بررسی جرم انگاری فرار مالیاتی

به گزارش ایران اکونومیست ؛در بیشتر کشورها، بخش عمده ای از منابع درآمدی دولت، از طریق مالیات تامین می شود.

سهم مالیات از کل درآمدهای عمومی در میان کشورها، متفاوت است و میزان آن بستگی به سطح توسعه و ساختار اقتصادی آنها دارد.

در این میان، فرار مالیاتی و گریز از مالیات در کشورها باعث شده است تا درآمدهای مالیاتی کشورها، همواره از آنچه که برآورد می شود کمتر باشد و تمامی کشورها تلاش خود را برای کاهش این دو پدیده به کار می گیرند یا از طریق اصلاح نظام مالیاتی، به چاره جویی برمی خیزند.

جرم‌انگاری فرایندی است که به موجب آن قانون گذار فعل یا ترک فعلی را ممنوع و برای آن ضمانت اجرایی کیفری وضع می‌کند; جرم‎انگاری مالیاتی امری مثبت، سازنده و در عین‌حال بازدارنده است که در نظام‌های مالیاتی اکثر کشورها به کار گرفته می‌شود.

یکی از مهمترین تحولات ایجادشده در قانون مالیات‎های مستقیم مصوب 31 تیر 1394 جرم‎انگاری فرار مالیاتی است؛ هرگونه تلاش قانونی یا غیرقانونی برای عدم پرداخت یا کمتر پرداخت کردن مالیات، فرار مالیاتی نامیده می‌شود.

 در قوانین و مقررات مالیاتی قبل از این اصلاحیه، تخلفات مالیاتی، تنها ضمانت اجرای حقوقی مانند تعلق جرایم نقدی داشت اما در اصلاحیه جدید قانون با جرم‎انگاری فرار مالیاتی، علاوه بر جرائم نقدی و جبران خسارت، فرار مالیاتی جرم شناخته‌شده و از ماده ??? تا ??? به این موضوع اختصاص داده شده است.

تنظیم دفاتر، اسناد و مدارک خلاف واقع و استناد به آن، اختفای فعالیت اقتصادی و کتمان درآمد حاصل از آن، ممانعت از دسترسی ماموران مالیاتی به اطلاعات مالیاتی و اقتصادی خود یا اشخاص ثالث در اجرای ماده ??? قانون مالیات‌های مستقیم و امتناع از انجام تکالیف قانون مبنی بر ارسال اطلاعات مالی، موضوع مواد ??? و ??? مکرر به سازمان امور مالیاتی کشور و وارد کردن زیان به دولت با این اقدام، عدم انجام تکالیف قانونی مربوط به مالیات‌های مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده در رابطه با وصول یا کسر مالیات مودیان دیگر و ایصال آن به سازمان امور مالیاتی در مواد قانونی تعیین شده، تنظیم معاملات و قراردادهای خود به نام دیگران یا معاملات و قراردادهای مودیان دیگر به نهام خود بر خلاف واقع، خودداری از انجام تکالیف قانونی در خصوص تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی حاوی اطلاعات درآمدی و هزینه‌ای در سه سال متوالی و استفاده از کارت بازرگانی اشخاص دیگر به منظور فرار مالیاتی جرم مالیاتی محسوب می شوند.

مجرمان مالیاتی نیز براساس قانون به مجازات‌هایی که در ذیل آمده محکوم می‌شوند :نخست اینکه مرتکب یا مرتکبان جرایم مالیاتی به مجازات‌های درجه شش محکوم می‌شوند و به موجب ماده ?? قانون مجازات اسلامی مصوب سال ??، مجازات‌های درجه شش عبارتند از ?- حبس بیش از شش ماه تا دو سال ?- جزای نقدی بیش از ?? میلیون ریال تا ?? میلیون ریال ?- محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از شش ماه تا پنج سال ?- ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال.

بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 31 تیر ماه 1394، چنانچه مرتکب هر یک از جرائم مالیاتی، شخص حقوقی باشد برای مدت شش ماه تا دو سال به یکی از مجازات‌های ?- ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی ?- ممنوعیت از اصدار برخی از اسناد تجاری محکوم می‌شود. ضمن اینکه مسئولیت کیفری شخص حقوقی مانع از مسئولیت کیفری شخص حقیقی مرتکب جرم نیست.

مرتکب یا مرتکبان جرائم مالیاتی علاوه بر مجازات‌های فوق‌الذکر، مسئول پرداخت اصل مالیات و جریمه‌های متعلق قانونی که تا مهلت مرور زمان رسیدگی مالیاتی (پنج سال) مطالبه نشده باشد و همچنین ضرر و زیان وارده به دولت یا حکم مراجع قضایی هستند.

در خاتمه میتوان امیدوار بود با تصویب قانون جدید مالیات های مستقیم که بر مردم گرایی و توجه به حقوق مردم استوار است ، با رعایت عدالت ، مردم به پرداخت مالیات که یک تکلیف اجتماعی است تشویق شوند و نظام مالیاتی به سمت تعامل هر چه اثربخش تر با مردم و اعتمادآفرینی بیشتر پیش برود.

آگاهی رساندن به مودیان و مطلع کردن آنان از قوانین، آیین‌نامه‌ها ، بخشنامه‌ها و تصمیمات سازمان نیز به طور سیستماتیک از فرار مالیاتی کاسته و باعث افزایش تمکین مالیاتی می‌شود.