به گزارش ایران اکونومیست، یکشنبه هفته گذشته نخستین محموله‌های نفت سبک ایران
در بورس انرژی عرضه شد و بخش خصوصی داخلی با خرید 280 هزار بشکه به قیمت
اولین گام برای ورود به تجارت نفت را با موفقیت برداشت. کارشناسان معتقدند
که استفاده از توانمندی بخش خصوصی برای صادرات نفت یکی از راهکارهای موثر
برای دور زدن تحریم‌های نفتی است و در صورت تسهیل شرایط، بخش خصوصی داخلی
می‌تواند برای بخشی از میزان افت صادرات نفت کشور بازاریابی کرده و آن را
به فروش برساند. در این راستا محمد شیریجیان، متخصص مدیریت قراردادهای بین المللی نفت و گاز در گفت‌وگو با فارس با اشاره سازوکار اتخاذ شده برای تسویه بهای نفت معامله شده در بورس گفت: در خصوص بحث تسویه بهای نفت در بورس، شرایط مناسبی برای بخش خصوصی درنظر گرفته شده است.
وی افزود: در تجربه‌های قبلی بخش خصوصی باید 80 درصد بهای نفتی که از بورس خریداری می‌کرد باید به صورت نقدی پرداخت می‌کرد اما در حال حاضر 10 درصد برای ورود به معامله و 10 درصد مابقی هم در صورت خرید، به صورت نقدی پرداخت میکند و مابقی به صورت ارزی به حسابی که شرکت ملی نفت معرفی میکند، واریز می‌شود.
وی ادامه داد: مشاهده می‌کنید که حتی بحث احراز صلاحیت هم مطرح نیست و سازوکار تسویه تسهیل شده و 80 درصد ارزی هم باید بخش خصوصی 125 درصد آن را ضمانت نامه بدهد که این ضمانت‌نامه باید توسط بانک‌هایی که در اطلاعیه شرکت نفت ذکر شده تایید شود.
شیرجیان با اشاره به ضرورت ایجاد سازوکار تسویه ریالی گفت: می‌توان شرایط برای ورود بخش خصوصی بیشتر تسهیل کرد. به این صورت که آپشن هایی درنظر بگیریم که بخش خصوصی تماما ریالی یا تماما ارزی تسویه کند. به نظر من اضافه کردن این آپشن‌ها انعطاف‌پذیری بخش خصوصی را برای خرید نفت افزایش می‌دهد و در واقع کمک به موفقیت عرضه‌های بعدی نفت در بورس انرژی میکند.
کوچک‌سازی حجم محموله‌های نفت، شرایط را تسهیل کرده است
این کارشناس مدیریت قراردادهای بین المللی نفت و گاز با اشاره به حجم محموله‌های عرضه شده در بورس گفت: نکته دیگر که باعث شده عرضه نفت در بورس در این دوره یک امتیاز ویژه برای بخش خصوصی محسوب شود بحث حجم محموله هاست.
وی اضافه کرد: در عرضه‌های قبلی محموله‌های بزرگ 500 هزار بشکه‌ای عرضه می‌شد که مشکلات بسیاری در ارائه تضمین و خرید نقدی برای بخش خصوصی ایجاد می‌کرد که باعث شد تجربه‌های گذشته این راهکار با شکست مواجه شود. اما در دوره جدید حجم محموله‌ها، 35 هزار بشکه است که باعث می‌شود بخش‌های خصوصی مختلف بتوانند خریداری کنند.
وی در ادامه توضیح داد: یعنی تمام کسانی که می‌توانند نفت بخرند، تحت یک سازوکار تسویه راحت وارد شوند و در سازوکار شفاف نفت خریداری شده را صادر کنند. البته افرادی هم تمایل دارند که در محموله‌های بزرگ صادر کنند می‌توانند چند محموله 35 هزار بشکه ای بخرند و تجمیع کنند و در قالب محموله‌های 500 هزار بشکه‌ای دریافت و صادر کنند. لذا در حجم محموله‌ها هم آن ملاحظات ضروری توسط شرکت ملی نفت رعایت شده است.
* انعطاف‌پذیری شرکت ملی نفت در تعیین قیمت معامله
شیرجیان همچنین به مقایسه قیمت پایه تعیین شده در سازوکار فعلی و تجربه‌های گذشته پرداخته و گفت: در تجربه‌های قبلی این موضوع کاملا روشن است؛ چنانکه شرکت ملی نفت یک بهای قیمت پایه‌ای را تعیین کرده بود و از این قیمت پایین‌تر امکان معامله وجود نداشت و باید روی این قیمت بالا رقابت مثبت شکل می‌گرفت؛ که طبیعی است بخش خصوصی هم رقابتی در آن قیمت بالا انجام نداد. ولی در عرضه اول مشاهده کردید که بر روی قیمت پایه می‌توان هم رقابت مثبت و هم منفی شکل بگیرد.
این کارشناس مدیریت قراردادهای بین المللی نفت و گاز ادامه داد: در عرضه یکشنبه هفته گذشته مشاهد کردید قیمت پایه شرکت ملی نفت 79.15 دلار بود که پس از رقابت مشتریان در نهایت در قیمت 74 دلار تثبیت شد و رقابت منفی هم شکل گرفت. این انعطاف‌پذیری شرکت نفت روی قیمت پایه ستودنی است و باید ادامه داشته باشد. هرچند شرایط برای خرید نفت از سازوکار بورس تا حد امکان تسهیل شده؛ ولی همچنان لازم است که همه دستگاه‌ها چه بورس انرژی، شرکت ملی نفت و بخش خصوصی دست به دست هم بدهند که این راهکار با موفقیت به اجرا دربیاید.
تداوم عرضه نفت در بورس حتی در صورت عدم وجود خریدار
وی با اشاره به ضرورت تداوم عرضه نفت در بورس گفت: برای تداوم موفقیت این روش ، شرکت ملی نفت باید به عنوان متولی اصلی پیاده سازی این راهکار همراه با بورس انرژی، تا جایی که امکانش هست شرایط را برای مشارکت هر چه بیشتر بخش خصوصی فراهم کند و بخش خصوصی و شرکت ملی نفت باید به هم اعتماد متقابل داشته باشند، همکاری کنند تا یکی از مهمترین برنامه‌های کشور برای مقابله با تحریم‌ها با موفقیت اجرا شود.
شیرجیان همچنین خاطرنشان کرد: نکته‌ای که اینجا مهم هست بحث تداوم عرضه است. شرکت ملی نفت برای اینکه کسب و کار‌ها و تجارت نفت شکل بگیرد، لازم است برای چند سال نفت را در بورس عرضه کند؛ بعضا مسائلی مطرح می‌شود که تا وقتی مشتری باشد ما نفت را در بورس عرضه می‌کنیم، این گزاره درستی نیست. ما حتی اگر مشتری نباشد، باید نفت را در بورس عرضه کنیم تا برای بخش خصوصی اطمینان حاصل شود تا یک سازوکاری هست که نفت را هر وقت دلش خواست، از آن سازوکار به دست آورد.
این کارشناس مدیریت قراردادهای بین المللی نفت و گاز در پایان اظهار داشت: مهمترین بخش برای موفقیت این قضیه، این بحث تداوم عرضه است که نفت عرضه شود و بخش خصوصی اقدام کند و اگر اقدام نکرد با بخش خصوصی گفتگو کنیم، شرایط را تسهیل کنیم و قدم به قدم این اقدامات اصلاحی و این گفتگوها شکل بگیرد تا در آینده شاهد این باشیم که بخش خصوصی نفت را بخرد و صادر میکند و تحریم‌های نفتی برای جمهوری اسلامی ایران دیگر چالش آفرین نیست.
