به گزارش ایران اکونومیست، لَقَدْ أَنزَلْنَا آیَاتٍ مُّبَیِّنَاتٍ ۚ وَاللَّـهُ یَهْدِی مَن یَشَاءُ إِلَىٰ صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ﴿نور:٤٦﴾همانا نازل ساختیم آیاتی روشنگر و خدا هر که را بخواهد به راه راست رهنمون میگردد.
اینکه میگوئیم هر که را خدا بخواهد، خواستن خدا یعنی چه؟ یعنی یک نفر را خدا میخواهد، یک نفر را نمیخواهد؟ با بعضیها یک نظر خاصی دارد، آنها را میکشاند، میبرد، بعضیها را پس میزند؟ اینجور نیست قضیه. اراده و مشیت خدا -در موارد معمولی البته- جز در قالب علتهای طبیعی و عادی جلوهگری نمیکند. ... ارادهکردن خدا به این معناست که وسایل و اسباب عادی پیش آمده یا نیامده؛ اگر وسایل و علل عادی پیش آمده برای انجام گرفتن این معلول، با اراده و خواست شما، اینجا خدا خواسته. اگر چنانچه شما نخواستید پیداست که خدا نخواسته؛ نه اینکه نخواستن خدا موجب بشود که شما اراده نکنید؛ نه، شما در ارادهکردن آزادید. خدا نخواسته یعنی علت لازم مترتب نشده، این معنی خدا نخواسته است.
خب چرا نمیگوئیم علت لازم مترتب نشده، میگوییم خدا نخواسته؟ برای خاطر اینکه بهوجودآورندهی علتها و خاصیتبخش علتها خدا بود. ... بهخاطر اینکه خدا آفرینندهی علتهاست، به این دلیل. این «منیشاء»ها در همه جای قرآن از این قبیل است.