سازمان غير دولتي در حوزه زنان فعال بود که بيشتر در حوزه مسائل اقتصادي کار مي‌کردند. اين سازمان‌ها به طور كلي به افراد فقير و خانواده‌هاي بي بضاعت كمك مي‌كردند. پس از انقلاب، موسسات خيريه شكل جديدي يافتند و هر يك از موسسات خيريه با تمركز بر قشر خاصي از نيازمندان جامعه به فعاليت پرداختند.
نهادهای دولتی حامی زنان سرپرست خانواده
دولت به عنوان متولی رفاه اجتماعی وظیفه دارد برنامه ریزي و سياستگذاري را در حوزه‌هاي رفاهي، حمايتي و بيمه‌اي براي ارتقاء رفاه عمومي انجام دهد و بهزيستي و کميته امداد نيز بايد همکاري‌هاي لازم را در اين زمينه داشته باشند.
با تشکیل نخستین مجلس قانونگذار شورای اسلامی، قانون تأمين زنان و کودکان بي سرپرست، آبان ۱۳۶۲ به تصويب رسيد که البته روند قانون گذاري در اين زمينه طي سال‌هاي ۱۳۷۱، ۱۳۷۴، ۱۳۸۳ و ۱۳۸۷ ادامه يافت و وظايف و حدود كاري سازمان‌هاي حمايتگر مثل، وزارت رفاه، بهزيستي و كميته امداد مشخص شد.
بر اساس آمارها، دست‌کم در کشورمان بیش از دو میلیون و پانصد هزار زن سرپرست خانوار وجود دارد که کمیته امداد امام خميني(ره) از يك سو و بهزيستي به عنوان زير مجموعه وزارت رفاه، كار و تأمين اجتماعي از سوي ديگر از جمله نهادهاي اصلي براي حمايت از اين قشر جامعه هستند.
بهزیستی و کمیته امداد و در سال‌های اخير شهرداري نيز طرح‌هايي را براي توانمندسازي زنان سرپرست خانوار مطرح کرده اند، برنامه بهزيستي براي اينگونه افراد شامل پرداخت کمک هزينه آموزشي از قبيل فني و حرفه اي، تحصيلي (محصلين، دانشجويان، سواد آموزي) و ايجاد اشتغال، كاريابي و پرداخت سرمايه كار است. كميته امداد نيز تأمين سرمايه يا ابزار كار، اعطاي وام‌هاي كسب و اشتغال (خودكفايي)، پرداخت وام‌هاي ضروري (قرض الحسنه)، ارائه آموزش‌هاي فني و حرفه‌اي و كاريابي را در دستور كار خود قرار داده است. همچنين شهرداري در كنار اين دو نهاد اقداماتي را در جهت توانمندسازي اين افراد انجام داده است.
توانمندسازی بهترین راهکار
زنان سرپرست خانواده نه تنها از عدم اشتغال مناسب رنج می‌برند، بلکه یکی از مشکلات اصلی آنان عدم حمايت‌هاي اجتماعي است.
در حال حاضر یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر زنان سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد هستند و کمتر از ۲۰۰ هزار نفر آنان نيز از سازمان بهزيستي خدمات دريافت مي‌کنند. در حاليكه به دليل كمبود اعتبار هنوز تعداد بسياري نتوانسته اند از امكانات حمايتي اين سازمان برخوردار شوند. سوق دادن نظام حمايتي به فعاليت‌هاي توسعه اجتماعي و شناساندن استعداد و قابليت‌هاي فردي آنان مي‌تواند قدم مثبتي در راه مشكلات خانواده‌هاي زن سرپرست باشد. اشتغال زايي از مهمترين اهداف برون رفت از مشكلات زنان تك سرپرست خانوارهاست.
بانک قرض الحسنه مهرایران حامی زنان سرپرست خانوار
در بهمن ماه سال گذشته معصومه ابتکار، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری و مرتضی اکبری، مدير عامل بانک قرض الحسنه مهرايران تفاهمنامه همکاري امضا كردند كه براساس آن زنان سرپرست خانوار با داشتن معرفي نامه از سوي سازمان‌هاي حمايتي معاونت امور زنان و خانواده رياست جمهوري مي‌توانند مبلغ ۳۰ ميليون ريال تسهيلات قرض الحسنه دريافت كنند. اهداف اين تفاهمنامه، توزيع فرصت‌ها، منابع و امكانات ميان زنان سرپرست خانوار، زنان بدسرپرست و دختران خود سرپرست هرگز ازدواج نكرده به منظور رفع نيازهاي ضروري و همچنين راه اندازي و يا توسعه مشاغل خانگي و كسب و كارهاي خرد، كوچك و ارزش آفرين است.
موضوع این تفاهمنامه نیز همکاری طرفین در اعطاي تسهيلات قرض الحسنه سرپرست خانوار، زنان بدسرپرست و دختران خودسرپرست هرگز ازدواج نکرده سراسر کشور، از محل منابع سپرده قرض الحسنه پس انداز بانک به مبلغ يك هزار ميليارد ريال و در راستاي اجرايي شدن طرح اندوخته بانوان مهر ايران و با رعايت منابع و مصارف بانك و همچنين تسهيل در شرايط اعطاي تسهيلات قرض الحسنه به ساير بانوان كشور است.
براساس توضیحات مرتضی اکبری مدیرعامل بانک قرض الحسنه مهرايران اين بانک يک هزار ميليار ريال براي اين موضوع تخصيص داده است. به گفته وي، زنان سرپرست خانوار و زنان بدسرپرست مي‌توانند با داشتن معرفي نامه از سوي سازمان‌هاي حمايتي معاونت امور زنان و خانواده رياست جمهوري با مراجعه به شعب اين بانك در سراسر كشور، از اين تسهيلات با كارمزد چهار درصد و بازپرداخت ۲۴ ماهه بهره مند شوند.
با امضای تفاهمنامه میان این بانک و معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوري مقرر شد تا به ۳۳ هزار نفر از زنان سرپرست خانواده تسهيلات قرض الحسنه به مجموع ارزش يک هزار ميليارد ريال پرداخت شود.
