بررسی نقش رویکردهای نوین مدیریت در ارتقای عملکرد سازمان امور مالیاتی

به گزارش ایران اکونومیست ؛نظام اداری هرکشور رسیدن به اهداف و سند چشم‌انداز تعیین شده را امکان پذیر می سازد. در این راستا بهبود نظام اداری با درنظرگرفتن تئوری‌های نوین مدیریت، مبانی قانون اساسی و شرایط سیاسی-اجتماعی کشور از اهمیت بالایی برخوردار است.

بر اساس تئوری نهادی نوین سازمان ها برپایه پذیرش فشارهای نهادی به طور اجتماعی مشروعیت، منابع و بقا کسب می کنند. تئوری نهادی نوین بیان می دارد که سازمان ها بر اساس پذیرش فشارهای نهادی به طور اجتماعی مشروعیت و بقا کسب می کنند.

 این تئوری، عملیات سازمان را در بعد استراتژیکی و نهادی به عنوان پاسخ به فشارهای رقابتی و نهادی تشریح می کند.

 در تحقیقات مربوط به تئوری ها بیان شده است که تئوری نهادی نوین در تناقض با تئوری های دیگر بوده و در تصمیمات مدیریتی نمی توان از این تئوری بهره برد.

کاربرد تئوری نهادی نوین برای آگاه کردن رفتارهای مدیریتی با هدف خلق مزیت رقابتی است. رهبری تحول آفرین رضایت زیردستان، اعتماد و تعهد عاطفی آنان را افزایش می دهد و این امر مجموعه ای از نتایج مثبت را در سازمان پدید می آورد.

 یکی از دلایل موفقیت سازمان های بزرگ این است که کارکنان آنها فراتر از وظایف رسمی خود تلاش می کنند، به بیانی ساده تر، دارای کارکنانی هستندکه رفتارهای شهروندی سازمانی را از خود بروز می دهند.

تحقیقات نشان داده که بین رهبری تحول آفرین و رفتار شهروندی سازمانی ارتباط مثبتی وجود دارد. از سویی زیاد شدن تعهدات دولت ها برای تحقق اهدافی مانند رشد اقتصادی، ثبات قیمت ها، افزایش اشتغال، توزیع عادلانه درآمد، مخارج را با روندی صعودی مواجه ساخته است و دولت ها را برآن می دارد تا از راههای گوناگون به تأمین مالی آن اقدام کنند. در این راستا مالیات به عنوان یکی از مهمترین راه های تأمین مالی همیشه مورد توجه بوده است.

 نظام مالیاتی براساس سه اصل عدالت، کارایی و توجیه اداری - اجرایی طراحی شده است. بدیهی است مالیاتها موثرترین ابزار سیاست مالی برای رسیدن به اهداف دولت ها درنظر گرفته می شوند.

سطح و میزان درآمدهای مالیاتی در هر کشور براساس فعالیت های اقتصادی، سیاست ها و نظام مالیاتی موجود کشور تعیین می شود. مالیات برای اجرای سیاست گذاری مالی است. بطور کلی نظام مالیاتی بهینه باید ضمن دارا بودن تحولات توسعه ای، اصل عدالت، کارایی و اثربخشی را در خود داشته باشد.

آدام اسمیت اقتصاددان معروف چهار اصل عمده را به عنوان اصول یک نظام مالیاتی مطلوب بیان می‌کند:
1. اصل عدالت و برابری: براساس این اصل بار مالیات باید به صورت عادلانه بین مردم تقسیم ‌شود و به توانایی پرداخت مالیات دهنده بستگی داشته باشد.
2. اصل معین و مشخص بودن: براساس این اصل، مبلغ مأخذ مالیات، زمان پرداخت و طریقه پرداخت باید دقیقا مشخص و معین باشد.
?. اصل سهولت یا سهل‌الوصول بودن: براساس این اصل،‌ کسب ‌رضایت نسبی افراد و تسهیلات مختلف برای پرداخت مالیات مدنظر است و تنظیم شرایط جهت پرداخت و طریقه پرداخت باید باتوجه به حداقل فشار ممکن باشد.
?. صرفه‌جویی: براساس این اصل، درجمع‌آوری مالیات باید حداکثر صرفه‌جویی به عمل آید.
گذشته از این، یک نظام مالیاتی مطلوب در دو بعد قوانین مالیاتی و مسایل اجرایی نیز می بایست از خصوصیات مشروحه ذیل برخوردار باشد:
1. ساده، صریح و بدون ایهام باشد. این ویژگی در مشارکت مودیان در پرداخت به موقع مالیات نقش مهمی ایفا می کنند.
2. در طراحی نظام مالیاتی می بایست به بهبود مدیریت مالیاتی توجه کافی شود.
3. در طراحی نظام مالیاتی می بایست به شرایط قانونی، فرهنگی و اجتماعی کشور از یک سو، و شرایط و مقررات کشورهای طرف معامله خارجی از سوی دیگر عنایت کافی شود تا بدین ترتیب تا حدی از فرار سرمایه به خارج از کشور جلوگیری به عمل آید.
4. معافیت ها و تبعیض های مالیاتی به تدریج حذف گردند.
5. گسترش عدالت مالیاتی از طریق برقراری معافیت های مالیاتی برای کالاهایی که مورد استفاده بیشتر گروه های کم درامد جامعه است و در مقابل افزایش نرخ های تصاعدی در مورد کالا های تجملی که مورد استفاده بیشتر گروه های پر درآمد جامعه است.
6. گسترش پایه های مالیاتی به همراه تعدیل مالیاتی به نحوی که از یک سو سبب افزایش درآمدهای مالیاتی دولت گردد و از سویی دیگر اختلالی در فعالیت های اقتصادی ایجاد نکند.
7. نرخ های مالیاتی می بایست عقلایی شود.
8.کاهش سطح و انواع نرخ های تعرفه ای وارداتی و حذف محدودیت های مقداری و استفاده از تعرفه به جای آن.
9. استفاده صحیح از مالیات های تکلیفی بر حقوق و دستمزد و همچنین مالیات علی الراس برای آن دسته از مودیانی که اخذ مالیات از آن ها دشوار است.
10. اختصاص کد اقتصادی و پستی به مودیان از یک سو، و جمع آوری اطلاعات مودیان از سویی دیگر، می تواند ضمن آشنایی منابع درآمدی و تشخیص وصول مالیات ها، کارایی تصمیم گیری نظام را افزایش دهد.
11. نظام مالیاتی باید با توجه به تغییرات اقتصادی انعطاف پذیر باشد.
12. در طراحی نظام مالیاتی باید نگرش منظم و سیستمی داشت و توجه نمود که اصلاح این نظام باید به دقت با سایر تصمیمات متخذه برای تعدیل ساختاری هماهنگ شود.

با توجه به مطالب فوق، و توجه به این مهم که مالیات رکن اصلی درآمدهای دولت است; از این رو، کشور به یک نظام مالیاتی کارآمد، موثر، کارا، یکپارچه و نظام‌مند نیاز دارد.

به همین جهت توجه به رویکردهای نوین مدیریت در ارتقای عملکرد سرمایه های انسانی سازمان امور مالیاتی امری حیاتی بوده و از اولویت‌های سیاست گذاران بخش عمومی کشور محسوب شده و تحولات بسیار مثبتی را در نظام مالیاتی کشور ایجاد می کند.