هیچکس پاسخگوی گرانی لبنیات نیست

به گزارش ایران اکونومیست؛  محمد حجتی نهم آبان ماه در بیان علت گران شدن فرآورده های لبنی در هفته های اخیر اعلام کرد که دامداران هر کیلوگرم شیر خام را بین 1950 تا 2100 تومان به کارخانجات می فروشند؛ اما در حالی که قیمت مصوب شیرخام 1570 تومان است کارخانجات لبنی می گویند دامداران حتی با همین نرخ 2100 تومانی هم شیر به آنها نمی فروشند بلکه آن را حدود 900 تومان گران تر از قیمت مصوب خریداری می کنند.
با این اوصاف با وجود اینکه قیمت شیرخام برای تامین نظر دامداران و صنایع لبنی توسط دولت پس از گذشت نزدیک پنج سال افزایش یافت و به 1570 تومان رسید، اما قیمت فرآورده های لبنی همچنان رو به افزایش بوده و در 2 ماه گذشته این روند متوقف نشده است.
پیگیری  نشان می دهد تنها در چند هفته گذشته برخی شرکت های لبنی قیمت هر لیتر شیرخام 3 تا 3.4 درصد چربی را از 3800 تومان به 4000تومان و به یکباره طی هفته اخیر به 4300 تا 4500 تومان افزایش داده اند؛ آمار رسمی بانک مرکزی نیز می گوید که در مهرماه متوسط نرخ تورم در گروه لبنیات بالاتر از نرخ تورم ماهانه بوده است.
از این رو هفته گذشته در حاشیه جلسه هیات دولتی هنگامی که وزیر جهادکشاورزی با پرسش خبرنگاران درباره افزایش قیمت محصولات لبنی روبرو شد، اظهار داشت: از زمان قیمت گذاری شیرخام توسط ستاد تنظیم بازار تاکنون (مرداد 97)، به دلیل هزینه های تمام شده تولید در صنعت دامداری هر کیلوگرم شیرخام به طور متوسط با قیمت 2 هزار تومان به صنایع و کارخانجات لبنی به فروش می رسد.
حجتی بر این باور است که قیمت تمام شده محصولات لبنی با توجه به نرخ پایه شیرخام به طور مجدد توسط ستاد تنظیم بازار بررسی و نتیجه آن بزودی اعلام می شود تا به تولیدکنندگان و مصرف کنندگان اجحاف نشود.
بنا به گفته وزیر جهادکشاورزی، آنچه در بازار سبب افزایش قیمت فرآورده های لبنی شده، هزینه های بسته بندی و مواد اولیه کارخانجات است و از این رو کارشناسان وزارت جهادکشاورزی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و ستاد تنظیم بازار قیمت تمام شده لبنیات را با توجه به قیمت پایه شیرخام در دست بررسی دارند.

** شیرخام 2400 تومان خریداری می شود
در این پیوند، «رضا باکری» دبیر انجمن صنایع لبنی کشور  در توضیح شرایط حاکم بر بازار لبنیات کشور اظهار داشت: اکنون 450 کارخانه لبنی در سطح کشور فعالند و حدود 120 هزار نفر به شکل مستقیم و 400 هزار نفر غیرمستقیم در بخش های پخش و حمل و نقل این صنعت اشتغال دارند.
وی اظهار داشت: کارخانجات لبنی در 2 هفته اخیر هر کیلوگرم شیرخام را به قیمت 2200 تا 2400 تومان می خرند ضمن آنکه نرخ ماده اولیه تولید این صنعت کمتر از 2200 تومان نیست بنابراین شاهد افزایش مجدد قیمت ها توسط شرکت های مختلف هستیم.
وی بر این باور است که شرکت های لبنی نباید وارد حاشیه زیان شوند زیرا اگر این اتفاق رخ دهد، باید به دنبال تعطیلی کارخانجات و بیکاری شاغلان در این صنعت باشیم زیرا هر کارخانه حداقل بین 10 تا 18 هزار نفر کارگر دارد.
این مقام صنفی تصریح کرد: با تغییر نرخ ارز، قیمت پلی اتیلن و پت (ماده پتروشیمی مورد استفاده در بسته بندی محصولات) گران شده است تا جایی که قیمت هر کیلوگرم از مواد اولیه این محصولات به 600 تا 1000 تومان رسیده که افزایش چشمگیری نسبت به ماههای گذشته است.
به گفته وی، برخی کارخانجات 30 درصد مواد اولیه بسته بندی خود را از بورس و 70 درصد را از بازار تهیه می کنند اما برخی کارخانجات نیز تمامی مواد بسته بندی مورد نیاز را از بازار می خرند و نمی توانند از بورس خرید کنند بنابراین همین امر موجب تفاوت قیمت محصولات مشابه شرکت های لبنی می شود.
باکری به افزایش قیمت جابجایی بار در صنعت حمل و نقل اشاره کرد و گفت: این افزایش ها بر قیمت تمام شده محصولات نهایی اثر گذار است.

** بررسی قیمت فرآورده های لبنی به هفته آینده موکول شد
دبیر انجمن صنایع لبنی درباره بررسی قیمت فراورده های لبنی توسط ستاد تنظیم بازار گفت: هنوز ستاد تنظیم بازار به دلیل تغییر رئیس و دبیر آن، فعالیت خود را آغاز نکرده است.
به گفته باکری، بررسی قیمت محصولات لبنیاتی در ستاد تنظیم بازار هنوز به جایی نرسیده و به هفته آینده موکول شده است.
وی اظهار داشت: تاکنون 9 شرکت بزرگ متخلف لبنی توسط سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان به سازمان تعزیرات کشوری معرفی شده اند و پرونده های آنها در سازمان تعزیرات مراحل حقوقی خود را طی می کند و در دست بررسی است.

** کاهش شیرخام تولیدی کشور به دلیل محدودیت آب و کمبود علوفه
دبیر انجمن صنایع لبنی، کاهش تولید شیرخام را یکی از علل افزایش قیمت فروش آن به کارخانجات عنوان کرد و توضیح داد: امسال شاهد کاهش عرضه شیرخام به کارخانجات لبنی هستیم؛ هر زمان با افزایش قیمت مواجه می شویم، یعنی تولید و عرضه شیرخام کاهش دارد.
به باور باکری، ممکن است گاوداری های صنعتی چهار میلیون تن شیرخام تولیدی خود را عرضه کنند و کاهشی نداشته باشند اما کاهش تولید بیانگر کاهش تولید شیرخام در بخش روستایی و عشایری است.
وی ادامه داد: به نظر می رسد به دلیل محدودیت منابع آبی و کمبود علوفه دامی و مهاجرت روستاییان به شهرها، بخشی از تولیدات دامی خُرد روستاییان و عشایر با کاهش روبرو شده است.
باکری همچنین گفت: افزایش قیمت گوشت قرمز سبب شده تا بهای هر راس گاو شیرده به حتی 20 میلیون تومان برسد که در نتیجه برخی دامداران برای کسب سود بیشتر ترجیح می دهند به جای بهره برداری از شیر آن، گاوها را به کشتارگاه بفرستند.
اظهارات باکری در شرایطی است که معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزی تولید شیرخام کشور را برای سالجاری بیش از 10.5 میلیون تن پیش بینی کرده است.
با این حال دبیر انجمن صنایع لبنی کارخانجات تولید کننده شیرخشک را در کاهش عرضه شیرخام به صنایع لبنی مقصر ندانست و گفت: سال گذشته دریافتی شیرخام این صنعت نیز پنج هزارتن بود در حالی که طبق آمارها این میزان امسال به 2500 تن کاهش یافته است.
باکری چندی پیش نیز درباره کاهش تولید شیرخام در دامداری ها هشدار داده بود و حتی در شهریور ماه امسال در مکاتباتی با وزارت جهادکشاورزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت خواهان آزادسازی واردات شیرخشک شده بود اما واکنش و مخالفت وزارت جهادکشاورزی، صنعت دامداری و کارخانجات تولید کننده شیرخشک را به دنبال داشت؛ مخالفان آزادسازی واردات شیرخشک معتقد بودند که توان تولید شیرخشک به میزان مورد نیاز بازار در کشور وجود دارد و اگر واردات از سرگرفته شود صنعت زمین می خورد.
اکنون که دامداران و به دنبال آن کارخانجات لبنی به نرخ های مصوب در ستاد تنظیم بازار پایبند نیستند، به نظر می رسد بازار لبنیات برای دیدن روی آرامش نیازمند سیاست گذاری دولت باشد زیرا برخوردهای سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان و سازمان تعزیرات با صنایع لبنی تنها منجر به تشکیل پرونده برای 9 شرکت لبنی شده و در زمینه کاهش قیمت ها توفیقی نیافته است.
کارشناسان می گویند اگر دولت خواهان کاهش قیمت ها است، یا باید اختلاف میان نرخ شیرخام مصوب و نرخ شیر معامله شده بین دامداران و کارخانجات را متقبل شود و به آن یارانه بدهد یا اینکه با آزادسازی واردات شیرخشک، عرضه ماده اصلی و پایه ای صنایع لبنی را افزایش دهد تا نرخ ها در بازار شکسته شود.
راه سوم آزادسازی واردات فرآورده های لبنی و جلوگیری از صادرات این محصولات است زیرا به نظر می رسد در شرایط کنونی تولید پاسخگوی بازار داخلی نیست.