سایه سنگین خاشقچی بر کنفرانس امنیتی منامه

به گزارش ایران اکونومیست؛ نشست امنیتی منامه از جمله کنفرانس هایی در منطقه خلیج فارس است که با حضور مقام ها و تحلیلگران منطقه ای و بین المللی به صورت انحصاری به ارزیابی مسائل امنیتی در خاورمیانه می پردازد.

این کنفرانس امسال در حالی در پایتخت بحرین برگزار و امروز ( یکشنبه ) پایان یافت که خاورمیانه در چند هفته اخیر تحولات بزرگی همچون قتل «جمال خاشقچی» در کنسولگری عربستان در ترکیه را پشت سر گذاشت. البته دیدار ناگهانی و محرمانه «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی به عمان هم از جمله موضوع هایی بود که شرکت کنندگان به آن هم پرداختند. این تحولات مهم کنفرانس امنیتی را تحت تاثیر خود قرار داده است و بسیاری از شرکت کنندگان در کنار دیگر مسائل به این دو تحول اشاره داشته اند.
 
**قتلی که منطقه را بی ثبات تر می کند

از طرف کاخ سفید «جیمز ماتیس» وزیر دفاع این کشور در کنفرانس شرکت داشت. دو موضوع قتل خاشقچی از سوی عمال ریاض و سیاست های ایران در خاورمیانه در سخنان این مقام ایالات متحده برجسته بود.

موضوع مهم مورد توجه وزیر دفاع آمریکا که توجه بسیاری از رسانه ها را به خود جلب کرد به سیاست های ریاض و نشان دادن واکنش به پرونده خاشقچی مربوط می شد. ماتیس با بیان این موضوع که اقدام مقام های سعودی موجب ضربه زدن به ثبات در منطقه شده است، ابراز داشت: واشنگتن تدابیر بیشتری را علیه عوامل قتل خاشقجی به اجرا در خواهد آورد.

به نوشته تارنمای شبکه خبری «تی.آر.تی» ترکیه، ماتیس، قتل در یک مکان دیپلماتیک را دلیل نگرانی جدی تر جامعه بین المللی دانست و از ادامه رایزنی ها میان مقام های ارشد امنیتی آمریکا با دونالد ترامپ خبر داد. وی عربستان سعودی را کشوری توصیف کرد که به استانداردهای بین ‌المللی و حکومت قانون توجهی ندارد.

گزارش شبکه تلویزیونی «الجزیره» نیز عنوان داشت ماتیس از قتل روزنامه نگار منتقد عربستانی انتقاد کرد و گفت: شکست هر دولتی در حمایت از هنجارهای بین المللی و حکومت قانون، ثبات در منطقه را تضعیف می کند آن هم در زمانی که بیش از پیش نیاز به آن احساس می شود.
 
** امنیت در خلیج فارس
در بررسی مسائل امنیتی خاورمیانه همیشه بحث بر سر ایران موضوع مورد توجه مقام های ایالات متحده است. جیمز ماتیس نیز در سخنرانی خود در این نشست به آن پرداخت. بخش انگلیسی روزنامه «الشرق الاوسط» در این زمینه عنوان داشت: جیمز ماتیس تحرکات ایران را نگران کننده دانست.وی مخصوصا موضوع حمایت ایران از حوثی های یمن را که با عربستان در حال جنگ هستند مهم ارزیابی کرد. وی مدعی شد که ایالات متحده از شرکای خود در برابر حملات متحدان یمنی ایران حمایت می کند.

البته موضوع همکاری امنیتی میان کشورهای عرب منطقه و ایالات متحده برای برخی سخنرانان موضوعی اصلی و حیاتی بود.

به نوشته شبکه خبری الجزیره، خالد بن احمد الخلیفه وزیر امور خارجه بحرین در این نشست امنیتی سخنانی را در مورد ایجاد یک ناتوی عربی عنوان کرد که با مشارکت شش کشور حوزه خلیج فارس و مصر از سال آینده تشکیل خواهد شد.

الجزیره آورده است وی در این سخنرانی از ابتکار تشکیل «اتحاد راهبردی خاورمیانه» (MESA) خبر داد که با هدایت دونالد ترامپ تشکیل خواهد شد. عمده هدف این طرح مقابله با ایران بیان شده است تا به کشورهای منطقه هم این قابلیت را بدهد که بتوانند به پایه ثبات در منطقه تبدیل شوند.

مقام های بحرینی و سعودی که در این نشست حضور داشتند کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس را دارای نقشی حیاتی در ایجاد ثبات در خاورمیانه توصیف کردند که مقابله با ایران را دنبال می کنند.

وزیر امور خارجه بحرین از دیگر کشورهای عربی نیز برای عضویت در این اتحاد امنیتی دعوت به عمل آورد تا با قبول اصول به آن بپیوندند.

براساس گزارش نشریه الشرق الاوسط وزیر دفاع آمریکا در سخنرانی خود به مسکو هم در زمینه حضور در خاورمیانه به ویژه به عنوان متحد اصلی بشار اسد در سوریه هشدار داد و گفت که روسیه نمی تواند جایگزین ایالات متحده در منطقه شود. ماتیس به شکلی تهدیدآمیز اعلام کرد حضور روسیه نمی تواند جای نقش بلندمدت، پایدار و شفاف ایالات متحده و تعهدات آن در منطقه را بگیرد. وزیر امور خارجه آمریکا تاکید کرد «من اینجا امروز بدون ملاحظه کاری این موضوع را بیان می کنم».
 
** دیدار محرمانه نتانیاهو از عمان

از طرف دیگر موضوع دیدار محرمانه و ناگهانی بنیامین نتانیاهو از عمان بحث مهم برخی از شرکت کنندگان در نشست امنیتی بود. تا جایی که «یوسف بن علوی» وزیر امور خارجه عمان از این اقدام دفاع کرد و مسقط را نه به عنوان میانجی بلکه کشوری بیان داشت که ایده هایی را برای حل این منازعه دیرپا دارد.

بن علوی در سخنرانی خود در نشست امنیتی بحرین در اظهاراتی بی سابقه رژیم صهیونیستی را کشوری در منطقه نامید که باید با آن رفتاری متعارف شود. وی حتی پایان دادن به مناقشه خاورمیانه را یکی از اولویت های سیاسی عمان توصیف کرد که با همراهی رئیس جمهوری آمریکا در صدد دستیابی به آن است.

این سخنان از آن جهت شگفت آور تلقی می شود که تاکنون هیچ یک از مقام های کشورهای منطقه و حتی دولت های عربی که رابطه دیپلماتیک با تل آویو برقرار کرده اند با این صراحت به این موضوع نپرداختند و همیشه سعی کرده اند در پرده و به صورت تلویحی سخن بگویند و روابط خود را با اسرائیل به صورت پنهانی مدیریت کنند.

تارنمای نشریه «عرب نیوز» نیز از راهیابی موضوع سفر ناگهانی نخست وزیر اسرائیل به عمان به کنفرانس امنیتی منامه خبر داد و عنوان داشت اگرچه خبر این دیدار تا زمان بازگشت وی از مسقط رسانه ای نشد اما به محض انتشار این موضوع، مساله در کنفرانس مطرح شد و مورد تحلیل قرار گرفت. دیوید پترائوس رئیس پیشین سی.آی.ای در مراسم افتتاحیه نشست امنیتی در روز جمعه گذشته، این سفر را کامل و تمام عیار توصیف کرد و عمده هدف آن را پرداختن به تهدید ایران بیان داشت.

به نوشته این نشریه مقام های عمان و اسرائیل در مورد فرایند صلح خاورمیانه و دیگر مسائل مورد علاقه دوطرف گفت وگو کردند. علاوه بر این وزیر امور خارجه بحرین در سخنان خود در نشست از تلاش های سلطان قابوس برای تسهیل گفت وگو میان اسرائیل و فلسطین تقدیر کرد. جیسون گرینبلات فرستاده ویژه واشنگتن در خاورمیانه نیز از سخنان وزیران امور خارجه عمان، عربستان و بحرین تقدیر کرد. گفته می شود در این سفر رئیس موساد، مشاور امنیت ملی نتانیاهو را همراهی کردند.