به گزارش ایران اکونومیست؛ صنایع کوچک و متوسط (SME) این روزها با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کنند؛ گرانی مواد اولیه و کمبود آنها در بازار از جمله دردهای مشترک همه فعالان این عرصه است زیرا بالا رفتن نرخ ارز و اثر روانی ناشی از آن سبب شده تا فروشندگان مواد اولیه از عرضه این کالاها به تولیدکنندگان اجتناب کنند.
این شرایط، افزایش بهای محصولات نهایی را برای مصرف کننده دامن زده و در نتیجه کاهش تقاضا و به نوعی شرایط رکود تورمی را در بازار رقم خورده است.
در همین زمینه، به بهانه برگزاری نمایشگاه توانمندی های صنایع کوچک در مصلای تهران، پای درد و دل برخی فعالان اقتصادی حاضر در این نمایشگاه نشستیم.
** گرانی و کمبود مواد اولیه تولید
مدیرعامل یک شرکت تولیدکننده محصولات شیمیایی حاضر در نمایشگاه توانمندی های صنایع کوچک گفت: قیمت «تگزاپون» نوعی ماده اولیه در تولید محصولات بهداشتی و آرایشی در ماه های گذشته سه برابر شده و از کیلویی پنج هزار به 15 هزار تومان افزایش یافته است.
«محمدعیسی بختیاری» افزود: قیمت پلی اتیلن به عنوان ماده اولیه دیگر مورد استفاده این شرکت، افزایش چند برابری داشته، در حالی که ماده اولیه آن در کشور تولید می شود و اگر این روند ادامه یابد، تولید دچار مشکل خواهد شد.
به گفته وی، این روزها در حالی تامین مواد اولیه در بازار به دشواری انجام می شود که ممکن است اجناس مورد نیاز موجود باشد، اما فروشندگان از فروش آن امتناع می کنند.
این تولیدکننده مایع دستشویی، ظرفشویی، سفیدکننده، جرم گیر و شیشه شور بیان داشت: افزایش قیمت ارز سبب شده تا قیمت تمام شده محصولات تولیدی این شرکت نیز افزایش یابد که بر صادرات آن تاثیر منفی داشته است.
این شرکت محصولات خود را به عراق، قطر و گرجستان صادر می کند.
بختیاری یادآور شد: در حالی که هزینه های تولید چند برابر شده، اما فقط پنج درصد به قیمت محصولات نهایی افزوده شده و همین مساله سبب شده تا برخی واحدهای تولیدی به مرز ورشکستگی برسند.
وی اظهار داشت: این شرکت در ماه های گذشته برای تامین ماشین آلات مورد نیاز خود اقدام به ثبت سفارش کرد اما در نهایت ارز با نرخ رسمی به آن تعلق نگرفت.
این تولیدکننده شوینده های شیمیایی گفت: با وجود مشکلاتی همچون مالیات، بیمه تامین اجتماعی و مالیات بر ارزش افزوده، انتظار حمایت بیشتری از دولت و همراه کردن دستگاه ها با بحث تولید داریم.
** افت فروش محصول و نگرانی از آینده
همچنین مدیر واحد توسعه فروش یک شرکت لبنی نیز گفت: محصولات این شرکت بازارپسندی خوبی در بازار ایران داشته و با نام تجاری خاص به بازار قطر و نیز عراق، بحرین، ترکمنستان، ارمنستان و روسیه نیز صادر می کند.
شاهین کاشانی افزود: نبود شیر و تغییرات پیاپی قیمتی آن که در یک ماه اخیر 9 بار قیمت آن تغییر کرد، کمبود «استارتر» که ماده اولیه مورد نیاز تبدیل شیر به ماست به شمار می رود و همچنین وسایل بسته بندی، عمده مشکلات این شرکت لبنی است.
وی ادامه داد: در چنین شرایطی، این شرکت فروش محصولات در فروشگاه های زنجیره ای را کم کرده و فقط با کسانی که نقدی خرید کنند، کار می کند.
این مدیر واحد توسعه فروش همچنین به تحریم ها اشاره کرد و گفت: مواد اولیه تولید دبه ها و همچنین چاپ «آی. ام. ال» (برچسب گذاری درون قالب همزمان با تولید ظرف) وارداتی است.
وی بیان داشت: این شرکت در فازهای توسعه به دنبال راه اندازی سایت های تولیدی در کرج، رشت، مشهد و یزد برای تولید شیر خشک و پنیر «فرا پالایش» (یو. اف) است، اما با شرایط فعلی نگران آینده ایم، زیرا در حالی که ولع مصرفی برای تولیدات این شرکت وجود دارد، اما کالا برای پاسخگویی به این تقاضا وجود ندارد.
کاشانی یادآور شد: شرکت متبوعش نزدیک به 15 درصد افت فروش را در یک ماه اخیر تجربه کرده است.
وی اضافه کرد: با وجود صادرات روزانه 25 تنی این شرکت، اما تحولات ارزی ماه های گذشته و بویژه مشکلات انتقال پول با خارج کشور به شدت آزار دهنده بوده و به سختی انجام می شود.
این فعال اقتصادی گفت که از نظر مصرف مواد لبنی، سفره صبحانه ایرانیان حدود 26 درصد کوچکتر شده است.
وی همچنین رمز موفقیت شرکت متبوع خود را در بازار قطر، بازاریابی مناسب و ارسال محصولات مطابق ذائقه قطری ها عنوان کرد و یادآور شد: افرادی که به دنبال سودهای کوتاه مدت و مقطعی بودند، در آن ایام محصولات کم کیفیت و بی کیفیت به قطر ارسال کردند و در نتیجه بازار را برای ایرانی ها خراب کردند.
** احتکار کارتن بسته بندی
مدیر اجرایی یک گروه صنایع بسته بندی در شهرستان بم نیز افزود: در حالی که همه ساله در فصل برداشت خرما در مرداد و شهریور، تقاضا برای کارتن بسته بندی افزایش می یابد و فروشندگان از حدود ایام عید اقدام به خرید مواد اولیه آن می کنند، اما در موعد برداشت قیمت های بسیار بالاتری مطالبه می کردند.
به گفته «علیرضا مهرآرا»، در این موضوع مقوله احتکار به وضوح روشن و مشخص است و تا این لحظه هنوز بسیاری باغداران خرما نتوانسته اند کارتن تهیه کنند.
وی بیان داشت: قیمت کارتن های مورد استفاده در بسته بندی خرما دستکم 2 برابر شده و با این اوصاف افزایش حداقل 40 درصدی قیمت محصول نهایی انتظار می رود.
مهرآرا یادآور شد: در عین حال، باغداران از آنجایی که با کارخانجات قرارداد دارند، مجبور به تهیه کارتن های گران شده به هر قیمتی هستند.
وی ادامه داد: پارسال قیمت هر کیلو کارتن ساده هزار تومان بود، اما اکنون به 2600 تومان افزایش یافته و در شرایط فعلی با کمبود مواجه شده است.
این فعال اقتصادی گفت: قیمت نایلون مورد استفاده در بسته بندی نیز با افزایش از 6 هزار تومان به 11 هزار و 500 تومان، حدود 2 برابر شده است و اگر این گرانی ها ادامه یابد، مردم خرما را از سفره های خود حذف خواهند کرد.
وی اظهار داشت: ورق «ای فلوت» وارداتی مورد استفاده در داخل کارتن های بسته بندی از سه هزار تومان به هشت هزار تومان افزایش یافته و به دلیل تحولات نرخ ارز، قادر به تامین آن نیستیم.
«اثر روانی افزایش نرخ ارز سبب شده تا فروشندگان مواد اولیه از فروش این مواد اجتناب کنند، زیرا باید با قیمت های بالاتری آن را جایگزین کنند».
مهرآرا بیان داشت: در حالی که مطمئنیم تولیدکنندگان کارتن اسفند پارسال یا فروردین امسال نسبت به واردات مواد اولیه آن هم با نرخ 3800 تومانی اقدام کرده اند، اما این روزها به احتکار روی آورده اند تا کارتن تولید را گرانتر به کشاورزان بفروشند.
وی گفت: شرکت متبوعش که ظرفیت 10 هزار تنی دارد، پارسال 1.5 میلیارد تومان صرف خرید کارتن بسته بندی خرما کرد، اما امسال باید حدود سه میلیارد تومان هزینه کند.
این فعال عرصه بسته بندی بیان داشت: اگر نخواهیم کارتن را از محتکران بخریم، آنگاه آن را برای سایر محصولات تبدیل و آماده می کنند.
وی افزود: ماه های گذشته برخی با حضور در بازار به دنبال خرید کارتن و صادرات آن به چین و روسیه هستند، زیرا از یک سال پیش چینی ها به دلایل زیست محیطی صادرات ورق کاغذ را ممنوع کرده اند.
«هرچند در روزهای گذشته صادرات ورق کاغذ ممنوع شد، اما در همان مقطع بر بازار اثرگذار و با کمبود مواجه شد».
مهرآرا خاطرنشان کرد: مصوبه اخیر وزارت صنعت، معدن و تجارت در ممنوعیت صادرات کاغذ و کارتن، سبب شده تا بتوانیم نیمی از کارتن مورد نیازمان را تهیه کنیم، اما کمی دیر شده است، زیرا قیمت ها رشد داشته و بازگشت آنها به ارقام پیشین دشوار است.
وی همچنین به رشد قیمت ارز در ماه های گذشته اشاره کرد و ادامه داد: این شرایط سبب شده تا سود شرکت های صادرکننده بیشتر شود، اما با توجه به قیمت جهانی هر کیلو خرما که بین یک تا 1.3 دلار است، در صورتی که به 6 هزار تومان تنزل یابد، آن وقت صادرات صرفه ندارد.
** جولان دلالان پلی اتیلن در بورس و نبود نظارت
«داریوش ملک محمدی» دیگر تولیدکننده حاضر در این نمایشگاه است که از کمبود مواد اولیه پتروشیمی از 2 هفته پیش تاکنون گلایه دارد.
وی که تولیدکننده محصولات شوینده، آرایشی و بهداشتی است، افزود: همین کمبود سبب شده تا قیمت پلی اتیلن (نوعی ماده اولیه) از کیلویی پنج هزار تومان به 9 هزار تومان افزایش یابد.
این فعال تولیدکننده یادآور شد: در حالی که این ماده در بورس کیلویی پنج هزار و 500 تا 6 هزار تومان فروخته می شود اما با وجود دلالان کیلویی 12 هزار تومان به دست مصرف کننده می رسد.
وی گفت: بورس زمینه ساز دلالی و دزدی شده و هر زمان که این ماده اولیه در بورس عرضه می شود، سه نفر عمده آن را می خرند و سپس با قیمت بالا در بازار به فروش می رسانند.
ملک محمدی ادامه داد: در حالی که وزارت صنعت آمار همه تولیدکنندگان مواد شوینده، آرایشی و بهداشتی را دارد و می تواند پتروشیمی ها را مجاب به در اختیار گذاشتن مواد اولیه به آنها کند، اما از انجام آن سر باز می زند.
وی بیان داشت: اگر بتوانیم مواد اولیه را بطور مستقیم از پتروشیمی ها خرید کنیم، زمینه دلالی و فساد از بین می رود و قیمت های نهایی نیز پایین تر می آید.
این فعال اقتصادی اظهار داشت: 2 هفته است که نتوانستیم مواد اولیه تهیه کنیم و تاکنون هشت نفر تعدیل نیرو داشتیم؛ با تداوم این وضعیت دیگر قادر به تولید نیستیم.
وی همچنین اضافه کرد: تغییرات نرخ ارز سبب شده تا افرادی از عراق، سوریه و ترکیه برای تهیه مواد اولیه به ایران رو بیاورند، در حالی که باید از این فرصت برای تولید ارزان قیمت و صادرات بهره گیری کنیم.
ملک محمدی خاطرنشان کرد: پیش از تحولات ارزی مشکل خاصی نداشتیم، اما اکنون تولید بسیار سخت شده، به طوری که اگر خط تولیدمان را جمع کرده و بفروشیم و پول آن را در بانک بگذاریم شرایط بهتری خواهیم داشت زیرا اکنون یک دهم سود بانکی را در تولید نداریم؛ اما می خواهیم چرخ تولید بچرخد و کارگران امرار معاش کنند.
وی در خاتمه، تامین مواد اولیه به صورت مستقیم از پتروشیمی ها و پایین آمدن نرخ سود تسهیلات بانکی را اصلی ترین خواسته فعالان این صنف برشمرد.
نمایشگاه توانمندی های صنایع کوچک با حضور هزار و ٢٠٠ واحد صنعتی کوچک و متوسط داخلی، از 21 مرداد در مصلای امام خمینی(ره) آغاز به کار کرد و دیشب (23 مرداد) به کار خود پایان داد.
در این نمایشگاه شرکت هایی از صنایع آرایشی، بهداشتی و دارویی، شیمایی، فلزی، موادغذایی، لوازم خانگی و ساختمانی حضور داشتند و توانمندی های خود را به نمایش گذاشتند.
