به گزارش ایران اکونومیست، تعداد یوزپلنگ های تلف شده در اثر تصادف در منطقه عباس آباد در شرق استان سمنان از سال 1389 تاکنون به 9 قلاده رسیده و حصارکشی به عنوان گام اول ایمن سازی در این استان در پیچ و خم مسائلی مانند تعلل در آغاز فعالیت پیمانکار، جدی نگرفتن مساله و مباحث اعتباری، گرفتار شده است.
منطقه حفاظت شده توران در شهرستان شاهرود استان سمنان یکی از بهترین زیستگاه های یوزپلنگ آسیایی از گونه های نادر حیات وحش جهان است و بر اساس اطلاعات موجود، از سال 1389 تاکنون 9 قلاده یوز ارزشمند حیات وحش منطقه توران در اثر تصادف با خودرو تلف شده اند.
بیش از یکسال بود که خوشبختانه از تصادف خودروهای عبوری در منطقه عباس آباد در محور شاهرود- سبزوار در استان سمنان در مسیر تهران- مشهد خبری مخابره نشده بود.
آخرین مورد از تصادف و تلف شدن این تیزپای آسیایی در شرق استان سمنان، مربوط به آبان 1395 بود، تا اینکه در اواسط مرداد امسال، خبر تصادف یک توله یوز یک و نیم ساله دوباره توجه همه را جلب کرد.
این توله یوز که در اثر تصادف از مهره پنجم ستون فقرات قطع نخاع شده بود، با وجود تلاش کارشناسان کشور برای بهبود با انجام عمل جراحی، از دست رفت و دوباره این سوال را در افکار عمومی مطرح کرد که چرا این گونه در معرض خطر انقراض حیات وحش باید به این راحتی تلف شود.
منطقه حفاظت شده توران در شهرستان شاهرود استان سمنان یکی از بهترین زیستگاه های یوزپلنگ آسیایی بر روی کره زمین است که به دلیل برخورداری از چرخه غذایی حیات وحش، شرایط زیستی خوبی برای یوز آسیایی در بالای هرم غذایی ایجاد کرده است.
هر ساله دوربین های محیطی سازمان حفاظت محیط زیست، محیط بانان و یا شهروندان، تصاویر مستندی از عبور و حضور یوز آسیایی در منطقه توران ثبت می کنند که معیاری برای شمارش این گونه مهم است.
عبور بخشی از جاده اصلی تهران- مشهد از مسیر اَلحاک در جاده میاندشت- عباس آباد، باعث ناامن شدن محل زندگی این گونه در خطر انقراض شده است و این یوزها گاهی هنگام عبور از جاده در اثر برخورد با خودرو تلف می شوند.
بنا به اعلام اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان، امسال مشاهده پنج مورد یوزپلنگ آسیایی در منطقه توران استان توسط محیط بانان ثبت شده است و چهار مورد مشاهده مردمی غیرمستند نیز وجود دارد.
ماجرای توله یوزی که تلف شد
صبح چهارشنبه هفدهم مرداد 97 خبر تصادف یک توله یوز با خودرو در منطقه عباس آباد شهرستان شاهرود در استان سمنان مخابره شد و یک هفته بعد خبر آمد که توله یوز مصدوم از تصادف با خودرو، با وجود تلاش های تیم دامپزشکی سازمان حفاظت محیط زیست تلف شد.
این توله یوزپلنگ نر حدود یک و نیم ساله در جاده عباس آباد در استان سمنان بر اثر تصادف با یک وسیله نقلیه مصدوم شد که بعد از انجام عکسبرداری مشخص شد مهره پنجم این حیوان شکسته و قطع نخاع شده و برای اینکه امید بهبود حیوان از دست نرود مورد عمل جراحی قرار گرفت.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، پس از انجام عمل جراحی بر روی این یوز در پارک طبیعت پردیسان، این توله به محل قرنطینه انتقال یافت و با وجود مراقبت لازم به خاطر قطع نخاع ناشی از تصادف، در آخر این توله نر در 24 مرداد تلف شد.
معاون پروژه ملی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در گفت گو با ایرنا سمنان تاکید کرد: بر اساس مطالعات مبتنی بر تصاویر دوربین های کارگذاری شده طی 16 سال وجود 47 قلاده یوز در ایران اثبات شده است.
رجبعلی کارگر با اشاره به اینکه یوزپلنگ ها در تصاویر دوربین ها بر اساس علم خال شناسی شمارش شده اند، افزود: خال های یوز آسیایی مانند اثر انگشت انسان، در هر قلاده منحصر به فرد است که به شمارش دقیق کمک می کند.
وی یادآور شد: بر این اساس می توانیم بگوییم به طور قطع 47 قلاده یوزپلنگ آسیایی در ایران داریم ولی از تعداد بیشتر آنها اطلاعی در دست نیست.
به گفته معاون پروژه ملی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، برآورد جمعیت گربه سانان به دلیل سبک زیستی آنها مشکل است زیرا آنها بیشتر در عرصه های میلیون هکتاری و کویری دورافتاده از دسترس انسان زندگی می کنند.
وی بیان کرد: در زیستگاه توران شاهرود در استان سمنان آنچه مشاهده شده سه قلاده یوز ماده به همراه توله هایش بوده و در ماه های اخیر نیز 2 قلاده یوز نر در تصاویر دیده شده ولی به طور قطع تعداد این گونه در توران بیشتر است.
معاون پروژه ملی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی با اشاره به اینکه مسیر عباس آباد در زیستگاه حساس یوزها قرار داد که منجر به از دست رفتن یوزها در تصادفات شده است، گفت: مشاور مطالعات پروژه ملی حفاظت از یوز دو سوی حدود 12 کیلومتر از جاده را منطقه حساس زیستی یوزها اعلام کرده است.
رجبعلی کارگر اضافه کرد: 2 سال پیش مقرر شد با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت راه و شهرسازی این بخش به منظور ممانعت از ورود یوزها به جاده حصارکشی شود که از سوی پیمانکار وزارت راه این مساله اجرایی نشده است.
مدیرکل راه و ترابری استان سمنان گفت: مناقصه اجرای حصارکشی حوالی جاده عباس آباد که زیستگاه اصلی یوزپلنگ آسیایی است آذر 96 برگزار و پیمانکار انتخاب شد.
سیدعبدالمجید نژادصفوی با اشاره به تعلل پیمانکار در اجرای این طرح با بهانه های مختلف مالی، تاکید کرد: این پیمانکار به استانداری سمنان شکایت برده بود و در نشست های مشترک به منظور اجرای طرح، توافق شد سه میلیارد ریال از هشت میلیارد ریال اعتبار طرح حصارکشی به صورت نقد در اختیار پیمانکار قرار گیرد.
مدیرکل راه و ترابری استان سمنان افزود: با این وجود، همچنان پیمانکار طرح نسبت به محل تامین اعتبار طرح حصارکسی مباحثی مطرح کرده و به این کار اقدام نکرده است.
وی با اشاره به اینکه مراتب این مساله طی 6 نامه تاکنون به وزارت راه و شهرسازی ارسال شده تا این طرح هر چه سریع تر تعیین تکلیف شود، گفت: حصارکشی در قالب این طرح می بایست در 2 نقطه به طول 10 کیلومتر انجام شود.
نژادصفوی تاکید کرد: بهتر است درباره وضعیت پیمانکار در اجرای این طرح تصمیم گیری شود، یا باید پیمانکار طرح را اجرا کند و یا طبق قانون مراحل لازم درباره پیمانکار با ضبط ضمانت نامه اقدام شود.
مدیرکل راه و ترابری استان سمنان یادآور شد: در سال گذشته سه دوره مناقصه برای انتخاب پیمانکار برگزار شده بود که شرکت کننده ای نداشت و در آخرین مناقصه، پیمانکار مذکور برنده مناقصه شد ولی تاکنون به اجرای حصارکشی اقدام نکرده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان با بیان اینکه در هفته های اخیر پیمانکار با استقرار تجهیزات خود حصارکشی هشت کیلومتر حساس منطقه عباس آباد را آغاز کرده است، گفت: این مرحله امن سازی اولیه برای کم کردن هجمه و خطر برای یوزها در داخل منطقه است.
عباسعلی دامنگیر با اشاره به اینکه بیشترین عبور یوزپلنگ آسیایی در این منطقه ثبت شده است، افزود: تصادفات منجر به تلف شدن یوزها نیز در همین منطقه از جاده رخ داده است و انجام طرح حصارکشی نیز بر اساس همین مطالعات انجام می شود.
وی با اشاره به اعتبار 10 میلیارد ریالی برای حصارکشی هشت کیلومتر جاده عباس آباد در استان سمنان، اضافه کرد: با اجرای 2 مرحله مناقصه پیمانکار انتخاب شد و اعتبار مازاد بر این نیز از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان درخواست شد که با آن موافقت شده است. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان افزود: حصارکشی از سوی پیمانکار دارای قرارداد با این اداره کل، در مسافت چهار کیلومتر رفت و برگشت انجام می شود.
معاون پروژه ملی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی افزود: زیستگاه توران شاهرود در استان سمنان از بهترین مناطق مولدگاه یوز در ایران است که نیازند مراقبت بیشتر است.
رجبعلی کارگر با اشاره به عبور محور اصلی تهران- مشهد در منطقه عباس آباد از دل زیستگاه توران، تاکید کرد: فنس کشی، نصب تابلوهای راهنما و تابلوهای هشداردهنده چشمک زن، از اولین اقدام های مراقبتی از یوز باید در این منطقه تکمیل شود.
وی با تاکید بر اینکه سازمان حفاظت محیط زیست در اجرای فنس کشی منتظر اقدام وزارت راه نمانده و به تازگی با اعتباری بیش از 10 میلیارد ریال این طرح را آغاز کرده است، بیان کرد: این حصارکشی با هدف هدایت یوزها برای عبور از زیرگذرهای جاده اجرا می شود.
معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان بیان کرد: 30 کیلومتر از جاده عباس آباد نقطه حساس عبور یوزآسیایی از جاده است که تلفات در اثر تصادفات نیز در همین منطقه بوده است.
بهرامعلی ظاهری تاکید کرد: حصارکشی برای هشت کیلومتر از این مسیر یعنی چهار کیلومتر در دو خط رفت و برگشت اکنون آغاز شده است.
وی تصریح کرد: تعداد یوزپلنگ های تلف شده در اثر تصادف در منطقه عباس آباد در شرق استان سمنان از سال 1389 تاکنون به 9 قلاده رسیده و حصارکشی به عنوان گام اول ایمن سازی در این استان است.
معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان با اشاره به تلاش سازمان حفاظت محیط زیست برای شتاب در طرح حصارکشی برای مراقبت هرچه بیشتر از عبور یوز آسیایی، افزود: هدف از حصارکشی اطراف جاده، هدایت یوزها برای عبور از زیرگذر جاده است که به طور معمول برای عبور سیلاب تعبیه شده است.
وی با اشاره به آغاز فعالیت پیمانکاری که با سازمان حفاظت محیط زیست قرارداد دارد، اضافه کرد: پیمانکار دیگری با وزارت راه و شهرسازی قرارداد دارد که اجرای آن هنوز آغاز نشده است.
بهرامعلی ظاهری با اشاره به اینکه حصارکشی هشت کیلومتر از 15 کیلومتر گام اول ایمن سازی جاده برای عبور یوز آسیایی است، تاکید کرد: تاکنون 15 چراغ چشمک زن و 15 تابلوی هشدار عبور یوزپلنگ دراین نقطه حساس نصب شده است.
