... برخي كارشناسان نسبت به رشد حباب‌گونه قيمت سهام در بورس هشدار مي‌دادند و مسوولان بورس نيز اين ديدگاه را قويا نفي مي‌كردند. حال پس از گذشت بيش از 10 ماه از آن تاريخ و عقب نشيني 7 درصدي شاخص بورس (معادل افت 7 درصدي ميانگين بازدهي بازار سهام) به نظر مي‌رسد صحت ديدگاه كارشناسان در آن زمان در حال تاييد شدن است. در عين حال، اين ديدگاه زماني تاييد نهايي كسب مي‌كند كه بازدهي منفي 7 درصدي بورس تهران در 10 ماه گذشته با تورم 20 درصدي سال جاري و ميانگين بازدهي 100 درصدي بازار سكه، بازدهي 70 درصدي ارز در بازار آزاد، بازدهي بخش مسكن، بازدهي 15 درصدي اوراق مشاركت (طي مدت 10 ماه) و حتي بازدهي 20 درصدي نرخ ارز مرجع مقايسه شود. به بيان ديگر منفي‌تر بودن بازدهي نسبي بورس طي 10 ماه گذشته تا حد زيادي معلول بالا بودن سطح عمومي قيمت سهام در پايان فروردين ماه بوده است.
حال در شرايطي كه بورس تهران پس از كسب عنوان پربازده‌ترين بازار كشور طي سال‌هاي 88 و 89، در سال جاري عملا پايين‌ترين بازدهي را نصيب فعالان خود كرده است، به نظر مي‌رسد اكنون سطح عمومي قيمت سهام شركت‌ها در بورس در محدوده كف قيمتي قرار گرفته است. دليل اين ادعا نيز افت شديد ميانگين واقعي نسبت قيمت به درآمد (P/E) اكثر شركت‌هاي بورسي و نبود توجيه براي رشد ساير بازارهاي رقيب است. منظور از ميانگين واقعي نسبت(P/E) لحاظ كردن سود واقعي قابل دستيابي شركت‌ها در سال 91 و كسر سودهاي تقسيمي شركت‌ها در مجامع سالانه سال آينده است. بر اين اساس ميانگين اين نسبت مهم در بورس تهران در حال حاضر در سطحي كمتر از 5/4 مرتبه قرار دارد كه در مقايسه با بازده بدون ريسك (سود اوراق مشاركت و حتي نرخ تورم) در سطح پاييني قرار دارد. در واقع سرمايه‌گذاران و خريداران فعلي سهام بورسي با فرض كسب سود تقسيمي شركت‌ها در مجامع آتي و تحقق سود سال 91، در عمل قادر به كسب بازدهي بالاتري نسبت به ساير بازارهاي رقيب خواهند بود.
در اين ميان، تحقق بازدهي بورس مرهون يك شرط اساسي؛ يعني همان آرامش است. در حقيقت بورس براي رسيدن به ساحل سود نيازمند وجود آرامش همه‌جانبه به ويژه ثبات در متغيرهاي كلان اقتصادي و آرامش در ساير حوزه‌هاي تاثيرگذار بر بازار است. اما در صورت نبود آرامش به ويژه ثبات در متغيرهاي اقتصادي به نظر مي‌رسد بورس تهران در مسير هفته‌هاي قبل خود حركت كند؛ مسيري كه در آن سهام شركت‌هاي پرپتانسيل و حائز ارزندگي بنيادي پس از چند روز رشد، سير نزولي در پيش مي‌گيرند و در سوي مقابل سهام شركت‌هاي غير ارزنده بدون توجيه بنيادي در سايه حضور گسترده سفته‌بازان روز به روز بر دارايي سرمايه‌گذاران خود مي‌افزايند.
