به گزارش ایران اکونومیست، براساس آخرین بروزرسانی سایت بانک مرکزی، در حال حاضر ۲۵۵ تعاونی اعتباری مجوز فعالیت در اقتصاد کشور را دارند این در حالی است که این تعداد در مرداد ماه سال جاری ۲۶۳ تعاونی اعتباری برای کارکنان و کارگران نهادها، دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها دارای مجوز فعالیت بوده است.
البته خدمات شرکت‌های تعاونی اعتبار گروه شغلی که دارای مجوز بانک مرکزی هستند صرفا محدود به اعضاء بوده و برای عموم مردم قابل استفاده نیست. تعاونی های اعتبار کارکنان با ۳ هدف «ترویج و تحکیم مشارکت، همکاری و تعاون عمومی»، «تامین نیازهای مشترک اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اعضاء و کمک به تحقق عدالت اجتماعی» و «تامین نیازمندی‌های اعتباری و رفاهی اعضاء از جمله کمک هزینه درمانی و وام مسکن» می توانند از بانک مرکزی مجوز فعالیت بگیرند.
ارکان اصلی تعاونی های اعتباری را مجمع عمومی، هیات مدیره و بازرس/ بازرسان تشکیل می دهند. هیات مدیره مکلف است جهت مدیریت تعاونی و اجرای تصمیمات مجامع عمومی و هیات مدیره فرد واجد شرایطی را از بین اعضا یا از خارج تعاونی برای مدت دوسال به عنوان مدیرعامل تعاونی انتخاب کند که زیر نظر هیات مدیره انجام وظیفه کند. وظایف و اختیارات و حقوق و مزایای مدیرعامل طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که بنا به پیشنهاد هیات مدیره به تصویب مجمع عمومی عادی خواهد رسید.
وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، شرکت‌های دولتی و وابسته به دولت و تحت پوشش دولت، بانک‌ها، شهرداری‌ها، شوراهای اسلامی کشوری، بنیاد مستضعفان و سایر نهادهای عمومی می‌توانند از راه وام بدون بهره یا هر راه مشروع دیگر از قبیل مشارکت، مضاربه، مزارعه، مساقات، اجاره، اجاره به شرط تملیک، بیع شرط، فروش اقساطی و صلح اقدام به کمک در تامین یا افزایش سرمایه شرکت‌های تعاونی کنند، بدون آنکه عضو باشند.
شرکت های تعاونی اعتبار کارکنان می توانند انواع حساب سپرده های مختلف و اعطای وام و تسهیلات اعتباری را با دریافت کارمزد در چارچوب مقررات موضوعه و آیین نامه های مصوب مجمع عمومی منحصرا برای اعضای خود با رعایت قوانین مصوبات شورای پول و اعتبار (قانون عملیات بانکی بدون ربا و مقررات مرتبط با آن) باز کرده و پرداخت کنند.
«اخذ وام قرض‌الحسنه و تسهیلات اعتباری از بانک‌ها و موسسات اعتباری مجاز»، «اخذ کمک و هدایای نقدی و غیرنقدی از دولت، اشخاص حقیقی و یا حقوقی»، «تودیع وجوه به حساب سپرده بلندمدت و کوتاه مدت نزد بانک‌ها و موسسات اعتباری مجاز»، «انجام سایر خدمات اعتباری برای اعضاء در حدود امکانات و در چارچوب مقررات» و «خرید سهام اتحادیه تعاونی اعتبار مربوط و خرید اوراق مشارکت دولتی و یا تضمین شده توسط دولت در چارچوب مدیریت نقدینگی شرکت» از جمله دیگر فعالیت های تعاونی های اعتبار کارکنان است.
البته باید توجه داشت که مکان استقرار و فعالیت شرکت تعاونی اعتبار کارمندی و یا کارگری تنها در داخل فضای اداری سازمان ذیربط محدود می‌شود و حق استقرار و فعالیت در خارج از فضای اداری سازمان بدون کسب مجوز از بانک مرکزی را ندارد.
در اساسنامه تعاونی های اعتباری آمده است که تعداد سهام اعضاء برابر است مگر اینکه مجمع عمومی عادی تصویب کند که بعضی از اعضاء سهم بیشتری خریداری کنند؛ در هر حال حداکثر سهم خریداری هر عضو نباید از ده درصد کل سهام تجاوز کند. همچنین سهام تعاونی با نام و غیرقابل تقسیم است و انتقال آن به اعضا یا متقاضیان عضویت واجد شرایط جدید با موافقت هیات مدیره مجاز است.
در بخش دیگری از اسناسنامه تعاونی های اعتباری تصریح شده است که ظرف مدت یک سال از تاریخ ثبت یا افزایش سرمایه، حسب مورد به هر یک از سهامداران به میزان سهامی که خریداری کرده‌اند ورقه سهم صادر و تحویل خواهد شد.
نحوه تقسیم سود
سود خالص تعاونی های اعتباری کارکنان در پایان هر سال مالی براساس اسناسنامه آنها به نحوی تقسیم می شود که از حداقل پنج درصد به بالا با تصویب مجمع عمومی عادی، به عنوان ذخیره قانونی منظور شود.
همچنین حداکثر پنج درصد از سود خالص به عنوان اندوخته احتیاطی به پیشنهاد هیات مدیره و تصویب مجمع عمومی عادی به حساب مربوطه منظور می شود و نحوه مصرف آن با تصویب مجمع عمومی عادی است. ذخیره قانونی تا زمانی که مبلغ کل ذخیره حاصل از درآمدهای مذکور به میزان یک چهارم معدل سرمایه سه سال اخیر تعاونی نرسیده باشد، الزامی است.
تعاونی می‌تواند با تصویب مجمع عمومی عادی تا حداکثر یک دوم ذخیره قانونی را جهت افزایش سرمایه خود به کار برد اما استفاده دوباره از باقیمانده آن جهت افزایش سرمایه مجاز نیست. از سوی دیگر چهار درصد از سود خالص تعاونی های اعتبار باید به عنوان حق تعاون و آموزش به صندوق تعاون واریز شود. در اساسنامه شرکت های تعاونی اعتبار آمده که درصدی از سود جهت پاداش به اعضا، کارکنان، مدیران و بازرسان به پیشنهاد هیات مدیره و تصویب مجمع عمومی عادی تخصیص داده می‌شود.
