بنیاد ملی علوم ایالات‌متحده (NSF) که
بالاترین نهاد علمی در آمریکاست؛ به‌تازگی آخرین نسخه از گزارش شاخص‌های
علوم و فناوری این کشور را منتشر کرده است. پژوهشگران NSF با تحلیل بانک
اطلاعاتی «اسکوپوس-الزه‌ویر»، تعداد و کیفیت مقالات علمی منتشرشده در
حوزه‌های مختلف را ارزیابی کرده‌اند تا به تصویری دقیق از وضعیت علمی این
کشور در مقایسه با دیگر قدرت‌های علمی جهان دست یابند.
نکات مهم این گزارش ۱۰۰۰ صفحه‌ای از این قرار است:
برای نخستین بار، چین توانست در تعداد مقالات علمی منتشرشده از ایالات‌متحده پیشی بگیرد و در جایگاه نخست پرمقاله‌ترین کشورهای جهان قرار بگیرد. در این بازه زمانی، سهم ایالات‌متحده از ۲۴٫۴ درصد به ۱۷٫۸ درصد کاهش یافته و سهم چین از ۱۲٫۱ درصد به ۱۸٫۶ درصد افزایش یافته است.
|
مقایسه تولیدات علمی کشورهای مختلف در همه حوزه‌های علوم و
مهندسی |
|||||
|
رتبه |
کشور |
۲۰۰۶
|
۲۰۱۶
|
میانگین تغییرات سالانه |
سهم جهانی در سال ۲۰۱۶ |
|
- |
جهان |
۱٬۵۶۷٬۴۲۲ |
۲٬۲۹۵٬۶۰۸ |
۳٫۹ |
- |
|
۱ |
چین |
۱۸۹٬۷۶۰ |
۴۲۶٬۱۶۵ |
۸٫۴ |
۱۸٫۶ |
|
۲ |
ایالات‌متحده |
۳۸۳٬۱۱۵ |
۴۰۸٬۹۸۵ |
۰٫۷ |
۱۷٫۸ |
|
۳ |
هند |
۳۸٬۵۹۰ |
۱۱۰٬۳۲۰ |
۱۱٫۱ |
۴٫۸ |
|
۴ |
آلمان |
۸۴٬۴۳۴ |
۱۰۳٬۱۲۲ |
۲ |
۴٫۵ |
|
۵ |
انگلیس |
۸۸٬۰۶۱ |
۹۷٬۵۲۷ |
۱ |
۴٫۳ |
|
۶ |
ژاپن |
۱۱۰٬۵۰۳ |
۹۶٬۵۳۶ |
۱٫۳- |
۴٫۲ |
|
۷ |
فرانسه |
۶۲٬۴۴۸ |
۶۹٬۴۳۱ |
۱٫۱ |
۳ |
|
۸ |
ایتالیا |
۵۰٬۱۵۹ |
۶۹٬۱۲۵ |
۳٫۳ |
۳ |
|
۹ |
کره جنوبی |
۳۶٬۷۴۷ |
۶۳٬۰۶۳ |
۵٫۵ |
۲٫۸ |
|
۱۰ |
روسیه |
۲۹٬۳۶۹ |
۵۹٬۱۳۴ |
۷٫۲ |
۲٫۶ |
|
۱۱ |
کانادا |
۴۹٬۲۵۹ |
۵۷٬۳۵۶ |
۱٫۵ |
۲٫۵ |
|
۱۲ |
برزیل |
۲۸٬۱۶۰ |
۵۳٬۶۰۷ |
۶٫۶ |
۲٫۳ |
|
۱۳ |
اسپانیا |
۳۹٬۲۷۱ |
۵۲٬۸۲۱ |
۳ |
۲٫۳ |
|
۱۴ |
استرالیا |
۳۳٬۱۰۰ |
۵۱٬۰۶۸ |
۴٫۴ |
۲٫۲ |
|
۱۵ |
ایران |
۱۰٬۰۷۳ |
۴۰٬۹۷۴ |
۱۵٫۱ |
۱٫۸ |
|
۱۶ |
ترکیه |
۱۹٬۵۴۷ |
۳۳٬۹۰۲ |
۵٫۷ |
۱٫۵ |
|
۲۹ |
رژیم صهیونیستی |
۱۱٬۰۴۰ |
۱۱٬۸۹۳ |
۰٫۷ |
۰٫۵ |
|
۳۲ |
مصر |
۳٬۹۵۸ |
۱۰٬۸۰۷ |
۱۰٫۶ |
۰٫۵ |
|
۳۸ |
عربستان سعودی |
۱٬۸۹۸ |
۹٬۲۳۲ |
۱۷٫۱ |
۰٫۴ |
|
۳۹ |
پاکستان |
۲٬۸۰۹ |
۹٬۱۸۱ |
۱۲٫۶ |
۰٫۴ |
در این بازه زمانی، قاره آسیا شاهد بیشترین افزایش در تعداد مقالات علمی داوری‌شده است. جدول زیر، کشورهایی را فهرست کرده است که رشد علمی آن‌ها در بازه زمانی مشخص‌شده، بیشتر از ۸ درصد است.
|
رتبه |
رتبه |
کشور |
۲۰۰۶ |
۲۰۱۶ |
میانگین تغییرات سالانه |
سهم جهانی ۲۰۱۶ |
|
۱ |
۴۱ |
اندونزی |
۶۱۹ |
۷٬۷۲۹ |
۲۸٫۷ |
۰٫۳ |
|
۲ |
۲۱ |
مالزی |
۳٬۲۳۰ |
۲۰٬۳۳۲ |
۲۰٫۲ |
۰٫۹ |
|
۳ |
۳۸ |
عربستان سعودی |
۱٬۸۹۸ |
۹٬۲۳۲ |
۱۷٫۱ |
۰٫۴ |
|
۴ |
۴۷ |
کلمبیا |
۱٬۳۶۸ |
۶٬۱۲۰ |
۱۶٫۲ |
۰٫۳ |
|
۵ |
۱۵ |
ایران |
۱۰٬۰۷۳ |
۴۰٬۹۷۴ |
۱۵٫۱ |
۱٫۸ |
|
۶ |
۵۰ |
الجزایر |
۱٬۲۸۸ |
۴٬۴۴۷ |
۱۳٫۵ |
۰٫۲ |
|
۷ |
۳۹ |
پاکستان |
۲٬۸۰۹ |
۹٬۱۸۱ |
۱۲٫۶ |
۰٫۴ |
|
۸ |
۳۶ |
رومانی |
۳٬۵۲۳ |
۱۰٬۱۹۴ |
۱۱٫۲ |
۰٫۴ |
|
۹ |
۳ |
هند |
۳۸٬۵۹۰ |
۱۱۰٬۳۲۰ |
۱۱٫۱ |
۴٫۸ |
|
۱۰ |
۳۲ |
مصر |
۳٬۹۵۸ |
۱۰٬۸۰۷ |
۱۰٫۶ |
۰٫۵ |
|
۱۱ |
۴۹ |
تونس |
۱٬۹۸۰ |
۵٬۲۶۶ |
۱۰٫۳ |
۰٫۲ |
|
۱۲ |
۱ |
چین |
۱۸۹٬۷۶۰ |
۴۲۶٬۱۶۵ |
۸٫۴ |
۱۸٫۶ |
|
۱۳ |
۳۷ |
تایلند |
۴٬۲۷۰ |
۹٬۵۸۱ |
۸٫۴ |
۰٫۴ |
|
۱۴ |
۴۵ |
شیلی |
۳٬۱۲۲ |
۶٬۷۴۶ |
۸ |
۰٫۳ |
همان‌طور که می‌بینید، در این فهرست فقط دو کشور از ۱۹ کشوری که بیش از یک‌درصد مقالات علمی جهان را تولید می‌کنند، نرخ رشد بالای ۱۰ درصد دارند؛ هند با ۱۱٫۱ درصد و ایران با ۱۵٫۱ درصد.
شتاب علمی زیاد ایران در سال‌های دهه ۱۳۸۰ هرچند به افزایش بی‌سابقه تعداد مقالات منتشرشده در نشریات علمی منجر شد؛ اما کیفیت علمی این مقالات نتوانست افزایش متناسبی را تجربه کند و بسیاری از آن‌ها با ارجاع‌های بسیار پایینی روبه‌رو شدند. طی سال‌های اخیر، سیاست‌گذاران علم و فناوری کشور تلاش کرده‌اند تا با افزایش بار علمی مقالات، شاخص‌های کیفی را بهبود ببخشند که حضور پژوهشگران داخلی در جمع پرارجاع‌ترین دانشمندان جهان، حاصل همین تغییر راهبرد است.
