زخم‌ عمیق تایرسازان از بازی شرکای خارجی تا سوء استفاده داخلی

به گزارش ایران اکونومیست؛  این روزها صنعت تایرسازی با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کند. در حالی که قیمت تایر مطابق آخرین اعلام سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان و تولیدکننده به نرخ های پارسال عرضه می شود، اما افزایش سه تا چهار برابری قیمت مواد اولیه، سوء استفاده برخی شرکت های تامین کننده داخلی و مشکلات تحریم ها که در آخرین مورد شاهد قطع همکاری بانکی چینی ها به عنوان مهمترین تامین کننده مواد اولیه مورد نیاز این صنعت بودیم، شرایط دشواری را برای تولیدکنندگان به وجود آورده، به طوری که تایرسازان از وارد شدن به «حاشیه زیان» خبر می دهند و تداوم این روند را خطرناک توصیف می کنند.
در این پیوند، سخنگوی انجمن صنعت تایر ایران  گفت: معاملات خارجی تایرسازان در شرایط فعلی با محدودیت های عدیده ای مواجه است و از هفته گذشته بانک «کونلون» (kunlun) چین که تنها تامین کننده مالی تولیدکنندگان تایر بود، خدمات خود را قطع کرد.
«مصطفی تنها» افزود: البته چینی ها از مدت ها پیش تحت تاثیر تحریم های آمریکایی به جوسازی پرداخته بودند و مدام دم از قطع همکاری می زدند. هفته گذشته نیز اعلام کردند تا اول نوامبر (پنجشنبه 10 آبان ماه) اگر تولید یا سفارشی در بنادر چین وجود داشته باشد را برگشت می دهند.
وی اظهار داشت: اکنون هیچ بانک چینی خطوط اعتباری به تایرسازان ایرانی نمی دهد و همین مساله تامین مواد اولیه از این کشور را که پس از تحریم ها به تامین کننده ما تبدیل شده بود، با مشکل مواجه کرده است و به ناچار باید از کانال های غیر رسمی اقدام کنیم که این نیز هزینه زا و زمانبر است.
به گفته این مقام صنفی، یافتن شریک دیگر چینی که با شرایط کنونی بتواند به تایرسازان ایرانی خدمات بدهد، طول می کشد و این مساله در نهایت کاهش حجم نقدینگی و سودآوری شرکت های ما را به دنبال خواهد داشت.
وی اضافه کرد: باید ببینیم که آیا می توان منابعی را در هند، چین و دیگر کشورها جایگزین چینی ها کرد یا خیر؟ این مساله به سادگی امکانپذیر نیست و همه مشکلات در نهایت به کاهش تولید خواهد انجامید.
وی ادامه داد: بطور نمونه «اسید استئاریک» تاکنون از مالزی تهیه می شد، اما این کشور اعلام کرده سفارش گیری فقط به دلار و یورو امکانپذیر است، در حالی که تایرسازان ما تخصیصی با این ارزها ندارند. «مسائل اجرایی از این دست زیاد است.»
«تنها» بیان داشت: چنین مشکلاتی سبب شده تا تولیدکنندگان داخلی نیز فشارهای عجیب به تایرسازان وارد کنند و در حقیقت از آب گل آلود ماهی می گیرند.
وی بطور نمونه به یک شرکت پتروشیمی اشاره کرد که تنها تولیدکننده کائوچوی مصنوعی مورد نیاز تایرسازان است؛ این شرکت از قیمت اعلامی سازمان حمایت (11 هزار و 800 تومان در کیلو) سرباز زده و اعلام کرده کائوچو را با قیمت 14 هزار تومان در هر کیلو و دستکم خرید پنج تن عرضه می کند.
سخنگوی انجمن صنعت تایر ایران گفت: «اکنون تغییر قیمت مواد اولیه شکل لحظه ای به خود گرفته، به طوری که وقتی اسناد و مدارک را برای افزایش مثلا 10 درصدی تایر به سازمان حمایت عرضه می کنیم، از در درنیامده، قیمت مواد اولیه افزایش یافته است.»
وی به عنوان مثال از یک شرکت تولیدکننده روغن یاد کرد که از 26 فروردین تا پایان هفته گذشته، محصول خود را کیلویی2900 تومان به تایرسازان می فروخت اما اکنون نرخ جدید سه هزار و 850 تومانی در هر کیلو را اعلام کرده و حتی فرستادن سفارش های پیشین را به همین قیمت منوط کرده است.

** قطع همکاری مالی چینی ها با تایرسازان
در این زمینه، مدیرعامل یک گروه صنعتی تولیدکننده لاستیک نیز  گفت: حدود 45 درصد از 150 قلم مواد اولیه مورد نیاز تایرسازان از خارج تامین می شود که اکنون با مشکلات متعددی مواجه است.
«پرویز اخوان» افزود: عمده مواد اولیه وارداتی از چین وارد می شود، اما از چهارشنبه هفته گذشته قطع همکاری پولی و مالی بانک کونلون چین که همیشه با شرکت های ایرانی کار می کرد، بر مشکلات تایرسازان افزوده است.
وی اظهار داشت: اکنون علاوه بر مشکل تامین مواد اولیه، با مشکلات فروش نیز مواجه ایم، به طوری که ستاد تنظیم بازار، فروش تایرهای باری را از تولیدکنندگان داخلی گرفته و اعلام کرده که به خودروسازان تایر ندهید و حتی نمایندگی های دریافت کننده لاستیک را نیز خودش مشخص می کند.
اخوان ادامه داد: علاوه بر مشکلات یاد شده، قطع صادرات تایر سبب شده تا جریان نقدینگی تایرسازان کاهش یابد، همچنین کاهش نرخ تعرفه واردات تایر از 26 به پنج درصد، مشکلات تولیدکنندگان داخلی را دوچندان کرده است.
وی یادآور شد: مشکل آنجایی زیاد می شود که مواد اولیه داخلی مثل نخ، دوده و محصولات پتروشیمی را نیز با ارز آزاد تهیه می کنیم، زیرا محصولات پتروشیمی در بورس عرضه می شوند و با افزایش نرخ ارز، قیمت این کالاها نیز افزایش می یابد که به ضرر تولیدکنندگان است.
مدیرعامل این گروه صنعتی اضافه کرد: با وجود افزایش سه تا چهار برابری قیمت مواد اولیه، اما سازمان حمیات از حقوق مصرف کنندگان و تولیدکنندگان قیمت فروش تایر را ثابت نگه داشته و اکنون محصولات به قیمت های پارسال عرضه می شود.
وی تصریح کرد: مشکلات یاد شده تایرسازان را به حاشیه زیان برده که تداوم این روند می تواند مشکلات جدی در آینده برایشان به دنبال داشته باشد.
اخوان بیان داشت: ارز نیمایی برای تامین مواد اولیه به سختی یافت می شود و برای موادی نظیر کائوچو که اعلام شده بود ارز دولتی دریافت می کند، در عمل دلار و یورویی موجود نیست.
وی یادآور شد: در روزهای پایانی حضور «محمد شریعتمداری» در وزارت صنعت، معدن و تجارت، قول افزایش 25 تا 26 درصدی قیمت تایر داده شد، اما حتی اگر این افزایش نرخ اجرایی شود تولید با زیان همراه خواهد بود.
مدیرعامل گروه صنعتی بارز تاکید کرد: حتی افزایش 40 درصدی تایرهای بایاس، 30 درصدی تایرهای رادیال و 35 درصدی تایرهای باری رادیال که این شرکت تنها تولیدکننده آن در کشور است، چاره ساز نخواهد بود و سربه سر شدن درآمدها و هزینه ها را به دنبال خواهد داشت.

** تولید به کام دلالان
وی گفت: مظلومیت صنعت تایر تا حدی است که تولیدات به نرخ دولتی عرضه می شود، اما بیشترین سود به جیب دلالان و واسطه ها می رود.
اخوان خواستار آن شد تا نظرات ها در این بخش بیشتر شود تا از گران شدن و احتکار تایر جلوگیری شود.
 نابسامانی و سختی شرایط تولید در صنعت تولید تایر به حدی رسیده که فعالان این صنعت خواستار نظم بخشی در تولیدند. آنان گلایه دارند که چرا در برهه حساس کنونی، هر یک از شرکت های خصوصی و تامین کنندگان مواد اولیه، ساز خود را کوک می کنند، از کسی حساب نمی برند و خبری از نظارت هم نیست.
در حقیقت از امکانات داخلی نمی توان برای رونق تولید بهره برد و علاوه بر دشواری تحریم های خارجی، آنچه باید آن را سوء استفاده و تحریم داخلی نام نهاد، این صنعت را آزار می دهد.
 لاستیک های تولید داخل برخلاف سایر اقلام مصرفی بازار در چند سال گذشته با قیمت ثابت عرضه شده بود اما ماه گذشته در پی نوسان نرخ دلار و نیاز به واردات فرآورده های پتروشیمی و سایر نهاده های وارداتی، قیمت لاستیک نیز افزایش یافت.
آمارهای منتشر شده نشان می دهد سالیانه 350 هزار تن تایر در کشور مصرف می شود که 250 هزار تن آن تولید داخل است.
بیشتر تایرها از چین، هند، اندونزی و کره جنوبی وارد می شود.