کاهش تنش با جامعه بین المللی بهترین ابزار دست ایران است

به گزارش ایران اکونومیست؛  در این مطلب که با عنوان ' چرا ایران به یک ابرقدرت انرژی تبدیل نمی شود؟' آمده است: در سال های اخیر، دولت ترکمنستان به فروش گاز به ایران علیرغم سوء تفاهم های موجود درمورد هزینه های موثر بر روابط اقتصادی دو کشور ادامه داده است.
همکاری میان دو کشور شامل مبادلات گازی، توسعه همکاری های بانکی و خدمات فنی و مهندسی با پیش بینی پیشرفت بیشتر در مرز سرخس است که با ایجاد خط آهن می تواند مسیر پیش رو را کوتاهتر کند.
بر اساس توافقنامه ای که در سال 1997 امضا شده، ترکمنستان هر ساله به ایران گاز صادر می کند، اما تقریبا هر سال در ماه های زمستان، افزایش قیمت های کوتاه مدت هم تجربه می شود. در سال 2006، این کشور صادرات گاز به ایران را متوقف کرد و خواستار افزایش 9 برابری بهای گاز شد که ایران برای مدت کوتاهی آن را پذیرفت.ترکمنستان در زمستان سال 2016 اقدام مشابهی انجام داد، اما این بار ایران از پذیرش آن اجتناب کرد.
اختلاف گازی میان ایران و ترکمنستان، از سال 2017 مجددا آغاز شد؛ زمانی که این کشور بار دیگر صادرات گاز به ایران را متوقف کرد و علیرغم مذاکرات دوره ای، این گفتگوها هیچ نتیجه ای نداده است. به احتمال زیاد این اختلاف به 'دیوان بین المللی داوری' ارجاع داده خواهد شد. در واقع تهدید به کاهش صادرات گاز به ایران، ابزاری است که ترکمنستان طی چند سال گذشته بارها از آن استفاده کرده است.
درسال های اخیر، با توجه به نیاز مناطق شمال و شمال شرقی ایران برای پمپاژ گاز اضافی از ترکمنستان، تهران اغلب به خواسته های ترکمنستان پاسخ مثبت داده است. با این حال، با توجه به افزایش تولید گاز در پارس جنوبی و ورود به فاز یازدهم شبکه انتقال گاز، آخرین تهدیدات ترکمنستان به مراتب کمتر موثر بود.
بنابراین، پس از قطع گاز ترکمنستان در ماه ژانویه 2017، ایران اعلام کرد که در نهایت ترکمنستان است که از این اقدام زیان می بیند.
از آغاز سال 2018، ترکمنستان همچنان صادرات گاز ایران را به دلیل آنکه 'عقب نشینی 9 ساله ایران از پرداخت بدهی 1.8 میلیارد دلاری می نامد، ' متوقف کرده است. با وجود این محدودیت صادرات، مبادله گاز ادامه دارد.
از اکتبر (مهر) سال گذشته ایران گاز ترکمنستان را تحت توافقنامه مبادله ای (سواپ) دریافت و به جمهوری آذربایجان عرضه کرده است.
از طرفی، افزایش تولید در میدان های مشترک یکی از اولویت های ایران است که به علت سرمایه گذاری های بسیار چشمگیر در میدان های مرزی با عراق و کشورهای حوزه خلیج فارس از دست رفته است.
سرمایه گذاری در میادین مشترک با ترکمنستان، شانس خوبی برای دستیابی به نتایج پر سود برای ایران است. اولویت نخست استفاده از میدان های مشترک گازی در شمال و شمال شرقی کشور است که هزینه انتقال کمتری دارد.
به گفته 'بیژن زنگنه' وزیر نفت ؛ میدان مشترک ایران و ترکمنستان اولویت ایران است؛ و ایران امید دارد نتایج این مطالعات به شرکت ملی نفت ارسال شود.' سیاست وزارت نفت شامل اجرای پروژه های مشترک در میدان های نفت، گاز و پتروشیمی مشترک با کشورهای همسایه است.
بنابراین، ایران آماده است تا طراحی، ساخت خطوط انتقال نفت و گاز، ایستگاه های تقویت فشار، تصفیه و جداسازی مایعات از گاز و تبدیل آنها به سایر محصولات پتروشیمی و همچنین مذاکره با ترکمنستان را به همان شیوه انجام دهد.
اما به دلیل دور جدید تحریم های ایالات متحده علیه ایران، تهران نمی تواند ظرفیت سواپ گازی با ترکمنستان را افزایش دهد. علاوه بر این، تهران انتظار ندارد فرصت های سرمایه گذاری چندانی برای اکتشاف میادین جدید داشته باشد.
هند هم که علاقه مند به وارد کردن گاز ترکمنستان از طریق زیرساخت های ایران بود، اکنون قصد دارد منتظر بماند تا مشکلات ایران با ایالات متحده حل شود.
اما ایران می تواند، با اتکا به ظرفیت های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی خود، پایه های قویتری برای روابط اقتصادی با همسایگان ایجاد کند.
اولویت سیاست خارجی ترکمنستان بر همکاری با همسایگان خود، از جمله ایران است، که رئیس جمهوری ترکمنستان بارها به آن اشاره کرده است.
از سوی دیگر، ایران باید راه حل هایی برای بستن قراردادهای قابل اعتماد تر از آنهایی که با ترکمنستان داشته، پیدا کند؛ قراردادهای بلند مدت با نظامی واضح و کارآمد برای قیمت گذاری راه خوبی برای دستیابی به این هدف خواهند بود.
در شرایط عادی، زیرساخت های انرژی ایران می تواند نفت و گاز را از دریای خزر به بازارهای مصرف کننده در سراسر جهان انتقال دهد . اما اکنون کشور در شرایط تحریم بسر می برد. لذا ایران در حال حاضر بر تولیدات پارس جنوبی و دیگر میادین گازی متکی است . مصرف داخلی گاز طبیعی ایران بالا است و نیازمند فناوری و سرمایه خارجی است. بنابراین کاهش تنش با جامعه بین المللی بهترین و شاید تنها ابزار ایران برای دستیابی به منافع خود است.
به طور خلاصه، با وجود همکاری بیشتر در بخش های انرژی، هنوز هم ظرفیت های بسیاری برای ارتقای سطح همکاری در این بخش برای بهبود روابط دوجانبه با همسایه ها وجود دارد.
'نشریه آمریکایی نشنال اینترست در طول تقریبا سه دهه فعالیت از آغاز کار خود را با تمرکز بر سیاست خارجی شروع کرد.
این نشریه در سال 1985 توسط 'ایروینگ کریستول' و 'اوون هریس' تأسیس شد و با متفکران و دولتمردانی همچون 'دیسرائیل'، 'بیسمارک' و 'هنری کیسینجر' ارتباط دارد. گرچه سیاست های بین المللی در چند دهه گذشته بطور قابل توجهی تغییر کرده است، اما اساسنامه این نشریه همچنان بدون تغییر باقی مانده است و تمرکز خود را بر روی سیاست خارجی در راستای منافع ملی آمریکا قرار داده است'.