گسترش صنایع کوچک راهبرد مهم توسعه ایران

به گزارش ایران اکونومیست؛ طی چند دهه ‏اخیر با تغییر در ساختار صنعتی کشورها، رشد و گسترش صنایع کوچک و متوسط در راهبرد توسعه صنعتی از جایگاه خاصی برخوردار شده ‏است.
با توجه به تجربه موفق کشورهای صنعتی، کارشناسان و سیاست­ گذاران اقتصادی معتقدند در کشورهای در حال توسعه صنایع کوچک و متوسط عامل مهمی برای توسعه اقتصادی هستند.
درصد بالایی از واحدهای صنعتی کشور، کوچک و متوسط هستند و بیش از نیمی از شاغلان بخش صنعت را در خود جای داده‏اند، این صنایع از اهمیت بسزایی برخوردار شده و می‏توانند نقشی اساسی در برنامه‏های آتی توسعه صنعتی و اقتصادی کشور داشته باشند.
صنایع کوچک و متوسط بیش از 92 درصد از کل صنایع ایران را تشکیل می دهند که با ایجاد یک میلیون شغل، نقشی پیشتاز در اشتغال کشور دارند.
بر اساس تحقیقات صورت گرفته، رابطه­ای مثبت میان صنایع کوچک و متوسط و رشد اقتصادی استان­های کشور وجود دارد که دلیلی محکم بر اهمیت توجه به این صنایع در جای جای ایران است.
بررسی ها نشان می دهد با توجه به کمبود صنایع بزرگ در کهگیلویه و بویراحمد در شرایط کنونی بهترین راهبرد برای توسعه صنعتی و ایجاد اشتغال در این استان کمتر توسعه یافته، گسترش و توسعه واحد های صنعتی کوچک و متوسط بویژه در بخش کشاورزی است.
کارشناسان اقتصادی استان کهگیلویه و بویراحمد بر این باورند که بخش کشاورزی استان از قابلیت های فراوانی برای ایجاد واحدهای کوچک و متوسط صنعتی تولیدی برخوردار است.
به گفته این گروه، راه اندازی واحدهای فرآوری در بخش های گیاهان دارویی، عسل، محصولات باغی، تولیدات دامی و سایر بخش های کشاورزی در این استان علاوه بر ایجاد تحول در وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم منطقه، نقش مهمی در ارتقای اقتصاد ملی خواهد داشت.
اکنون بسیاری از محصولات کشاورزی این استان به صورت خام و با بهای ناچیز توسط دلالان از استان خارج می شود و بهره برداران هرساله سود اندکی از فروش دست رنج خود دریافت می کنند.
نبود صنایع کوچ فراوری و بسته بندی محصولات کشاورزی در استان منجر به کاهش شاخص های معیشتی مردم و مهاجرت روستائیان و عشایر به حاشیه شهرها شده است.
براساس آمارها، کهگیلویه و بویراحمد از نظر سرانه درآمدی در رتبه 30 (سی امین) استان های کشور قرار دارد.
به گفته مسئولان نرخ بیکاری در این استان نیز 13.3 درصد است.

** ضرورت ایجاد واحدهای صنعتی بسته بندی عسل
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد گفت: ایجاد واحدهای بسته بندی که بتواند معرف عسل بسیار مرغوب این استان باشد، ضروری است.
محمدجعفر طالبیان پور، ناآشنایی مصرف کنندگان با عسل طبیعی مرغوب و فروش آن با قیمت غیرواقعی که منجر به کاهش درآمد بهره برداران می‌شود را از مشکلات تولیدکنندگان عسل در این استان ذکر کرد.
وی بیان کرد: قیمت عسلی که از زنبورداران خریداری می شود تنها نیمی از ارزش واقعی آن است و سال گذشته 900 تن محصول عسل در 130 هزار کلینی کهگیلویه و بویراحمد برداشت شد.
طالبیان پور، عسل طبیعی این استان را یکی از بهترین و مرغوبترین عسل‌های طبیعی کشور دانست و گفت : سه هزار زنبوردار در زمینه تولید عسل در کهگیلویه و بویراحمد فعالیت می‌کنند.
کارشناسان با اشاره به وجود یک هزار و 200 گونه گیاهی مختلف در کهگیلویه و بویراحمد که 400 گونه آن دارویی است بر این باورند که این استان می‌تواند به قطب‌ تولید عسل صادراتی کشور تبدیل شود و از این نظر قابلیت های بی نظیری دارد که بهره گیری از این ظرفیت می تواند سرآغاز شکوفایی اقتصادی جامعه روستایی و عشایری استان باشد.

** خام فروشی گیاهان دارویی
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد نیز گفت: ایجاد واحدهای فراوری گیاهان دارویی می تواند باعث چند برابر شدن درآمد بهره برداران شود.
گودرز باقری فرد افزود: براساس یک طرح 10 ساله که از سوی کارشناسان تدوین شده طرح توسعه بهره وری از گیاهان دارویی در صورت تامین اعتبار تا سال 1406 در کهگیلویه و بویراحمد اجرا خواهد شد.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد، متوسطه درآمد سالیانه کشت گیاهان دارویی در هر هکتار را 43 میلیون ریال برآورد کرد.
باقری فرد اظهار داشت: تحقق طرح توسعه کشت گیاهان دارویی در کهگیلویه و بویراحمد قابلیت ایجاد شغل برای 12 هزار خانوار را دارد.
وی بیان کرد: آنغوزه، باریجه، آلوئه ورا، مورد معطر، گل محمدی، جاشیر خوراکی، کرفس کوهی و گل نرگس از جمله گیاهان دارویی مستعد توسعه کشت در این استان است.
باقری فرد گفت: بخش اعظم شیره تولید شده آنغوزه به هند، کشورهای حوزه خلیج فارس و همچنین اروپا صادر می‌شود.
بیش از 36 هزار هکتار از مراتع کهگیلویه و بویراحمد از سال 1383 تاکنون به کشت گیاه دارویی آنغوزه اختصاص یافته است.

**محصولات باغی
رئیس امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد نیز دراین خصوص گفت: ایجاد واحدهای فرآوری محصولات باغی به ویژه برای تبدیل سیب تولیدی این استان به سرکه ضروری است.
زواره آزادپور افزود: سالیانه 270 تا 280 هزار تن انواع میوه شامل، سیب، مرکبات، میوه‌های تابستانه و سایر میوه‌ها در باغستان‌های کهگیلویه و بویراحمد تولید می شود.
استان کهگیلویه و بویراحمد دارای بیش از 43 هزار و 402 هکتار باغ است.

** اقدام های در دست اجرا
رئیس سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد می گوید: آغاز عملیات ساخت کارخانه فرآوری گیاهان دارویی و بهره برداری از کارخانه فراوری محصول خرما در گچساران و بسته بندی عسل در چرام از جمله کارهایی است که برای توسعه زیرساخت های صنایع تبدیلی در این استان انجام شده است.
الیاس تاج الدینی اظهار داشت : در سایر بخش ها به ویژه واحدهای بسته بندی عسل چند سرمایه گذار به بانک های عامل معرفی شده و اکنون آماده حمایت از سرمایه گذاران صنایع تبدیلی در این استان هستیم.
رئیس سازمان صنعت معدن و تجارت کهگیلویه و بویراحمد نیز گفت: تاکنون مطالعات و پیگیری زیادی در زمینه نحوه کشت، پرورش، فرآوری و صادرات گیاهان دارویی در این استان انجام شده است.
داریوش دیودیده بیان کرد: سند توسعه گیاهان دارویی این استان در سال 1396 با همکاری دستگاه های اجرایی، دانشگاه ها، بنیاد نخبگان و بخش خصوصی تا افق سال 1400 تدوین شده که باید به مرحله اجرا برسد تا موجب تجاری سازی و تولید انبوه این محصول شود.
دیودیده اظهار داشت: زردبند و سینره به عنوان 2 واحد تولیدی شاخص شهر یاسوج در زمینه فرآوری و صادرات گیاهان دارویی فعالیت می کنند.
وی ابراز داشت: تا سال 1400 (پایان برنامه ششم توسعه کشور) باید حداقل 6 درصد حجم سرمایه گذاری صنعتی کهگیلویه و بویراحمد مربوط به گیاهان دارویی باشد.

** فرآوری محصولات باغی
نماینده مردم شهرستان های بویراحمد و دنا در مجلس شورای اسلامی نیز درهمین ارتباط از تکمیل مجموعه صنعتی شهد نام که یک مجموعه برای تبدیل محصولات باغی است در نیمه دوم امسال خبر داد.
غلام محمد زارعی گفت: با بهره برداری از این طرح که 150 میلیارد ریال برای آن هزینه شده، سالیانه 70 هزار تن محصول باغی از بهره برداران خریداری خواهد شد.

** ایجاد کارخانه فرآوری گیاهان دارویی
نماینده مردم شهرستان های گچساران و باشت در مجلس شورای اسلامی نیز گفت: عملیات اجرایی کارخانه فرآوری گیاهان دارویی گچساران به تازگی آغاز شده که این واحد تولیدی پاسخگوی بخش عمده ای از فرآوری و بسته بندی گیاهان دارویی در استان کهگیلویه و بویراحمد است.
غلامرضا تاجگردون افزود: این طرح در زمینی به مساحت 10 هکتار در مدت زمان 2 سال اجرا خواهد شد.
وی اظهار داشت: طرح مطالعاتی، اخذ مجوزهای زیست محیطی، میراث فرهنگی، صنعت نفت و سایر بخش های مورد نیاز و بخشی از بازاریابی کارخانه فرآوری گیاهان دارویی گچساران انجام شده است.
تاجگردون اضافه کرد: طرح ساخت کارخانه گیاهان دارویی این شهرستان با مشارکت ستاد اجرایی فرمان امام خمینی (ره) اجرا می شود.
نماینده مردم شهرستان های گچساران و باشت در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: در این واحد تولیدی فرآوری، بسته بندی مرکبات و دیگر محصولات تولیدی کشاورزان نیز پیش بینی شده است.
تاجگردون اظهار داشت: تاکنون یک هزار و 500 میلیارد ریال برای طرح های آبرسانی به زمین های کشاورزی این 2 شهرستان سرمایه گذاری شده و تا سال 1398 این طرح ها به بهره برداری خواهند رسید.
وی گفت: در صورت تبدیل این میزان زمین دیم به آبی یک هزار و 200 تا یک هزار و 500 میلیارد ریال به درآمد کشاورزان شهرستان های گچساران و باشت افزوده خواهد شد.
به گفته وی، درآمد کشاورزان در هر هکتار مزرعه گیاهان دارویی چهار برابر محصولات زراعی است.

** سهم اشتغال کهگیلویه و بویراحمد از صنایع کوچک
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی کهگیلویه و بویراحمد گفت: 70درصد نیروهای شاغل در حوزه صنعت این استان در واحدهای صنایع کوچک مشغول به کار هستند.
سهراب بنام اظهار داشت: 9 هزار نفر در بخش صنایع کهگیلویه و بویراحمد کار می کنند که با توجه به ظرفیت های استان، این ظرفیت قابل افزایش است.
وی بیان کرد: صنایع کوچک به واحدهای تولیدی و صنعتی گفته می شود که نیروی کار کمتر از 50 نفر دارند.
بنام افزود: نیاز به سرمایه گذاری کمتر نسبت به واحدهای صنعتی بزرگ، امکان استخدام نیروهای بومی به دلیل نیاز نداشتن به تخصص زیاد، کوتاه بودن مدت زمان دوره ساخت و افزایش درآمد بهره برداران حوزه کشاورزی با فراوری محصولات از مزیت های توسعه صنایع کوچک است.
وی با بیان اینکه 96درصد از صنایع این استان در بخش صنایع کوچک است، افزود: 13 خوشه کسب و کار در این استان با هدف استفاده از مدل توسعه‌ای خوشه‌های کسب و کار، حمایت و ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی شناسایی شده است.
بنام اظهار داشت: امکان سنجی طرح توسعه خوشه صنعتی محصولات گلخانه‌ای کهگیلویه و بویراحمد نیز آغاز شده و در دست مطالعه است.
«خوشه‌های صنعتی مجموعه‌ای از بنگاه های تجاری و غیر تجاری متمرکز در یک منطقه اقتصادی را شامل می‌شود که برای تولید یک یا چند محصول نهایی مشابه و همچنین صرفه‌های اقتصادی بیرونی با یکدیگر ارتباطات عمودی و افقی برقرار کرده و ضمن رقابت با یکدیگر در بسیاری از موارد همکاری جمعی و اقدامات مشترک دارند.
بیش از یک دهه است که توسعه صنعتی مبتنی بر خوشه‌ها، به عنوان یک راهبرد نوین مورد توجه برنامه‌ ریزان و سیاست‌گذاران کشورهای صنعتی و در حال توسعه قرار گرفته است».
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی کهگیلویه و بویراحمد همچنین از اخذ تأییدیه طرح شناسایی خوشه‌های کسب و کار و تهیه نقشه استانی خوشه‌ها در این استان خبر داد و گفت: آب معدنی و آبزی پروری در اولویت‌های بعدی انجام طرح امکان سنجی قرار دارند که امسال انجام خواهد شد.
بنام اظهار داشت: خوشه صنعتی نوشیدنی‌ها، گیاهان دارویی، لبنیات محلی و صنعتی، پرورش زنبورعسل و تولید عسل و بسته بندی و فراوری میوه از دیگر خوشه‌های شناسایی شده در این استان است.
وی تصریح کرد: شکل گیری و تقویت صنایع کوچک و متوسط در قالب خوشه‌های صنعتی به عنوان یک راهبرد توسعه صنعتی منطقه‌ای می‌تواند یکی از بهترین راهکارها برای حل مشکلات بنگاه‌های کوچک مشابه، ایجاد امکانات مشترک، استفاده از فرصت‌ها و مزیت‌های یکدیگر باشد.
بنام گفت: با توجه به زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های کهگیلویه و بویراحمد به ویژه در بخش معدنی، کشاورزی و نزدیکی به بنادر جنوب، رسیدن به جایگاه واقعی اقتصادی، تولیدی و صنعتی نیازمند خیز و جهش بزرگی است که با همکاری بخش خصوصی و دولتی امکان پذیر می شود.

** پرداخت تسهیلات
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی کهگیلویه و بویراحمد گفت: یک هزار و 650 میلیارد ریال سرمایه گذاری صنعتی ظرف یک سال گذشته در سطح شهرک‌ها و نواحی صنعتی این استان انجام شده است.
بنام اظهار داشت: یک هزار و 100 میلیارد ریال از این میزان مربوط به سال 1396 و مابقی نیز از ابتدای سال جاری تاکنون بوده است.
وی میزان اشتغال برای 196 طرح صنعتی و خدماتی و صنفی را 948 نفر ذکر کرد و ادامه داد: 20 طرح صنعتی و صنفی ظرف سال گذشته و چهار ماه امسال در نواحی و شهرک‌های صنعتی استان به بهره برداری رسیده است.
بنام، سهم اشتغال و میزان سرمایه گذاری این طرح‌ها را به ترتیب 266 نفر و 354 میلیارد ریال ذکر کرد.
وی تاکید کرد: بر اساس هدف گذاری شرکت شهرک‌های صنعتی 25 طرح صنعتی و خدماتی در سال جاری به بهره برداری می‌رسد.
بنام یادآور شد: هم اینک 117 طرح صنعتی، خدماتی و صنفی در سطح نواحی و شهرک‌های صنعتی این استان در حال اجراست که سهم اشتغال و میزان سرمایه گذاری این تعداد طرح به ترتیب 2 هزار نفر و 2 هزار و 230 میلیارد ریال است.
وی تعداد شهرک‌های صنعتی فعال در کهگیلویه و بویراحمد را 13 مورد ذکر کرد و گفت: تعداد کل واحدهای به بهره برداری رسیده در این نواحی و شهرک‌ها 303 مورد است.
کارخانه قند یاسوج به عنوان اولین واحد صنعتی کهگیلویه و بویراحمد در سال 1344 ساخته شد.
در دوران انقلاب اسلامی 2 کارخانه سیمان دشتروم و مارگون احداث شد که به عنوان 2 واحد صنعتی بزرگ استان شناخته می‌شوند.
131 طرح و واحد تولیدی و صنعتی در دولت یازدهم در این استان بهره برداری و یا دوباره به چرخه تولید بازگشت.
کهگیلویه و بویراحمد دارای 13 شهرک و ناحیه صنعتی فعال است.
استان 713 هزار نفری کهگیلویه و بویراحمد یک درصد جمعیت و یک درصد مساحت ایران را در اختیار دارد.
در چند دهه اخیر با توجه به تکیه بر اقتصاد غیر نفتی، توسعه صنایع کوچک مطرح شده است و کارشناسان از توسعه صنایع کوچک به عنوان رمز توسعه اقتصادی در آینده یاد می کنند.
برهمین اساس، حرکت در راستای سازماندهی و کمک به واحدهای کوچک و متوسط صنعتی را نباید از نظر دور داشت بلکه هدف باید به سمتی پیش رفت که تمام نگاه ها به سوی بهبود ساختار صنعتی کشور و رقابتی کردن این ساختار برای چالش‌های آینده ‌باشد.