چرا سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق ایران کمتر از یک دهم درصد است؟

به گزارش ایران اکونومیست، در طول سالیان و دهه های اخیر،استفاده از انرژی های نو یا به تعبیری پاک و تجدید پذیر در جهان با ضریب هر چه بیشتری همراه شده است. موضوع افزایش میزان گازهای گلخانه ای و گرمایش زمین از یکسو و تشدیدِ ضریب تمام شدن سوخت ها و انرژی های فسیلی در آینده از دیگر سو،سرمایه گذاری در این حوزه را بیش از پیش الزامی نموده،ضرورتی که متاسفانه در کشور ایران آنچنان که باید نسبت به آن توجه نشده است.
البته طرح این موضوع به معنای غفلت مطلق از این ظرفیت بالقوه نیست اما با توجه به پهنه عظیم جغرافیایی ایران و تابش طولانی مدت خورشید دراین مرز و بوم(در مقایسه نسبی با بسیاری از کشور های جهان)تلاش برای حصول توفیقات هر چه بیشتر در این حوزه امری منطقی به نظر می رسد که متاسفانه آنچنان که شایسته و بایسته است،محقق نشده و می طلبد در این راستا اقدامات افزون تری عملیاتی گردد.
بنابر مطالعات و بررسی های انجام شده،کشورهایی همچون هندوستان،ایالات متحده و چین،در صدر استفاده از انرژی های پاک ( بصورت خاص خورشیدی ) قرار دارند.
در سالیان اخیر،در منطقه خاورمیانه،کشوری همچون امارت نیز به توفیقات قابل توجهی در این حوزه دست یافته است.
راه اندازی پارک خورشیدی مُحَمَدِ بنِ رَشیدِ آل مکتوم،در امارات متحده عربی،یکی از اقدامات قابل توجه و برجسته این کشور در عرصه اشاره شده محسوب می شود،آنچنان که گزارشات موجود نشان می دهد،پَنِل های تعبیه شده در این پارک خورشیدیِ عظیم ، تا سال 2020 ،قادر خواهد بود قریب به هزار مگاوات انرژی تولید و تامین نماید که در نوع خود،کم نظیر به نظر می رسد.
عربستان سعودی نیز طرح های بسیاری را برای تامین انرژی خورشیدی در دستور کار قرار داده و کشور مذکور بنا دارد یکی از بزرگ ترین پروژه های مرتبط با این حوزه در جهان را عملیاتی و راه اندازی کند.
موقعیت جغرافیایی این کشور،بیابان های وسیع و ضریب بالای تابش خورشید در اراضیِ سرزمینیِ خِطِه عربستان،فرصتی ویژه برای پیاده سازی چنین طرح هایی به شمار می رود و آنچنان که اخبار و گزارشات رسانه ها نشان می دهد،تامین و تولید 200 گیگاوات انرژی خورشیدی در قالب این طرحِ عظیم از سوی سعودی ها ، در دستور کار قرار گرفته که درصورت عملیاتی و نهایی شدن آن،قریب به 95 درصد از برق مورد نیاز این کشور به واسطه همین طرح تامین خواهد شد که البته در حال حاضر،پروژه مذکور بر روی کاغذ تعریف شده،اما عزم سعودی ها برای پیاده سازی آن با مشارکت کشورهای غربی جدی به نظر می رسد.
بیشتر بخوانید: ظرفیت نصب شده انرژی‌های نو به ۶۶۰ مگاوات رسید 
تمرکز پرجمعیت ترین کشور جهان بر روی انرژی های پاک و تجدید پذیر
در این میان،کشور چین،با جمعیت انبوه و خاص به خود،طرح های بسیاری را در این خصوص برای عملیاتی سازی مد نظر قرار داده و به واقع تامین انرژی برای بیش از یک میلیارد و 400 میلیون نفر دغدغه ای است که با اتکای به انرژی های تجدید پذیر همچون بادی و بخصوص خورشیدی با سهولت هر چه بیشتری مُیَسَر خواهد شد ، رویکردی که با عملیاتی شدن کامل آن ، از حِیثِ اقتصادی نیز حامل و حاوی دستاوردهای ارزنده ای برای این کشور آسیایی خواهد بود.
بنابر گزارشات موجود در حال حاضر میزان تامین انرژی خورشیدی در کشور مذکور آنچنان که باید قابل توجه نیست اما هدف گذاری پکن برای سال 2020 و دستیابی به 110 گیگاوات انرژی،موید آینده نگری چشم بادامی ها در این حوزه است.
البته این اعداد و ارقام،تنها در طرح های کوتاه مدت پکن قابل تعریف است،و بنابر برنامه ریزی انجام شده از سوی این کشور،مقرر است تا سال 2030 ،20 درصد از انرژی مورد نیاز این کشور به واسطه انرژی های نو یا تجدید پذیر همچون انرژی های خورشیدی تامین شود که با توجه به جمعیت کثیر این کشور،عدد و رقم اشاره شده،بسیار قابل توجه به نظر می رسد.
جواهر راجستان،یکی از قطب های تامین انرژی خورشیدی در جهان
هندوستان نیز،طرح های متعددی در راستای تامین انرژی خورشیدی،تعریف و طراحی کرده،کشوری که جمعیت انبوه مستقر در آن ( قریب به 1 میلیارد 350 میلیون نفر )،چنین ضرورتی را بیش از پیش الزامی می کند و طبیعتا بهره گیری از نیروگاه های خورشیدی با هدف تامین انرژیِ مورد نیاز این کشور با جمعیت انبوهی که از آن برخوردار است،توفیقات اقتصادی و صرفه جویی قابل ملاحظه ای را برای هندی ها در پی خواهد داشت و به موازات آن،از حیث حفظ سلامت زیست محیطی نیز طرح های این چنینی در خور توجه خواهد بود.
در حال حاضر،یکی از بزرگ ترین نیروگاه های خورشیدی هندوستان،45 کیلومتر مربع مساحت دارد که به "جواهر راجستان " ، شُهره و معروف است.
در حال حاضر میزان انرژی تولیدی در این نیروگاه بیش از 1 هزار و 300 مگاوات است که در آینده ای نه چندان دور،این عدد و رقم به بیش از 2 هزار و 200 مگاوات ارتقاء خواهد یافت.
البته این نمونه ای از نیروگاه های خورشیدی هندوستان به شمار می رود و در این کشور نیروگاه های دیگری نیز فعال است و با توجه به هدف گذاری هندی ها برای تامین 17 درصد از انرژی مورد نیاز مردم خود از انرژی های مذکور،توسعه و افزایش هر چه بیشتر چنین مراکزی امری بدیهی است.
سهم بسیار اندک انرژی خورشیدی در فرآیند تولید برقِ موردِ نیاز کشور ایران
کشور ایران نیز از حیث جغرافیایی،بستر و زمینه ای مناسب برای توسعه نیروگاه های خورشیدی به شمار می رود و این ضرورت با توجه به بحران کم آبی در ایران،بیش از پیش اجتناب ناپذیر و الزامی به نظر می رسد.
به واقع، آب مورد نیاز برای خنک کردن نیروگاه های برق و به تعبیر دیگر آب بَری بالای چنین مراکزی،ایجاب می کند تا دستگاه های ذی ربط،در راستای توسعه هر چه بیشتر نیروگاه های خورشیدی اقدامات هر چه بیشتری را در دستور کار قرار دهند.
محمد سبط احمدی،کارشناس مسائل اقتصادی در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد و انرژی،ضمن اشاره به اهمیت بسیار بالای نیروگاه های خورشیدی در راستای تامین برق مورد نیاز کشور و همچنین بهره گیری از انرژی های نو یا پاک در این مرز و بوم اظهار کرد:ظرفیت و استعداد ایران برای بهره گیری از انرژی های تجدید پذیر همچون انرژی های خورشیدی،به مراتب مطلوب تر و مناسب تر از کشورهای عربی و حتی کشوری همچون چین است زیرا بیابان مرکزی ایران،بستری فراخ و مناسب برای تابش و جذب انرژی خورشیدی به شمار می رود.
وی افزود:با این اوصاف،در شرایطی که کشورهایی همچون ایتالیا ، اسپانیا ، آلمان و...حدود 20 درصد از برق مورد نیاز خود را از محل انرژی خورشیدی تامین می کنند،لذا سهم انرژی های تجدید پذیر در تولید برق در ایران کمتر از یک دهم درصد برآوُرد می شود.
احمدی تصریح کرد:توسعه نیروگاه های خورشیدی،علاوه بر صرفه جویی در مصرف آب،از حیث کاهش و کنترل آلاینده های زیست محیطی نیز قالب توجه است و حتی در عرصه های امنیتی و پدافند غیر عامل،حفاظت و حراست از چنین مراکزی به مراتب ساده تر و آسیب پذیری آن به نسبت کمتر از نیروگاه های برق ( به شکل فِعلی آن ) خواهد بود.
هزینه کرد در ساخت و راه اندازی نیروگاه های تجدید پذیر،سرمایه گذاری محسوب می شود
یکی از اقتضائات ساخت،راه اندازی و بهره گیری از نیروگاه های متکی به انرژی های تجدید پذیر همچون نیروگاه های خورشیدی به هزینه های بالای آن برای احداث چنین مراکزی معطوف می شود.
با این وجود به زَعمِ بسیاری از کارشناسان ، همچون سبط احمدی،با وجود هزینه بَر بودن چنین طرح هایی،به واقع،هزینه کَرد در عرصه های ای نچنینی،نوعی سرمایه گذاری محسوب می شود.
به واقع محاسن،مزایا و دستاوردهای چنین مراکزی،در میان مدت و بلند مدت،ملموس و آشکار می شود و درصورت تعریف و طراحی طرح های این چنینی و پیاده سازی آن در دایره هر چه وسیع تری از اراضی کشور،می توان در عرصه صادرات برق به بسیاری ازکشورهای همسایه نیز به توفیقات ارزنده ای نائل شد.
از اجرایی شدن برخی طرح ها با هدف تولید برق از محل جذب انرژی های خورشیدی تا لزوم توسعه هر چه بیشتر آن
آنچنان که در سطور فوق این گزارش،مطرح شد،کشور ایران نیز در جهت تامین برق از محل انرژی های خورشیدی گام هایی برداشته و اشاره و تاکید به ضرورت پرداختن به ظرفیت های این چنینی،به معنای غفلت مطلق مسئولان و دستگاه های ذی ربط در بهره گیری از این موهبت الهی(انرژی خورشیدی) نبوده و نیست.
در همین راستا،چندی پیش،محمد حسین مقیمی،استاندار سابق تهران،در نشستی با فرمانداران شهرستان های این استان،گفت:حدود یک هزار مگاوات برق در سطح استان،از محل انرژی های خورشیدی تامین می شود.
وی در این نشست از اختصاص اراضی و زمین هایی در 16 شهرستان این استان با هدف احداث و اجرایی نمودن محدوده هایی برای جذب انرژی خورشید و تبدیل آن به برق،در آینده خبر داد . اشاره استاندار سابق تهران در این نشست و توجه به این موضوع در نوع خود امری نوید بخش به نظر می رسد.
در دیگر استان ها و شهرهای ایران نیز ، چنین طرح هایی عملیاتی شده و یا تعریف و طراحی و راه اندازی آن در آینده در دستور کار قرار گرفته اما انتظار می رود،با توجه به وسعت 1 میلیون و 648 هزار کیلومتر مربعی این مرز و بوم و جمعیت 80 میلیون نفری ایران و وجود بحران کم آبی،استفاده از ظرفیت های این چنینی تاکنون رضایت بخش به نظر نمی رسد و می طلبد با عزمی جهادی،طرح ها و تلاش های فزاینده تری در این حوزه عملیاتی گردد که یقینا با حصول آن گام های مطلوب تری در راستای نائل شدن به اهداف سیاست های اقتصاد مقاومتی و تسریع و تسهیل فرآیند توسعه اقتصادی کشور بَرداشته خواهد شد.