به گزارش ایران اکونومیست ؛توسعه صادرات غیرنفتی این روزها به یکی از راهبردهای اصلی اقتصاد ایران تبدیل شده و تقریبا همه متفق القول به این نتیجه رسیده اند که مسیر توسعه پایدار اقتصادی تنها از راه صادرات غیرنفتی میگذرد. موضوعی که نه تنها منجر به شکوفایی اقتصاد داخلی شده؛ بلکه راه بازارهای بین المللی برای ارزآوری بیشتر را فتح کرده و زمینه ساز بالا نگه داشتن پرچم جمهوری اسلامی ایران در بازارهای هدف خواهد شد.
صادرات غیرنفتی، این روزها راه بدون بازگشت اقتصاد ایران بوده و درون زایی و برون نگری، نسخه درمان مشکلات مزمن بسیاری از بخشهای تولیدی کشورشده است؛ به همین دلیل اهتمام ویژه برای گام نهادن در مسیر توسعه صادرات از جمله استراتژیهای مشخص دولت دوازدهم و از جمله راهبردهای کلان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران است.
در این میان، تامین مالی صادرات غیرنفتی نیز به طور قطع از جمله مواردی است که میتواند نقش بسزایی در دستیابی به این اهداف و هدایت اقتصاد کشور بر ریل توسعه پایدار داشته باشد؛ به این معنا که تامین نیازهای مالی تولیدکنندگان صادرات گرا، همواره یکی از دغدغه هایی بوده که اتفاقا در رسیدن یا نرسیدن صادرات به اهداف از پیش تعیین شده، نقش بسزایی ایفا کرده است. کارنامه عملکرد صادرات غیرنفتی نیز به خوبی این را گواهی میدهد؛ به نحوی که هر گاه اهتمام ویژهای به تامین مالی پایدار صادرات غیرنفتی از سوی دستگاههای سیاستگذار و بانکهای عامل صورت گرفته، صادرات غیرنفتی از رشد مناسبی برخوردار شده و هر زمان که تمرکز بر این نقش ویژه، کمرنگتر شده، آثار سوء آن به صراحت در روند رشد صادرات غیرنفتی کشور نمودار گردیده است.
موضوع حائز اهمیت در این رابطه، نقش آفرینی نظام بانکی و به خصوص بانکهای توسعه ای و تخصصی است که توانسته اند نقش مناسبی در بخشهای مختلف اقتصادی به ویژه توسعه صادرات غیرنفتی ایفا نمایند؛ به خصوص اینکه وجود یک بانک تخصصی در حوزه صادرات غیرنفتی، خود توانسته بخش عمده ای از بار تامین مالی واحدهای صادراتی را به دوش کشد و زمینه ساز برآوردن نیازهای مالی این بخش شود.
مروری بر عملکرد بانک توسعه صادرات ایران به عنوان یک بانک تخصصی در حوزه صادرات غیرنفتی نشانگر آن است که این بانک توانسته به خصوص در شرایط جدید بین المللی اقتصاد ایران و در دوران پسابرجام، گامهای رو به جلویی در راستای تحقق اهداف کلان حوزه صادرات برداشته و همواره به عنوان یکی از پایه های اصلی قراردادهای عاملیت بانکی در حوزه فاینانسهای خارجی نقش آفرینی نماید. به نحوی که گزارشهای رسمی حکایت از آن دارد که خطوط ریفاینانس از کشورهای فرانسه، کره جنوبی، و ترکیه به ترتیب به ارزش 25 میلیون یورو، 100 میلیون یورو و 25 میلیون یورو دریافت شده و در بخش خطوط فاینانس نیز، خطوطی از کره جنوبی به ارزش 8 میلیارد یورو، چین 10 میلیارد یورو، اتریش یک میلیارد یورو و روسیه به صورت نامحدود و تا سقف پروژه های تعریف شده در کارنامه عملکردی بانک توسعه صادرات ایران به ثبت رسیده است.
از سوی دیگر، دریافت خطوط اعتبار خریدار از کشورهایی همچون ارمنستان به ارزش 5 میلیون یورو برای تامین مالی صادرات، 83 میلیون یورو برای احداث خط سوم انتقال نیرو به ارمنستان، 18 میلیون یورو برای تامین مالی صادرات به عراق و 10 میلیون یورو برای تامین مالی صادرات به روسیه نیز در کارنامه عملکردی این بانک به ثبت رسیده است.
تمام اینها در شرایطی است که امکان اعطای تسهیلات صادراتی اعتبار خریدار به خطوط اعتباری مذکور محدود نمیشود، بلکه اعطای اعتبار خریدار در مرحله اول، مستلزم توافق اولیه صادرکنندگان و پیمانکاران یا سرمایه گذاران ایراین با خریداران و کارفرمایان خارجی و ارایه درخواست از سوی طرف ایرانی است.
سایه رونق سوئیفت بر ارتباطات بانکی هدفمند
نکته حائز اهمیت دیگر آن است که با اجرایی شدن توافق برجام در اواخر دیماه سال 94 و با برقراری مجدد سیستم سوئیفت، در گام اول با ارسال پیام به بیش از 400 بانک دنیا، ارتباط بانکی با بیش از 100 بانک خارجی برقرار شده است و در گام دوم، ارتقای هدفمند ارتباطات بانکی در کشورهای هدف بانک و از جمله کشورهای مندرج در بسته حمایت صادرات غیرنفتی در دستور کار قرار گرفته و حاصل این اقدامات برقراری ارتباط بانکی با کشورهای اروپایی نظیر آلمان، بلژیک، ایتالیا، اسپانیا، فرانسه، اتریش، روسیه، ترکیه، چین، ژاپن، کره جنوبی، هند و عمان است؛ ضمن اینکه برخی کشورهای همسایه نظیر افغانستان، عراق، بنگلادش، کشورهی حوزه CIS، کشورهای آفریقایی از جمله الجزایر، تونس، اوگاندا، الجزایز، کنیا و غنا نیز در حوزه برقراری این ارتباطات بانکی مدنظر قرار گرفته اند.
در نهایت مجموعه تمام این تلاش ها سبب شده تا با 132 بانک خارجی و شعب و بانکهای تابعه ایرانی در خارج از کشور روابط رمزی سوئیفتی برقرار شده و حساب فعال با 38 بانک به ارزهای مختلف ایجاد شود که بر اساس آن، امکان صدور حواله، برات، ضمانت نامه و گشایش اعتبارات اسنادی به صورت مستقیم و غیرمستقیم فراهم شده و مبادلات بین المللی به ارزهایی همچون یورو، ریال عمان، وون کره جنوبی، ین ژاپن، روپیه هندوستان، روبل روسیه، یوان چین و لیر ترکیه صورت گیرد.
از سوی دیگر، هزینه نقل و انتقال وجوه در خارج از کشور نیز کاهش یافته و خطوط اعتباری دریافت شود.
تلاشهای بانک توسعه صادرات ایران منجر به روابط کارگزاری با 71 بانک در 23 کشور اروپایی، 47 بانک در 20 کشور آسیایی، 12 بانک در 11 کشور آفریقایی و 2 بانک در 2 کشور آمریکای جنوبی شده است.
طعم خوش 23 میلیارد دلار فاینانس، برای اقتصاد ایران
حمیدرضا معبودی، مدیر امور بین الملل بانک توسعه صادرات در این رابطه با حجم کل فاینانسها و ریفاینانسها میگوید: در دولت دوازدهم، در مجموع 23 میلیارد دلار قرارداد فاینانس منعقد شده که با کشورهایی همچون کره جنوبی، چین، اتریش و روسیه تعریف شده است؛ بر این اساس، از محل فاینانسها میتوان، پروژه های ملی و زیرساختی کشور را با بهره گیری از سرمایه های خارجی تامین مالی کرد.
وی می افزاید: بازپرداخت این فاینانسها به صورت میان مدت و حداکثر تا سقف هشت سال تعریف شده که از سوی کارفرمایان ایرانی بازپرداخت میشود؛ اما پیمانکار میبایست خارجی باشد.
معبودی در پاسخ به این پرسش که روند بهره مندی فعالان اقتصادی از تسهیلات فاینانس به چه نحوی است، خاطرنشان می کند: ابتدا متقاضی باید درخواست خود را به وزارتخانه مربوطه جهت بهرهمندی ارایه دهد؛ البته باید توجه داشت که هر وزارتخانه متناسب با سقف مجاز بهره مندی از فاینانس که در بودجه سنواتی آن دیده شده، اجازه استفاده دارد؛ بنابراین با توجه به این محدودیت، وزارتخانه باید پروژه متقاضی را جزو اولویتهای خود شناسایی کرده و بعد از آن، به شورای اقتصاد معرفی کند که در نهایت پس از تائید، وزارت اقتصاد برای این پروژه ها، ضمانت بازپرداخت صادر خواهد کرد.
به گفته این مقام مسئول در بانک توسعه صادرات ایران، بانک عامل این پروژه ها می تواند بانک توسعه صادرات ایران باشد که نظر به سطح مطلوب کفایت سرمایه، این بانک میتواند از منابع فاینانس بهره مند شود.
وی در خصوص پروژههای در دست اجرا که جهت تامین مالی فاینانس مورد موافقت قرار گرفته اند، نیز خاطرنشان کرد: هم اکنون فاینانس پتروشیمی بوشهر به میزان دومیلیارد یورو در حال انجام است.
معبودی از ابراز علاقمندی اگزیم بانک مجارستان، اگزیم بانک بلاروس و رومانی و اگزیم بانک چک برای همکاری در قالب فاینانس با بانک توسعه صادرات ایران خبر می دهد و میگوید: باید پروژه های مورد تائید را به این بانکها معرفی کنیم، ضمن اینکه در حوزه ریفاینانس هم، تاکنون 160 میلیون دلار قرارداد منعقد شده که بر اساس آن، با اگزیم بانک کره به میزان 100 میلیون دلار و انعقاد دو قرارداد 25 میلیون دلاری دیگر با بانکهای تجارت پاریس و تجارت و توسعه اکو (ترکیه) در دستور کار قرار گرفته است.
مروری بر کارنامه کارگزاران خارجی
این مقام مسئول در بانک توسعه صادرات ایران در خصوص شرایط کنونی کارگزاران خارجی بانک توسعه صادرات ایران نیز میافزاید: شمار کارگزاران خارجی نسبت به پایان سال گذشته، 20درصد اضافه شده است؛ ضمن اینکه در دور تلاشها برای برقراری روابط کارگزاری، در گذشته، خیلی عملیاتی حرکت نشده بود؛ اما در حال حاضر بسیار از بانکهای خارجی، علاقمند به همکاری با ایران هستند؛ به نحوی که تعداد کشورهایی که با آنها روابط کارگزاری برقرار شده، از 42 کشور به 60 کشور افزایش پیدا کرده است.
معبودی همچنین با بیان اینکه به دنبال توسعه شبکه کارگزاری بانک توسعه صادرات ایران با کشورهایی هستیم که نام آنها در بسته حمایت از صادرات ذکر شده، به دریافت اطلاعات از رایزنان بازرگانی در وزارت خارجه اشاره کرد.
وی ادامه میدهد: به منظور افزایش جذب کارگزاران خارجی باید موانع مربوط به بهبود استانداردهای بانکی و بین المللی را برطرف کرد؛ ضمن اینکه رشد درزمینه صورتهای مالی مبتنی بر ریسک و مبارزه با پولشویی، راه اندازی اداره تطبیق و تامین مالی تروریسم و ارتقا فعالیت های آن، کمک بسیار شایانی به بهبود ارتباط بین المللی بانک خواهد کرد.
معبودی میگوید: احیای منابع ارزی بانک در برخی کشورها در حال انجام است که یکی از کارهای کلیدی بانک توسعه صادرات ایران به شمار میرود.
به هرحال اکنون، بانک توسعه صادرات ایران در حوزه بین المللی توانسته رکوردهای مناسبی را به جا بگذارد و زمینه ساز تحول در روابط کارگزاری و دریافت خطوط فاینانس و ری فاینانس برای بخش صادرات و تولید کشور شود.
