به گزارش ایران اکونومیست، براساس آخرین آمار بانک مرکزی، حجم نقدینگی کشور در پایان بهمن ماه پارسال به 14 تریلیون و 896 هزار و 400 میلیارد ریال رسید که از این مبلغ سهم پول به شکل اسکناس و مسکوک 12.5درصد بوده یعنی یک تریلیون و 853 هزار میلیارد ریال.
کاهش سهم پول نقد و اسکناس در مراودات اقتصادی کشور در سایه توسعه بانکداری الکترونیک به دست آمده است و امروز اغلب شهروندان به شکلی از انواع پرداخت های الکترونیک اعم از تلفن بانک، همراه بانک، اینترنت بانک، پرداخت با دستگاه های خودپرداز یا کارتخوان دسترسی دارند.
با این رویکرد، در آینده انتظار می رود با توسعه پیام رسان های بومی و بوجود آمدن امکان پرداخت در بستر این پیامرسانها، بخشی از کاربران این شیوه را برای نقل و انتقال وجوه برگزینند؛ با این اوصاف نقش آفرینی پول نقد کمرنگتر از امروز خواهد بود؛ هرچند تا استقرار کامل بانکداری الکترونیک و حذف کامل اسکناس راه زیادی در پیش است.
در این پیوند مدیرعامل شرکت خدمات انفورماتیک که زیرنظر بانک مرکزی فعال است، امنیت و پایداری شبکه بانکداری الکترونیک در کشور را بالای 99 درصد برآورد کرد و گفت: پارسال بیش از 27 میلیارد تراکنش در سامانه شتاب ثبت شد که نشان دهنده رشد 30 درصدی عملکرد این سامانه نسبت به سال 95 است.
سیدابوطالب نجفی روز یکشنبه درباره آخرین وضعیت بانکداری الکترونیک اظهار داشت: در روز 28 اسفند پارسال، 162 میلیون تراکنش در سامانه شتاب ثبت شد؛ به طور میانگین روزانه 75 میلیون تراکنش در این سامانه ثبت شده است.
نجفی درباره سهم هر یک از روش های پرداخت الکترونیک نیز توضیح داد: بیشترین سهم تراکنش های شتابی با 60 درصد متعلق به پایانه های فروشگاهی است و پس از آن خودپردازها با 24 درصد قرار دارند و اینترنت و تلفن همراه در رده های بعدی قرار می گیرند.
شتاب یا شبکه تبادل اطلاعات بین بانکی یک شبکه الکترونیکی بانکی فراگیر در ایران است که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۱ با هدف ایجاد، راهاندازی و راهبری سوئیچ ملی برای اتصال شبکه پرداخت بانک‌ها به یکدیگر و در نهایت ایجاد زمینه برای انجام مبادلات بین بانکی به صورت الکترونیکی ایجاد شد.
** ثبت 36 میلیارد تراکنش در شاپرک
یکی دیگر از روش های پرداخت غیرنقدی، استفاده از سامانه شاپرک است؛ شبکه الکترونیکی پرداخت کارت یا شاپرک از سال 1390 با هدف ساماندهی نظام پرداختی راه اندازی شد و اکنون نزدیک 375 میلیون کارت بانکی را پشتیبانی می کند.
مدیرعامل شرکت خدمات انفورماتیک همچنین درباره عملکرد سامانه شاپرک در سال 96 به ایرنا گفت: پارسال 36 میلیارد تراکنش در این سامانه ثبت شد که 35 درصد نسبت به سال 95 رشد داشت.
وی با یادآوری اینکه 28 اسفندماه پارسال شاهد ثبت 220 میلیون تراکنش در سامانه شاپرک بودیم، اظهار داشت: روزانه به طور میانگین 98 میلیون تراکنش در شاپرک ثبت و مدیریت می شود.
نجفی گفت: پارسال 17 میلیون میلیارد ریال نقدینگی در شاپرک جابه جا شد که پایانه های فروش با 88 درصد بیشترین سهم را داشت و پس از آن تلفن همراه با 9 درصد و اینترنت با سه درصد قرار گرفته اند.
** 122 میلیون چک در سامانه چکاوک پیگیری شد
بانک مرکزی سامانه‌ای را برای پذیرش و پردازش الکترونیکی چک های کاغذی بین‌بانکی و انجام تراکنش‌های مبتنی بر آنها به صورت کاملاً الکترونیکی راهاندازی کرده است که از آن با عنوان چکاوک یاد می شود و اکنون بخشی از مبادلات الکترونیکی نظام بانکی را برعهده دارد.
براساس آمار شرکت خدمات انفورماتیک، پارسال 122 میلیون چک به مبلغ 23 میلیون میلیارد ریال در سامانه چکاوک مدیریت شد که از نظر مبلغ 26 درصد رشد داشته است.
به گفته نجفی، روزانه به طور میانگین 420 هزار چک در چکاوک تبادل می شود.
در مجموع 2 میلیارد و 445 میلیون تراکنش پایا در سال 96 مدیریت شد که رشد 12 درصدی نسبت به سال 95داشت؛ ضمن آنکه رکورد 11 میلیون تراکنش پایا در این سامانه به ثبت رسید و روزانه بطور میانگین 6.7 میلیون تراکنش پایا مدیریت شده است.
سامانه پایا، زیرساخت اصلی مبادلات پولی بین بانکی حسابی انبوه به شمار می آید و ستون فقرات حواله‌ها و انتقال وجه بین بانکی را در کشور تشکیل می‌دهد.
ساتنا از دیگر سامانه های حاکمیتی در زمینه بانکداری الکترونیکی به شمار می رود که پارسال 343 میلیون میلیارد ریال نقدینگی از طریق 11 میلیون تراکنش ساتنا جابجا شده که رشد 18 درصدی را نشان می دهد؛ بطور میانگین 38 هزار تراکنش در روزهای کاری در سامانه ساتنا مدیریت شده است.
ساتنا سامانه ای الکترونیکی است که پردازش و تسویه تراکنش های بین بانکی و دستور پرداخت های فوری را به صورت انفرادی و آنی انجام می دهد.
