جبران کمبود هشت هزار مگاواتی تولید برق، چقدر هزینه دارد؟

به گزارش ایران اکونومیست؛  قدرت عملی قابل اتکای تولید برق در کشور، تا پایان مردادماه امسال 53 هزار و 425 مگاوات اعلام شد که با توجه به 61 هزار و 393 مگاوات برآورد بار مصرفی در تابستان 98، تراز تولید و مصرف برق در اوج مصرف سال آینده به حدود هشت هزار مگاوات (هفت هزار و 968 مگاوات) می رسد.
وزارت نیرو برای هم تراز کردن تولید و مصرف بر در تابستان 98، افزایش تولید برق در نیروگاه های حرارتی، تجدیدپذیر، برقابی و همچنین مدیریت مصرف را در نظر گرفته است؛ بر این اساس قرار است تا تابستان 98، پنج هزار و 223 مگاوات به ظرفیت نیروگاه های حرارتی، 598 مگاوات به ظرفیت نیروگاه های تجدیدپذیر و 150 مگاوات به نیروگاه های برقابی اضافه شود و علاوه بر این، سه هزار مگاوات نیز مدیریت مصرف در دستور کار قرار گیرد.

** نیاز هفت هزار میلیارد تومانی برای افزایش ظرفیت نیروگاه های حرارتی
بر اساس برنامه ریزی های وزارت نیرو، تا قبل از فصل تابستان سال آینده، 27 واحد نیروگاه حرارتی راه اندازی و 23 واحد نیروگاهی دیگر ارتقا پیدا کند تا به این ترتیب، ظرفیت تولید برق نیروگاه های حرارتی کشور پنج هزار و 223 مگاوات افزایش یابد.
این 27 واحد نیروگاهی جدید شامل واحدهای بخاری و گازی نیروگاه های ماکو، کاسپین، پرند، هرمز، زاهدان، کاشان، دالاهو، شیروان، غرب کارون، جهرم، عسلویه، سبلان، ایران ال.ان.جی، هریس، فردوسی، گل گهر، قشم، هنگام و خرم آباد است که به ترتیب تا خردادماه سال آینده راه اندازی خواهد شد.
بخشی از این واحدهای نیروگاهی مانند پرند و کاسپین از تابستان امسال به مدار آمده و نیروگاه های دیگر نیز قرار است به نوبت تا خرداد 98 وارد مدار بهره برداری شود.
علاوه بر 27 واحدی که قرار است تا زمان اوج مصرف سال آینده راه اندازی شود، طرح افزایش توان عملیاتی 19 واحد نیروگاهی در نیروگاه های سیکل ترکیبی در دستور کار قرار گرفته است؛ با اجرای این طرح، 281 مگاوات به ظرفیت تولید نیروگاه های حرارتی کشور اضافه خواهد شد.
در کنار این طرح، پروژه رفع محدودیت های تولید نیروگاه های حرارتی نیز در چهار واحد نیروگاهی اجرایی خواهد شد که این طرح نیز 220 مگاوات به ظرفیت عملیاتی نیروگاه های کشور می افزاید.
این افزایش ظرفیت ها الزاماتی دارد؛ از جمله اینکه باید 500 میلیون یورو منابع ارزی برای تامین تجهیزات و قطعات نیروگاهی از خارج از کشور تامین شود؛ علاوه بر این، باید امکان برداشت از اعتبارات اسنادی گشایش یافته امکان پذیر شود.
علاوه بر این، سهم 15 درصدی کارفرما توسط صندوق توسعه ملی از محل مطالبات مربوط به مابه التفاوت نرخ تکلیفی و قیمت تمام شده تامین و حواله ارزی منابع حاصل از صادرات برق در وجه تولیدکنندگان برق صادر شود.
برای افزایش ظرفیت تولید برق در نیروگاه های حرارتی، مطالبات پیمانکاران و سرمایه گذاران از طریق اسناد خزانه وفق تبصره پنج قانون بودجه سال 97 (به میزان پنج هزار میلیارد تومان) تسویه شود.
براساس تبصره پنج قانون بودجه، مطالبات اشخاص حقیقی و حقوقی خصوصی و تعاونی از دولت، بابت طرح های تملک دارایی های سرمایه ای، با بدهی اشخاص یادشده به بانک ها و موسسه های اعتباری غیربانکی از طریق تسویه بدهی های بانک ها و موسسه های اعتباری غیربانکی به دولت قابل تسویه است. سقف مجاز تسویه بدهی توسط بانک مرکزی تعیین می شود.
به طور کلی، برآورد شده است که افزایش پنج هزار و 223 مگاوات ظرفیت نیروگاه های حرارتی به هفت هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.

** الزامات افزایش 598 مگاواتی تولید برق در نیروگاه های تجدیدپذیر
598 مگاوات از هشت هزار مگاوات کسریِ تولید و مصرف برق در تابستان 98 را قرار است نیروگاه های تجدیدپذیر جبران کند.
در بخش نیروگاه های تجدیدپذیر، برنامه ریزی شده است تا خردادماه سال آینده 102.4 مگاوات نیروگاه بادی، 437 مگاوات نیروگاه خورشیدی، 14.4 مگاوات نیروگاه زیست توده، 32.6 مگاوات نیروگاه برقابی کوچک و همچنین 11.4 مگاوات از محل بازیافت حرارتی وارد مدار کند.
به این ترتیب 598 مگاوات به ظرفیت کنونی نیروگاه های تجدیدپذیر اضافه می شود و ظرفیت تولید برق از محل این نیروگاه ها به یک هزار و 100 مگاوات افزایش می یابد.
افزایش 598 مگاواتی تولید برق در نیروگاه های تجدیدپذیر با چالش هایی مواجه است؛ تغییرات نرخ ارز و نیز تحریم های بین المللی در ماه های اخیر مشکلاتی را در مسیر توسعه نیروگاه های تجدیدپذیر از طریق سرمایه گذاری بخش خصوصی ایجاده کرده که لازم است راهکارهای ارزی مناسب توسط بانک مرکزی اعمال شود.
«رضا اردکانیان» وزیر نیرو پیش از این در خصوص مشکلات ارزی نیروگاه های تجدیدپذیر اعلام کرد: در ماه های اخیر وقفه ای برای سرمایه گذاری بخش خصوصی در انرژی های تجدیدپذیر به وجود آمد که یکی از دلایل این وقفه، تغییرات نرخ ارز است.
به گفته وی، قرارداد احداث نیروگاه های تجدیدپذیر بر مبنای نرخ گذشته ارز بوده است، در حالی که مصرف آنها به صورت ارزی و دریافت وجه برق آنها به صورت ریالی است.
اردکانیان تصریح کرد: برنامه هایی برای رفع این چالش در نظر گرفته ایم و به نظر می رسد این قراردادها مشمول تعدیل هایی خواهد شد.
سیدمحمد صادق زاده معاون وزیر نیرو و رئیس سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق (ساتبا) نیز در مورد این چالش سرمایه گذاران بخش خصوصی در نیروگاه های تجدیدپذیر گفت: ساتبا خطرپذیری تغییر نرخ ارز در قراردادهای خرید تضمینی را پذیرفته است و سرمایه گذار با تغییر نرخ ارز دچار هیچ آسیبی نمی شود.
وی اضافه کرد: با توجه به تعدیل نرخ قراردادها، سرمایه گذارانی که نیروگاه های آنها به بهره برداری رسیده هیچ گونه آسیبی نمی بینند؛ قراردادهای جدید هم با نرخ های مناسب منعقد می شود.
معاون وزیر نیرو در پاسخ به این سوال که نرخ پرداخت در قراردادهای خرید تضمینی بر اساس کدام یک از نرخ های ارز (نیما، ثانویه و بازار غیررسمی) محاسبه می شود، گفت: با توجه به تغییرات و نوسانات نرخ ارز، مبنای محاسبه نرخ ارز باید تغییر کند که این امر توسط بانک مرکزی مشخص خواهد شد.
صادق زاده اظهار داشت: فعلا وجه نیروگاه های تجدیدپذیر به صورت علی الحساب بر اساس نرخ های قبلی به تولیدکنندگان پرداخت می شود اما به محض اینکه بانک مرکزی مبنای محاسبه نرخ خرید تضمینی را اعلام کند، همه مابه التفاوت ها پرداخت می شود.

** افزایش150 مگاواتی ظرفیت نیروگاه های برقابی با احداث نیروگاه سردشت
بر اساس برنامه ریزی های وزارت نیرو، در کنار نیروگاه های حرارتی و تجدیدپذیر، سه واحد نیروگاه برقابی سردشت با ظرفیت هر واحد 50 مگاوات (در مجموع 150 مگاوات) بهار سال آینده به مدار می آید و برق تولیدی در این نیروگاه به شبکه سراسری برق کشور متصل می شود.
منابع مالی مورد نیاز این نیروگاه 180 میلیارد تومان برآورد شده است که به گفته «سید محسن میرعارفی» مدیر پروژه سد و نیروگاه سردشت در شرکت مهاب قدس (شرکت مشاور)، در صورت تامین به موقع این منابع مالی، نخستین واحد در فروردین ماه سال آینده به مدار می آید و واحد دوم و سوم نیز هر کدام به فاصله 45 روز وارد مدار تولید می شوند.
وی درصد پیشرفت نیروگاه سردشت را 76 درصد ذکر کرد و گفت: راه اندازی واحدهای نیروگاهی به این ترتیب است که برای راه اندازی واحد نخست باید تجهیزات جانبی نیروگاه از جمله سیستم خنک کننده و انتقال هوا آماده شده باشد پس از آن راه اندازی واحدهای بعدی با سرعت بیشتری انجام می شود.
 سد سردشت در 13 کیلومتری جنوب شرقی سردشت و در پنج کیلومتری مرز ایران و عراق - با کارفرمایی شرکت مدیریت منابع آب ایران، پیمانکاری شرکت فراب و مهندسی مشاوری شرکت مهاب قدس - در تیرماه پارسال به طور رسمی آبگیری شد؛ این سد 112 متر ارتفاع دارد و حجم مخزن آن 380 میلیون متر مکعب است.
میرعارفی در مورد وضعیت مخزن این سد گفت: حجم مفید این مخزن 330 میلیون مترمکعب است که با توجه به ذخیره کنونی، به نظر می رسد با نخستین سیلاب این سد پر خواهد شد.
به گفته مدیر پروژه سد و نیروگاه سردشت، آب این سد از طریق تونلی 4.5 کیلومتری به نیروگاه منتقل می شود و سالانه 421 گیگاوات ساعت انرژی تولید می کند.

** نیاز یک هزار میلیارد تومانی برای مدیریت مصرف
در کنار افزایش ظرفیت های نیروگاه های حرارتی ، برقابی و تجدیدپذیر، سه هزار مگاوات مدیریت مصرف نیز در دستور کار قرار گرفته که وزارت نیرو برای دستیابی به این هدف، 11 برنامه را مورد توجه قرار داده است.
میزان مدیریت مصرف و همچنین پیش نیازهای فنی، قانونی و مالی هرکدام از این برنامه ها مشخص است و تخمین زده می شود برای اجرای این برنامه ها حدود یک هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز باشد.
«اصلاح تعرفه پرمصرف ها»، «اجبار به کاهش 30 درصدی بار صنایع بالای یک مگاوات»، «تغییر ساعت کار ادارات»، «استفاده از مولدهای خودتامین»،«تعویض 66 میلیون لامپ فلورسنت ادارات با ال.ای.دی»،«کنترل بار روشنایی معابر و پارک ها»،«سرویس پنج میلوین کولر آبی و یک میلیون کولر گازی» و همچنین «استفاده از فناوری های نوین مانند اینترنت اشیا» از جمله برنامه های وزارت نیرو برای مدیریت مصرف برق در تابستان 98 است.
این برنامه ها به مقدماتی از جمله اخذ مجوز از هیات دولت و شورای اقتصاد، هماهنگی با مجلس شورای اسلامی و همچنین تامین نقدینگی طرح ها – به میزان 10 هزار و 110 میلیارد و 800 میلیون تومان (101 هزار و 108 میلیارد ریال) - نیاز دارد.