به گزارش ایران اکونومیست ؛مالیات یکی از شیوه های مشارکت شهروندان در تامین هزینه های مورد نیاز برای اداره کشور و تامین کننده اهداف خرد وکلان اقتصادی،اجتماعی وسیاسی است.
تردیدی در جایگاه ونقش اساسی مالیات در همه ابعاد اقتصادهای پیشرفته وجود ندارد.
برای دستیابی به اهداف مذکور ورسیدن به نظام مالیاتی اثر گذار وکارآمد در هرکشوری، باید ساختارها ،نهادها،قوانین و ارتباطات لازم ایجاد شود.در اینجا نقش نظام مالیاتی ایجاد بسترهای لازم برای اجرای قانون است ونقش مودیان انجام تکالیف قانونی است.
ارائه اطلاعات درست از جانب مودیان اولین بخش این چرخه است.نوعی از این اطلاعات صورت معاملات فصلی است.صورت معاملات فصلی چیست؟چه کسانی باید آنرا ارسال کنند و اصولا چرا باید ارسال شود؟
صورت معاملات فصلی سندی مهم درنظام اقتصادی کشور است.اطلاعات مندرج در صورت معاملات فصلی زمینه ساز شفافیت اقتصادی و تامین کننده عدالت مالیاتی است.نظام مالیاتی برای تحقق اهداف ومسئولیت های خود باید این اطلاعات را در اختیار داشته باشد.
براساس ماده 169 قانون مالیات های مستقیم،اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع این قانون که حسب اعلام سازمان امور مالیاتی کشور موظف به ثبت نام در نظام مالیاتی می‌شوند، مکلفند برای انجام معاملات خود صورتحساب صادر و شماره اقتصادی خود و طرف معامله را در صورتحساب‌ها، قراردادها و سایر اسناد مشابه درج و فهرست معاملات خود را به سازمان مذکور ارائه کنند.
اگر طرف معاملات این اشخاص، اشخاص حقیقی مصرف کننده نهایی کالا یا خدمات ونیز اشخاص حقیقی موضوع ماده 81 این قانون باشند درج شماره اقتصادی اشخاص مذکور الزامی نیست.
بر اساس ماده 2 آیین نامه اجرایی موضوع تبصره 3 ماده 169 قانون مالیات های مستقیم اشخاص حقوقی وصاحبان مشاغل موضوع قانون مکلفند با رعایت ضوابط و مقررات این آیین نامه وبه ترتیبی که سازمان اعلان می نماید، نسبت به ثبت نام در نظام مالیاتی کشور اقدام نمایند.
همچنین طبق ماده9 این آیین نامه اشخاص مشمول ارسال صورت معاملات فصلی عبارتند از:الف) کلیه اشخاص حقوقی.ب) صاحبان مشاغلی که حسب نوع ویا حجم فعالیت جزو گروه اول موضوع ماده 2 آیین نامه اجرایی ماده 95 قانون محسوب می‌شوند ج) صاحبان مشاغل مشمول اجرایی قانون مالیات بر ارزش افزوده این اشخاص مکلفند فهرست معاملات خود را مطابق اقلام اطلاعاتی مندرج در سامانه معاملات تهیه و ارسال نمایند.
فهرست معاملات حداکثر در مقاطع سه ماهه(فصلی) تهیه وتا یک ونیم ماه پس از پایان هر فصل به صورت الکترونیکی از طریق درگاه اینترنتی سازمان www.tax.gov.ir برای سامانه معاملات ارسال ویا به صورت لوح فشرده در قالب اطلاعات درخواستی سازمان به اداره امور مالیاتی ارائه شود.
چنانچه انتهای سال مالی اشخاص حقوقی در خلال یکی از فصول سال شمسی باشد، این اشخاص مکلفند برای آن فصل دو فهرست معاملات تنظیم وارسال نمایند.
به نحوی که از ابتدای فصل تا پایان سال مالی خود یک فهرست معامله و همچنین از ابتدای سال مالی تا پایان آن فصل نیز یک فهرست معاملات دیگر ارسال نمایند.
هر چند زمان ارسال صورت معاملات یک ونیم ماه بعد از هر فصل است اما تبصره 3 ماده 10 اصلاحیه آیین نامه اجرایی موضوع تبصره ( 3) ماده 169 اصلاحی قانون مالیات های مستقیم به سازمان مالیاتی این اجازه را داده است که حسب ضرورت جهت تسهیل در ارسال فهرست معاملات و مطابق با ماهیت اطلاعات، با موافقت وزیر امور اقتصادی ودارایی بازه زمانی دریافت اطلاعات را افزایش ویا روش دریافت اطلاعات را تغییر دهد.
سازمان امور مالیاتی با دریافت تدریجی ومنظم این اطلاعات از مودیان می تواند به خوبی به وظایف قانونی خود عمل کند.
اما عدم ارسال صورت معاملات فصلی،موجب بی نظمی ونقصان اطلاعات می شود. اطلاعات ناقص،نتیجه گیری وقضاوت ناقص را درپی خواهد داشت.بنابراین باید ضمانت های اجرایی نیز وجود داشته باشد از این رو عدم صدور صورتحساب یا عدم درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله یا استفاده از شماره اقتصادی خود برای دیگران و یا استفاده از شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود، حسب مورد مشمول جریمه‌ای معادل دو درصد (2 %) مبلغ مورد معامله می‌شود. همچنین عدم ارائه فهرست معاملات انجام شده به سازمان امور مالیاتی کشور از طریق روشهایی که تعیین می‌شود مشمول جریمه‌ای معادل یک درصد (1 %) معاملاتی که فهرست آنها ارائه نشده است، می‌باشد.
سازمان امور مالیاتی کشور، اقداماتی برای اجرای قانون مالیات های مستقیم ودریافت وپردازش صورت معاملات فصلی انجام داده است، با صدورکد اقتصادی ودریافت الکترونیکی صورت معاملات فصلی، فرایندها وروش ها به روز شده است ومودیان به سرعت وبا سهولت می توانند به تکالیف قانونی خود عمل کنند، درطول سال این اطلاعات ثبت، ذخیره وپردازش می شود.
تنها در صورتی که مودیان به وظایف قانونی خود در خصوص ارسال به موقع ودقیق فهرست معاملات عمل نمایند این تلاش ها موفق خواهد بود و فرایندهای مالیات ستانی بیش از پیش شفاف تر ودقیق تر می شود.
