به گزارش ایران اکونومیست؛ این روزها قاچاق انواع سوخت به یکی از مشکلات جدی کشور در مرزها تبدیل شده است چرا که سود کاذب حاصل از اختلاف ارزش پول داخلی و کشورهای همسایه انگیزه ای دوچندان برای خروج سرمایه های ملی در قاچاقچیان ایجاد کرده است.
مردم این استان هر از چند گاهی در تامین یکی از انواع سوخت به مشکل بر می خورند و آنقدر درگیر مشکل جدید می شوند که مشکل قبلی نه تنها حل نشده بلکه برای آنان عادی می شود.
بعد از صف های طولانی و کلافه کننده بنزین و گازوییل در بهار و تابستان امسال نوبت به مشکل تامین نفت سفید رسید چرا که با نوسانات نرخ ارز قاچاق این فرآورده نفتی رونق گرفت. با شروع پاییز و سرمای هوا اکنون نوبت به صف های گاز رسیده است مشکلی که همه ساله مردم شهرهای سیستان و بلوچستان به ویژه در مرکز این استان آن را تجربه می کنند اما امسال معضل قاچاق چاشنی این صف ها شده و مشکلات جدیدی را ایجاد کرده است.
افزایش تقاضای غیرمتعارف سیلندر گاز موضوعی است که به عنوان علت اصلی کمیاب شدن گاز مایع از سوی مسئولان مطرح می شود موضوعی که باز هم سرنخ آن در معضل قاچاق یافت می شود.
علاوه بر قاچاق سیلندرهای گاز مایع در مرزهای این استان افزایش تمایل به قاچاق نفت سفید هم در این زمینه دخیل است چرا که اکثر شهروندان سهمیه نفت سفید خود را با قیمت حدود 20 برابر فروخته اند به امید آنکه برای گرمایش منازل خود از گاز مایع استفاده کنند.
به گفته معاون برنامه ریزی و توسعه فرمانداری زاهدان مصرف روزانه گاز مایع در زاهدان 150 تن است اما در روزهای اخیر روزانه 200 تن گاز مایع توزیع می شود با این وجود باز هم مردم از صف های طولانی گاز دست خالی باز می گردند.
تقاضا برای افزایش سهمیه گاز مایع در مرکز سیستان و بلوچستان پیشنهادی بود که از سوی فرماندار این شهرستان برای حل مشکل کمبود گاز به شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی کشور ارائه و موافقت شد اما تاکنون این افزایش سهمیه رخ نداده است که به نظر می رسد حتی با افزایش سهمیه نیز این مشکل حل نشود چرا که چرخه توزیع سوخت معیوب است.
وقتی در کنار خرید و فروش قانونی انواع سوخت بازار سیاه و قاچاقچیان نیز به راحتی فعالیت می کنند چگونه می توان با افزایش سهمیه انتظار حل مشکل مردم را داشت. تا زمانی که بازاری برای خرید 700 تا 900 هزار تومانی سهمیه نفت سفید وجود دارد چگونه می توان از مردم انتظار داشت از سود 20 برابری حاصل از فروش سهمیه نفت خود صرف نظر کنند؟
از طرفی آیا تا زمانی که بازار سیاه خرید و فروش بنزین، نفت سفید و گاز مایع در زاهدان و یا دیگر شهرهای سیستان و بلوچستان وجود داشته باشد می توان مصرف کننده واقعی را از دلالان و سودجویان تشخیص داد؟
به گفته رئیس انجمن حمایت از حقوق مصرف کنندگان سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان 70 درصد صف های گاز مایع در زاهدان را دلالان تشکیل می دهند؛ کسانی که حاضرند ساعت ها در صف بایستند اما ده ها سیلندر را با نرخ مصوب 6 هزار و 300 تومان پر کنند از آن طرف همین سیلندرها را با قیمت های 18 و یا 20 هزار تومان به مردم بفروشند.
حضور این افراد در صف های گاز سبب می شود تا مصرف کننده واقعی که برای گرفتن یک یا 2 سیلندر ساعت ها منتظر مانده از گاز بی بهره بماند و در نهایت مجبور به خرید گاز از همان بازار سیاه شود.
جمع آوری بازار سیاه فروش سوخت در سیستان و بلوچستان به مانند تومور سرطانی بدخیمی است که مسئولان ترجیح می دهند برای جلوگیری از پیامدهای بعدی به آن دست نزنند چرا که معتقدند وضعیت از این هم بدتر خواهد شد.
در این میان دستگاه های متولی مدیریت سوخت مانند شرکت پخش فرآورده های نفتی زاهدان عملکرد خود را محدود به اقدامات و وظایف بی دردسر می کنند و در شرایط بحرانی حاضر به پاسخگویی در برابر مردم و رسانه ها نیستند.
در این شرایط دستگاه های بالادستی مانند فرمانداری برای آرام کردن مردم و کنترل اوضاع اقدامات اورژانسی و کوتاه مدتی انجام می دهند و متحمل هزینه های فراوان می شوند اما تا زمانی که هم افزایی بین دستگاه های متولی ایجاد نشود یک دست صدا ندارد و باید منتظر بحران در مقاطع زمانی دیگر بود.
با وجود تکرار چندین باره مشکلات این چنینی جای این سئوال باقی است که مردم تا کی باید تاوان برخی بی تدبیری ها و سوءمدیریت ها را پرداخت کنند.
**حذف 12 هزار خانوار از چرخه مصرف نفت و گاز مایع
این شرایط سخت تامین گاز مایع در زاهدان در حالی است که با رسیدن خط لوله گاز به این شهر بنا بر اعلام فرمانداری تاکنون 12 هزار خانوار از چرخه مصرف نفت سفید و گاز مایع حذف شده اند اما مصرف این فرآورده ها 10 درصد افزایش یافته است.
افزوده شدن آمار ازدواج های جدید، آمار طلاق و همچنین مهاجرت برخی افراد به زاهدان از جمله دلایلی است که به گفته برخی مسئولان موجب این افزایش مصرف شده است.
براساس آخرین آمار ارائه شده از سوی سرپرست شرکت گاز سیستان و بلوچستان درباره وضعیت روند گازرسانی در شهر زاهدان در مهرماه سالجاری از 110 هزار انشعاب و 140 هزار مشترک پیش بینی شده در این شهر 11 هزار و 451 مشترک خانگی و 56 مشترک تجاری گاز دار شده اند.
همچنین طول شبکه گازرسانی در شهر زاهدان هزار و 350 کیلومتر است که تاکنون حدود 425 کیلومتر شبکه گذاری انجام که از این مقدار حدود 281 کیلومتر آن گاز دار شده است.
این روند گازرسانی در حالی است که براساس برنامه اعلام شده در زمان افتتاح طرح گازرسانی به زاهدان در اسفند 95 قرار بود پنج هزار اشتراک گاز در سال 95، 30 هزار اشتراک در سال 96، 30 هزار اشتراک در سال 97، 25 هزار اشتراک در سال 98 و 20 هزار اشتراک در سال 99 در سطح شهر زاهدان واگذار شود اما اکنون که بیش از 9 ماه از سال 97 سپری شده است و طبق این برنامه باید حداقل 50 هزار اشتراک واگذار می شد، تنها حدود 12 هزار خانوار از این نعمت بهره مند شده اند.
به هر حال با وجود حذف 12 هزار خانوار از چرخه مصرف نفت سفید و گاز مایع روزانه 200 تن گاز مایع در زاهدان توزیع می شود اما باز هم مردم مشکل کمبود گاز و همچنین سایه سنگین مافیای سوخت را احساس می کنند.
