به گزارش ایران اکونومیست، ملایر یکی از شهرستان‌های استان همدان است که به لحاظ بهره‌مندی از
ظرفیت‌های کشاورزی دارای جایگاه ویژه‌ای در استان و کشور است. این شهرستان
به‌طور ویژه با دارا بودن ۱۰ هزار و ۴۹۸ هکتار باغ انگور که بیش از ۱۰ هزار
و ۱۰۰ هکتار آن بارور است از جایگاه منحصربه‌فردی در کشور برخوردار است.
باوجوداینکه عمده ارقام انگور کشت‌شده در شهرستان ملایر رقم کشمش سفید و کشمش قرمز هستند اما سایر ارقام همچون صاحبی، یاقوتی، فخری، عسگری، شاهانی، ریش‌بابا، منقا و انگور سیاه نیز وجود دارد که برای مصارف تازه خوری و سایر فرآورده‌های دیگر استفاده می‌شود.
جایگاه شاخص ملایر در تولید انگور و کشمش سبب شد تا پژوهشکده انگور و کشمش دانشگاه ملایر به‌عنوان یکی از مراکز پژوهشی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به‌منظور پاسخگویی به بخشی از نیازهای پژوهشی کشور در حوزه علوم انگور و فرآورده‌های جانبی از سال ۱۳۹۱ آغاز به کار کند.
وجود بیش از ۱۲ هزار هکتار تاکستان در ملایر
این پژوهشکده با توجه به سوابق گذشته و ظرفیت‌های منطقه‌ای ازجمله وجود بیش از ۱۲ هزار هکتار تاکستان، بیش از ۶۰ کارخانه تهیه و بسته‌بندی کشمش و کارگاه‌های سنتی و صنعتی متعدد تهیه شیره انگور به‌عنوان پژوهشکده مستقل ملی و دارای مصوبه اصولی از شورای گسترش آموزش عالی، فعالیت خود را انجام می‌دهد.
این پژوهشکده از سه گروه پژوهشی شامل گروه پژوهشی به‌زراعی و به‌نژادی انگور، گروه پژوهشی تبدیل و نگهداری انگور و گروه پژوهشی علوم محیطی انگور با مصوبه شورای گسترش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تشکیل‌شده است.
سرپرست پژوهشکده انگور و کشمش دانشگاه ملایر در همین خصوص و درزمینهٔ آخرین اقدامات انجام‌شده برای توسعه فعالیت‌ها، معرفی و شناساندن ظرفیت‌های ملایر در تولید انگور و کشمش در گفتگو با خبرنگار مهر از برگزاری چهارمین همایش ملی صنعت انگور و کشمش ایران به میزبانی این مرکز آموزش عالی خبر داد.
برگزاری همایش ملی صنعت انگور و کشمش ایران
روح‌الله کریمی مهلت ارسال مقاله به دبیرخانه این جشنواره را ۲۰ شهریورماه عنوان کرد و گفت: همایش ملی صنعت انگور و کشمش ایران با برگزاری جشنواره خوشه برتر و آیین سنتی شیره‌پزان مانیزان و در راستای رویداد «همدان ۲۰۱۸» برگزار می‌شود، این همایش چهارم و پنجم مهرماه در ۲۰ محور دنبال می‌شود.
وی بهینه‌سازی روش‌های تغذیه و آبیاری در تاکستان‌ها، مدیریت تربیت و هرس انگور، ارائه مباحث نوین تاک‌داری و نشان‌سازی تجاری در تولید انگور و کشمش را از محورهای این همایش عنوان کرد و گفت: چالش‌های بازاریابی و صادرات کشمش، کاربردهای پسماندهای انگور و کشمش در صنعت دام و طیور، شیمی انگور و سایر فرآورده‌های جانبی، میکروبیولوژی و نانو بیوتکنولوژی در انگور و کشمش نیز مدنظر است.
کریمی دیگر محورهای این همایش را کاربرد انگور در طراحی فضای سبز شهری، جایگاه انگور و کشمش در اشتغال‌زایی و اقتصاد مقاومتی، ردیابی و کاهش باقیمانده‌های سموم و فلزات سنگین در انگور و کشمش و تغییر اقلیم، ریز گرد و گرمایش جهانی در تاکستان‌ها بیان کرد.
تلاش برای افزایش سطح آگاهی و دانش علمی باغداران
کریمی تأکید کرد: هدف اصلی از برگزاری این همایش بررسی مشکلات موجود، افزایش سطح آگاهی و دانش علمی، رفع نواقص در تولید انگور و کشمش و افزایش بهره‌وری تولید و صادرات این محصولات است.
اما گذشته از چنین اقدامات علمی در راستای معرفی بیشتر ظرفیت‌های شهرستان ملایر در عرصه کشاورزی نگاهی نیز به وضعیت صادراتی کشمش ملایر داشته‌ایم چراکه همچنان رتبه دار کالاهای صادراتی استان همدان است.
۱۲ میلیون و ۵۳۲ هزار دلار صادرات کشمش از گمرک همدان انجام‌شده است رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان در این خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه کشمش ملایر هم‌اکنون در صدر کالاهای صادراتی استان همدان قرار دارد، گفت: طی تیرماه سال جاری ۱۲ میلیون و ۵۳۲ هزار دلار صادرات کشمش از گمرک همدان انجام‌شده است.
حمیدرضا متین بابیان اینکه ۱۰ هزار و ۸۷۸ تن کشمش طی ۴ ماه نخست امسال از همدان صادرشده است، گفت: کشمش به‌تنهایی ۲۰.۸ درصد از مجموع صادرات استان همدان را به خود اختصاص داده است.
وی بابیان اینکه صادرات کشمش از استان همدان طی ۴ ماه نخست سال جاری ازنظر ارزشی ۶ درصد و ازنظر وزنی ۵۰ درصد افزایش داشته است، گفت: مهم‌ترین کالاهای صادراتی استان همدان کشمش، سفال، موتور کولر و لبنیات است که کشمش همچنان جایگاه برتر خود را حفظ کرده است.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان یادآور شد: امسال درمجموع طی ۴ ماه نخست سال ۶۰ میلیون و ۱۳۱ هزار دلار کالا به وزن ۱۵۹ هزار و ۵۶۰ تن از استان همدان صادرشده است.
جهاد کشاورزی برای ۲۵ واحد تولیدکشمش با ظرفیت بسته‌بندی ۳۷ هزار و ۴۳۶ تن پروانه بهره‌برداری صادر کرده است معاون مدیر صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز در خصوص وضعیت واحدهای تولید کشمش در استان همدان عنوان کرد: جهاد کشاورزی استان همدان در خصوص تصفیه و بسته‌بندی کشمش برای ۲۵ واحد با ظرفیت بسته‌بندی ۳۷ هزار و ۴۳۶ تن و اشتغال مستقیم ۳۷۹ نفر پروانه بهره‌برداری صادر کرده است.
حسن محمدی بابیان اینکه سازمان صنعت، معدن و تجارت نیز برای ۲۷ واحد پروانه بهره‌برداری صادر کرده است، گفت: این واحدها ظرفیتی معادل ۴۰ هزار و ۹۳۵ تن دارند و برای ۴۰۱ نفر شغل ایجاد کرده‌اند.
وی با اشاره به اینکه این مجوزها درزمینهٔ تصفیه و بسته‌بندی کشمش صادرشده است، گفت: طی سال‌های اخیر برای توسعه صنعت فرآوری انگور و تولید کشمش اقداماتی انجام‌شده که خرید سورت لیزری ازجمله این اقدامات است.
تولید باکیفیت‌تر محصول مدنظر قرارگرفته است
محمدی بابیان اینکه سورت لیزری به جدا کردن کشمش‌هایی که مناسب صادرات نیستند کمک می‌کند، گفت: در دوره حاضر با توجه به افزایش رقبا صادرات کشمش کمی سخت شده است بنابراین با ارائه تسهیلات به فعالان این بخش زمینه تولید باکیفیت‌تر محصول مدنظر قرارگرفته است.
معاون مدیر صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با تأکید بر اینکه پارسال ۴ واحد سورت لیزری خریداری‌شده است، گفت: امسال نیز برخی فعالان این بخش به دنبال استفاده از این سیستم جدید هستند.
باید در انبارداری تجدیدنظر شود
وی به مشکلات موجود در بخش تولید کشمش نیز اشاره‌ای کرد و بابیان اینکه باید در انبارداری تجدیدنظر شود، گفت: برخی واحدها از گونی برای انبار کردن کشمش استفاده می‌کنند که این اقدام مناسب نیست.
محمدی بابیان اینکه این اقدام سبب می‌شود به‌صورت غیربهداشتی کشمش در کارخانه‌ها نگهداری و انبار شود، گفت: اقدامی صورت گرفته و با تدوین برنامه‌ای ۵ ساله به‌گونه‌ای پیش می‌رویم که خطوط آهن این واحدها به استیل تبدیل‌شده و درزمینهٔ انبارداری نیز اصلاح صورت گیرد.
وی بابیان اینکه باید در انبارداری به‌جای استفاده از گونی از سبدهای مخصوص استفاده شود، گفت: باید مانع آسیب وارد شدن به کیفیت کشمش شد.
معاون مدیر صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان از ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت به متقاضیان خبر داد و بابیان اینکه پارسال ۱۳ نفر این تسهیلات را به مبلغ ۱۲ میلیارد تومان دریافت کردند، گفت: امسال نیز به دو متقاضی مبلغ یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان پرداخت‌شده است.
رتبه اول تولید کشمش کشور به ملایر اختصاص دارد
وی بابیان اینکه کشمش ملایر در کشور مطرح است و همچنان رتبه اول تولید کشمش کشور به ملایر اختصاص دارد، گفت: ملایر تنها شهرستان کشور است که از این تعداد واحد تولید کشمش برخوردار است و هیچ استانی از این امتیاز برخوردار نیست.
محمدی از برنامه‌ریزی برای ایجاد خوشه کشمش ملایر خبر داد و بابیان اینکه خوشه از قسمت‌های مختلفی تشکیل می‌شود که چند واحد باید در اجرای آن باهم همکاری کنند، گفت: برنامه جامعی برای فرآوری محصولات در دست تدوین است که به اجرا رسیدن آن چندین قدم استان را به جلو پیش می‌برد.
امسال ۴۵ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان کشمش از استان همدان صادرشده است مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز در خصوص جایگاه کشمش تولیدی استان همدان در سطح کشور عنوان کرد: طی ۴ ماه نخست امسال ۴۵ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان کشمش از استان همدان صادرشده است.
مهدی نجفیان بابیان اینکه اوضاع صادراتی کشمش استان همدان قابل‌قبول است، گفت: قیمت هر کیلو کشمش صادراتی ۵ هزار و ۵۶۰ تومان است.
وی بابیان اینکه در سال ۹۵ بحرانی پیش آمد که صادرات کشمش را با مشکل روبرو کرد، گفت: سال ۹۵ مقدار کشمش تولیدی بسیار زیاد بود و در پی آن قیمت افت شدیدی داشت که برای جلوگیری از متضرر شدن تولیدکنندگان ۱۴.۵ میلیارد تومان یارانه برای باغداران در نظر گرفته شد و در سال ۹۶ پرداخت شد.
۸ هزار باغدار در شهرستان ملایر به کشت انگور مشغول هستند
مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان بابیان اینکه در حال حاضر ۸ هزار باغدار در شهرستان ملایر به کشت انگور مشغول هستند، گفت: سطح زیر کشت انگور در شهرستان ملایر ۱۰ هزار و ۴۹۸ هکتار و متوسط عملکرد ۴ تن و ۲۰۰ کیلو در هر هکتار است.
وی بابیان اینکه انواع انگور در ملایر کشت می‌شود اما انگور کشمشی از سوی باغداران بیشتر مورد استقبال است و وسعت بیشتری از زمین‌ها به کشت این نوع انگور اختصاص‌یافته است، گفت: انگور کشمشی یا همان انگور بی‌دانه به کشمش تبدیل می‌شود و بازارهای جهانی نیز این نوع محصول را بهتر از سایر محصولات می‌دانند.
تفکرات سنتی باغداران که از اجداد خود به ارث برده‌اند اجرای برنامه‌ها را با سختی روبرو می‌کنند نجفیان کشورهای اروپایی، رومانی، چک، اوکراین، لهستان، عراق، افغانستان، ترکمنستان را کشورهای مورد هدف صادرات کشمش ملایر برشمرد و گفت: برنامه‌هایی که برای توسعه صادرات کشمش در نظر گرفته‌شده بسیار است اما در برخی مواقع تفکرات سنتی باغداران که از اجداد خود به ارث برده‌اند اجرای برنامه‌ها را با سختی روبرو می‌کند.
مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان بابیان اینکه خشک‌کردن کشمش به‌صورت بهداشتی، استفاده از دستگاه‌های لیزری برای سورت کشمش و خارج کردن کشمش‌های بارنگ و وزن نامناسب از تولیدات مورد تأکید قرار دارد، گفت: بسته‌بندی‌های شکیل برای جذب بازار نیز مورد هدف بوده است.
وی بابیان اینکه تیزابی کردن انگور با مواد شیمیایی مناسب و استاندارد نیز مورد تأکید قرار دارد و به باغداران اعلام‌شده این موارد را رعایت کنند، گفت: شماری از کشورهای اروپایی بر اساس استانداردهای تعریف‌شده خود استفاده از برخی سموم را در صنعت فراوری محصولات ممنوع کرده‌اند که برای به دست آوردن بازار این کشورها باید مانع استفاده از این سموم توسط باغداران شد.
رقبایی همچون خراسان، قزوین و زنجان را نباید نادیده گرفت و باید برای بهبود کیفیت تولید تلاش کرد نجفیان از تجهیز کارخانه‌های سبزه پاک‌کنی و استفاده از دستگاه‌های جدید برای تولید کشمش‌هایی یکدست خبر داد و گفت: ملایر در کشور درزمینهٔ تولید کشمش سرآمد است اما به‌هرحال رقبایی همچون خراسان، قزوین و زنجان را نباید نادیده گرفت و باید برای بهبود کیفیت تولید تلاش کرد.
وی بابیان اینکه کشمش در ملایر به دنبال یک برند ثبت‌شده است، افزود: کشمش ملایر در جهان شناخته‌شده است و کشورهایی مانند هندوستان نیز کشمش خود را از ملایر تأمین می‌کنند.
مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان بابیان اینکه کشمش ملایر مراحل نهایی ثبت به‌عنوان یک برند مشهور در ایران و جهان را طی می‌کند، گفت: طی سال ۹۵ تناژ صادراتی کشمش ملایر ۳۸ هزار و ۳۳۳ تن به ارزش ۷۱ میلیون و ۷۰۰ هزار دلار بوده و در سال ۹۶ نیز ۱۰ هزار و ۱۸۷ تن به ارزش ۱۶.۶ میلیون دلار بوده است.
موضوعی که در صحبت‌های مسئولان جهاد کشاورزی استان همدان نیز مورد تأکید قرار گرفت ضرورت تشکیل خوشه کشمش ملایر است چراکه به هر صورت ایجاد این خوشه؛ واحدهای مستقر در آن را در مسیر بهبود هر چه‌بهتر کمی و کیفی محصولات قرار می‌دهد و آن‌ها را به استانداردهای جهانی نزدیک می‌کند.
بر همین اساس و ازآنجایی‌که ایجاد خوشه‌های صادراتی به مجموعه شرکت شهرک‌های صنعتی واگذارشده سری به مدیر شرکت شهرک‌های صنعتی همدان زده و روند اقدامات انجام‌شده در این زمینه را جویا شدیم.
شناسایی ۴۲ خوشه صنعتی در استان همدان
کیوان گردان در این خصوص از شناسایی ۴۲ خوشه صنعتی در استان همدان سخن گفت و بابیان اینکه از این تعداد مطالعه ۱۸ خوشه انجام و برای ۱۱ خوشه امکان‌سنجی صورت گرفته است، گفت: خوشه‌های صنعتی سفال لالجین، لاستیک رزن، مبل و منبت ملایر و پوشاک روستای کردآباد در حال طی فرایند توسعه هستند.
وی بابیان اینکه برای راه‌اندازی خوشه کشمش ملایر کارها از ابتدای امسال قوت گرفت و در حال انجام است، گفت: شرکت شهرک‌های صنعتی حمایت از خوشه‌ها را در دستور کار دارد.
وی بابیان اینکه با راه‌اندازی خوشه برنامه‌های آموزشی نیز به‌صورت متمرکز ارائه می‌شود، گفت: خوشه‌ها در بیشتر اوقات در جوار روستاها ایجاد می‌شوند.
۱۸۰ واحد برای استقرار در خوشه کشمش ملایر اعلام آمادگی کرده‌اند
گردان با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته درزمینهٔ برند سازی کشمش ملایر این اقدام را از وظایف سازمان جهاد کشاورزی برشمرد و با تأکید بر اینکه در نمایشگاه صنایع غذایی یک پاویون به کشمش اختصاص دارد، گفت: تاکنون ۱۸۰ واحد برای استقرار در خوشه کشمش ملایر اعلام آمادگی کرده‌اند.
وی بابیان اینکه از مجموع واحدهای شناسایی‌شده بیش از ۹۵ درصد فعال هستند، گفت: در حال حاضر ۶۰ برند صادراتی کشمش در ملایر وجود دارد اما برند سازی مشترک در قالب کنسرسیوم انجام‌نشده که در دست پیگیری است.
نگاهی به وضعیت فنی واحدهای تولیدکننده کشمش در شهرستان ملایر نیز بیانگر آن است که تلاش‌ها برای استانداردسازی واحدهای تولیدکننده ادامه دارد تا جایی که محیط‌زیست شهرستان ملایر نیز بیکار نمانده و نسبت به این موضوع حساسیت نشان داده است.
تصفیه‌خانه ۱۷ واحد تولید کشمش در ملایر فعال‌شده است
در همین راستا مدیر حفاظت محیط‌زیست شهرستان ملایر بابیان اینکه تاکنون تصفیه‌خانه ۱۷ واحد تولید کشمش در ملایر فعال‌شده است، گفت: جلسات متعددی با حضور مسئولان شهرستانی و استانی و اعضای انجمن تولید و صادرکنندگان کشمش ملایر در این خصوص تشکیل‌شده است.
مجید شعبانلو بابیان اینکه شهرستان ملایر به‌عنوان یکی از قطب‌های تولید کشمش دارای جایگاه ویژه‌ای در کشور است؛ به‌نحوی‌که عمده صادرات کشمش کشور مربوط به این شهرستان است، گفت: ۴۰ تا ۵۰ واحد فعال تولید کشمش در ملایر فعال است.
مطالب عنوان‌شده بیانگر این واقعیت است که ملایر به‌عنوان یکی از شهرستان‌های سرشار از ظرفیت استان همدان، با بهره‌مندی از ۱۰ هزار هکتار باغ انگور پتانسیلی در دست دارد که پرداختن به آن و ثبت یک برند جهانی برای کشمش تولیدی نامش را در جهان پرآوازه خواهد کرد پس تا دیر نشده و کشمش ملایر به نام منطقه‌ای دیگر در سبد صادراتی قرار نگرفته باید اقدامات لازم را انجام داد.
