حال ناخوش پسته ایران و کرمان

به گزارش ایران اکونومیست؛ اتفاقاتی چون کاهش کمیت و کیفیت منابع آبی، اختلالات جوی، نوسانات دمایی، رشد و فراگیر شدن آفت ها، استفاده از سموم وارداتی غیرمجاز و البته بالارفتن نرخ ارز تاثیر بسزایی بر تولید طلای سبز ایران گذاشته به طوری کاهش صادرات پسته های خندان اشک کشاورزان مناطق مختلف کشور بخصوص رفسنجان کرمان به عنوان مهد پسته کشورمان را درآورده است.
اکنون که زمان برداشت پسته به عنوان یکی از مهمترین محصولات صادراتی ایران که سهم مهمی در ارزآوری و رونق اقتصادی استان کرمان و کشور دارد، روزهای پایانی خود را می گذراند، چشم کشاورزان به تصمیمات آینده ساز مسئولان خیره مانده است.
در حالی که حدود 80 درصد پسته کشور از باغ های استان کرمان برداشت می شود اما همچنان اوضاع صادرات پسته در کرمان و البته ایران بی سر و سامان است طوری که پسته کاران در استان کرمان این روزها به دنبال دریافت کمک بلاعوض دولت بمنظور تنها حفظ باغات بدون محصول خود هستند..
حالا بی سر و سامانی در بازار پسته و در کنار آن خشکسالی های اخیر و البته آفات و بیماری های ناشی از بروز کم آبی، اندک اندک پسته را از میدان خارج می کند و به حاشیه بازار می راند و این مهم خنده های پسته خندان کرمان را بیش از پیش برای کشاورزان به نیشخند و تلخند بدل می کند.
آنچه پر واضح است این است که رقابت در بازارهای جهانی و اینکه محصول پسته کشورمان برند جهانی خود را همچنان حفظ کند نیازمند تصمیمات تخصصی در این عرصه است.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن کرمان به ابعاد وسیع فاجعه اتفاق افتاده در صنعت پسته اشاره و بیان کرد: تفاوت صادرات بیش از یک میلیارد دلار در سال گذشته با صادرات حداکثر 100 میلیون دلاری در سال جاری اتفاق نامیمونی است.
سید مهدی طبیب زاده افزود: هنوز این باور وجود ندارد که بیش از 90 درصد تولید این محصول کاهش یافته و به همین دلیل تصمیمات جدی در این رابطه اتخاذ نشده است.
وی با بیان اینکه ارزش باغات پسته 60 هزار میلیارد تومان است گفت: باید برای حفظ باغات پسته در سال جاری تلاش جدی انجام گیرد تا بتوان در سال های آینده پسته تولید کرد.
طبیب زاده تصریح کرد: در بحران به وجود آمده در پسته نه تنها تولیدکننده پسته بلکه تمام مقدمات و ماخرات آن مانند تاجر، حمل و نقل، کارگر، واحدهای فرآوری و غیره آسیب دیده اند.
وی از بانک های عامل، همراهی لازم با فعالان پسته در این شرایط را و از دولت تعیین تکلیف نرخ ارز را درخواست کرد.

** درخواست اعطای تسهیلات ارزان قیمت به باغداران
صادرکننده نمونه پسته و فعال و تحلیگر اقتصادی نیز با اشاره به اینکه میزان تولید پسته در سال جاری حداکثر پنج درصد تولید این محصول در سال های گذشته است گفت: به جز مساله تولید پسته اگر چاره ‌ای برای حفظ و نگهداری از باغات پسته صورت نگیرد، این باغات به عنوان سرمایه استان و کشور از بین می روند.
محسن جلال پور افزود: در این رابطه پیشنهاد می شود برای هر هکتار باغ پسته تسهیلات ارزان قیمت پنج تا 10 میلیون تومانی یک ساله به باغداران داده شود که زمان بازپرداخت آن سال 98 باشد تا بتوانند از باغات خود نگهداری کنند.
وی در رابطه با وضعیت بازار ثانویه ادامه داد: تنها راه خرید ارز از بازار ثانویه ثبت سفارش هاست که در حال حاضر ثبت سفارش های بسیار کمی توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت در بازار ثانویه تایید می شود و این موضوع به معنای آن است که عرضه و تقاضا نقشی در تعیین نرخ ارز ندارند.
جلال پور تصریح کرد: دولت باید تمهیدی بیندیشد تا یکسری کالاها و محصولات را به ارز غیر پتروشیمی وصل کند تا محصولی مانند پسته بتواند با پتروشیمی ها رقابت کند.
وی بیان کرد: مراجعات مردم برای خرید دلار به منظور ذخیره سازی در منازل و سفرهای خارجی به قدری زیاد است که تاکنون چنین وضعیتی را در طول عمرم ندیده‌ ام.
این فعال پسته اظهار کرد: ایجاد بازار 2 نرخی برای پسته غیرمعقول است و اگر تکلیف ارز بازار پسته مشخص شود بازار داخل خود را با آن قیمت وفق خواهد داد.
جلال پور، در رابطه با تامین مالی صادرات پسته در استان کرمان گفت: همه بانک ها با بهانه اینکه فعالان پسته ورشکست شده ‌اند و وضعیت اقتصادی خوبی ندارند، در پرداخت تسهیلات و وصول مطالبات خود آنچنان سخت گیری می کنند که در طول چند دهه فعالیت اقتصادی در پسته چنین وضعیتی را مشاهده نکرده بودم که در این زمینه باید برای تامین مالی صادرات پسته کشور اقدام لازم صورت گیرد.

** صادرات 100 ساله پسته نباید آسیب ببیند
رئیس انجمن پسته ایران نیز با اشاره به اینکه صادرات پسته در طول 100سال گذشته به طور مداوم وجود داشته است گفت: از صادرات محصولات تولیدی سنتی و دستی مانند پسته، فرش و پنبه، فقط پسته باقی مانده که باید برای ادامه صادرات آن تلاش کرد.
محمود ابطحی افزود: در سال 1358 نیز چنین شرایط سختی برای کشاورزان به وجود آمد و تولید پسته به شدت کاهش یافت اما فعالان این حوزه توانستند این شرایط را به فرصت تبدیل کنند که امیدواریم در سال جاری نیز این شرایط اتفاق بیفتد.

**2 نرخی کردن محصول پسته قابل قبول نیست
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفت: زمزمه هایی مبنی بر صادرات پسته با نرخ ارز بازار ثانویه و عرضه پسته در داخل کشور با نرخ ترجیحی مطرح می شود که باید گفت 2 نرخی کردن محصول پسته قابل قبول نیست و فسادآور است.
محمدرضا پورابراهیمی افزود: باید مسیر بازار ثانویه متناسب با عرضه و تقاضا طی شود و ثابت نگه داشتن نرخ ارز در بازار ثانویه هیچ منطق اقتصادی ندارد و توزیع رانت در اقتصاد کشور است.
وی ادامه داد: خسارت های وارد شده به چرخه تولید، فرآوری و صادرات پسته بسیار سنگین است که در این رابطه باید در استمهال وام های بانکی صادرکنندگان پسته مبنای عمل سررسیدهای تا پایان سال 97 باشد.

**هیچ برنامه ای برای محدود کردن صادرات محصولات کشاورزی وجود ندارد
معاون توسعه صادرات کالا و خدمات سازمان توسعه تجارت ایران گفت: از دست دادن برند پسته ایران در دنیا به معنای از دست دادن سرمایه اجتماعی کشورمان است و باید برای حفظ جایگاه پسته ایران در بازارهای جهان تلاش کرد.
محمدرضا مودودی با بیان اینکه سازمان توسعه تجارت سخنگوی بخش خصوصی در دولت است افزود: در سال جاری که تولید پسته بشدت کاهش یافته درخواست برخی فعالان پسته مبنی بر ورود موقت پسته به کشور و صادرات مجدد آن برای حفظ بازارهای پسته ایران، مشکلی را ایجاد نمی کند.
وی با بیان اینکه در شرایطی که پسته با بحران روبرو شده تجارت این محصول نیز چندان معنا ندارد ادامه داد: هیچ برنامه ای برای محدود کردن صادرات محصولات کشاورزی وجود ندارد و تصمیم گیری در حوزه محصولات کشاورزی به وزیر مربوطه واگذار شده است.
مودودی تصریح کرد: در تحریم ها با کاهش ارزش پول ملی فرصت مناسبی برای افزایش صادرات غیرنفتی و توسعه گردشگری ایجاد می شود در حالی که برای سایر بخش های اقتصادی کشور یک تهدید خواهد بود.
نماینده مردم رفسنجان و انار در مجلس شورای اسلامی گفت: امسال بیش از 90 درصد محصول پسته این شهرستان ها به علت گرمازدگی خسارت دید که امیدواریم هیات دولت با پیشنهاد پرداخت تسهیلات بلاعوض به پسته کاران زیان دیده موافقت و آن را تصویب کند.
احمد انارکی محمدی ، سقف پرداخت این تسهیلات بلاعوض پیشنهادی برای هرهکتار را 83 میلیون ریال عنوان کرد و اظهار داشت : تسهیلات یاد شده به کشاورزان خسارت دیده ای پرداخت شود که از قبل باغات خود را بیمه کرده باشند.
وی با اشاره به اینکه 40 هزار هکتار از اراضی و باغات پسته در رفسنجان و انار فاقد سند هستند ، تصریح کرد: به دلیل بحرانی بودن آب در این مناطق جهت اجرایی شدن طرح های آبیاری نوین زیرسطحی ، تحت فشار و بهره مندی از تسهیلات دولتی بلاعوض یکی از شرایط ، سنددار بودن اراضی بود که این شرط برداشته شد و کشاورزان به راحتی می توانند تقاضای تسهیلات بدهند و اراضی خود را به آبیاری نوین مجهز کنند.
انارکی محمدی بیان کرد: در این راستا سال گذشته به هر هکتار هفت میلیون تومان ارایه شد و امسال به هر هکتار 10 میلیون تومان تسهیلات بلاعوض ارایه خواهد شد.
استان کرمان با داشتن 300 هزار هکتار از 400 هزار هکتار باغات بارور پسته کشور با محوریت رفسنجان به عنوان خاستگاه طلای سبز دنیا با تولید بیش از 95 درصد محصول پسته ایران بشمار می رفت و این محصول ارز آور در کنار محصولات معدنی استان و همچنین فلز گرانبهای مس در صدر کالاهای صادراتی به کشورهای آسیای جنوب شرق مانند چین و هنگ کنگ ، کشورهای اروپای مرکزی ، روسیه ، ترکیه ، عراق و کشورهای حوزه خلیج فارس قرار داشت این روزها براثر گرمازدگی حاصل از خشکسالی ،بالای 90 درصد کاهش تولید داشته است و کار به جایی رسیده که پسته کاران این منطقه نیازمند تسهیلات بلاعوض شده اند.