به گزارش ایران اکونومیست، از بوتاکس بیشتر برای کاهش چین و چروک صورت استفاده می شود؛ اما تزریق بوتاکس در درمان اسپاسم های گردنی –دیستونی گردنی، تعریق زیاد، مثانه بیش فعال و تنبلی چشم هم کاربرد دارد. حتی ممکن است در بعضی افراد از میگرن مزمن جلوگیری کند.
اولین دارویی که از سم بوتولینوم ساخته شد بوتاکس نام داشت. داروهای دیگری همچون «دیسپورت»، «میوبلاک» و «زیومین» هم از این ماده ساخته شده اند که هر کدام –به ویژه در دوز- با هم تفاوت هایی دارند. بنابراین نمی توان یکی از این ها را به جای دیگری استفاده کرد.
چرا بوتاکس؟
سم بوتولینوم جلوی ارسال برخی از پیام های شیمیایی را از اعصاب می گیرد. بیشتر آنها پیام هایی هستند که باعث انقباض عضلانی می شوند. رایج ترین استفاده ای که از تزریق بوتاکس می شود شل کردن موقت عضلاتی از صورت است که باعث چروک می شوند. مثلا:
خطوط اخم بین ابروها
چروک اطراف چشم
خطوط پیشانی
پزشکان سال هاست که از بوتاکس برای درمان خطوط و چروک های صورت و بدن استفاده می کنند. بوتاکس نام تجاری سمی است که از باکتری «کلستریدیوم بوتولینوم» تولید می شود. همان طور که گفته شد نام های تجاری دیگری هم وجود دارند.
همچنین از جمله بیماری هایی که روی عملکرد بدن اثر می گذارند و تزریق بوتاکس در درمان آنها موثر است، می توان موارد زیر را نام برد:
دیستونی گردنی: عارضه ای درد ناک که در آن عضلات گردن ناخواسته منقبض می شوند و سر را به موقعیت ناراحت کننده ای می چرخانند.
تنبلی چشم: شایع ترین علت تنبلی چشم تعادل نداشتن ماهیچه های مسئول قرارگیری چشم است.
انقباض عضلانی: بعضی از عارضه های نورولوژیکی مثل فلج مغزی موجب می شوند دست و پا به سمت داخل بچرخد. در بعضی موارد می توان این عضلات منقبض شده را با بوتولینوم شل کرد.
هیپرهیدروز: عارضه ای که در آن فرد بدون بالابودن دما یا انجام فعالیت های پر فشار، بیش از اندازه عرق می کند.
میگرن مزمن: اگر بیش از نیمی از ماه دچار میگرن می شوید، شاید بتوان با تزریق سم بوتولینوم دفعات آن را کاهش داد.
اختلال مثانه: تزریق سم بوتولینوم به کاهش بی اختیاری ادرار که در اثر بیش فعالی مثانه است، کمک می کند.
توییچ عضلانی –لرزش ماهیچه های- چشم: سم بوتولینوم به تخفیف انقباض یا توییچ ماهیچه های اطراف چشم کمک می کند.
عوارض تزریق بوتاکس
اگر تزریق بوتاکس به وسیله پزشک مجرب انجام شود، معمولا بی خطر است. عوارض احتمالی آن به شرح زیر هستند:
درد، تورم یا کبودی در محل تزریق
سردرد یا علایم شبیه آنفولانزا که نادر است و ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت از بین خواهد رفت
افتادگی پلک یا تا به تا شدن ابروها که ظرف ۳ هفته، با جابجا شدن بوتاکس تصحیح می شود
کج شدن لبخند یا ریزش آب از دهان
خشکی چشم یا اشک ریزی بیش از حد
به مدت ۱۲ ساعت از مالیدن محل تزریق خودداری کنید و به مدت ۳ تا ۴ ساعت بعد از تزریق دراز نکشید.
احتمال پخش شدن سم به قسمت های دیگر کم است، اما در صورت بروز، علایم مسمومیت بوتولینوم را دارد. اگر پس از تزریق بوتاکس هر کدام از علایم زیر را داشتید با پزشک تماس بگیرید:
ضعف عضلانی در تمام بدن
مشکلات بینایی
اشکال در صحبت کردن یا بلع
از دست دادن کنترل مثانه
چه کسانی نمی توانند بوتاکس تزریق کنند؟
پزشکان عموما تزریق بوتاکس را به زنان باردار و شیرده توصیه نمی کنند. همچنین استفاده از این سم برای مبتلایان به مشکلات نورولوژیکی ممنوع است. از آن جایی که بوتاکس تمام خطوط را از بین نمی برد قبل از تن دادن به تزریق می بایست با پزشک خود مشورت کنید.
انتخاب هوشمندانه پزشک
بوتاکس باید زیر نظر پزشک مجرب تزریق شود. تزریق دقیق در نقطه مورد نظر از ضروریات این روش درمانی است. اگر بوتاکس به درستی تزریق نشود عوارض دارد و خطرناک خواهد بود.
آماده شدن برای دریافت بوتاکس
قبل از تزریق به پزشک بگویید آیا قبل از این، تزریق سم بوتولینوم را تجربه کرده اید یا خیر. اگر از شل کننده عضلات، داروهای خواب آور و دارو های آلرژی استفاده می کنید حتما او را در جریان بگذارید.
نحوه عملکرد بوتاکس
تزریق بوتاکس تنها چند دقیقه طول می کشد و نیاز به بی حسی ندارد. بوتاکس را با سوزن مخصوص که درد کمی دارد تزریق می کنند و ۷ تا ۱۴ روز طول می کشد تا کاملا اثر کند. می بایست دو هفته قبل از تزریق از مصرف آسپرین و دارو های ضد التهابی پرهیز کنید.
مدت اثر بوتاکس چقدر است؟
به نقل از «کلینیک مایو» و «وبمد»، اثر بوتاکس بین ۳ تا ۶ ماه ماندگار است. با بازگشت تدریجی عملکرد ماهیچه خطوط و چروک ها دوباره نمایان می شوند و دوباره نیاز به تزریق بوتاکس است. با گذشت زمان و تزریق های مجدد اغلب خطوط کمرنگ تر می شوند زیرا عضلات تحت اثر سم کوچک می شوند.
