پروتون درمانی سرطان و چشم انداز به کارگیری آن در ایران

به گزارش ایران اکونومیست؛ علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی اواسط مهر ماه در سفری به ایتالیا از یک مرکز درمانی هسته ای این کشور بازدید کرد؛ در آن مرکز درمانی از روش های پروتون درمانی و کربن درمانی استفاده می شود.
در تعریف، پروتون درمانی شکل دقیقی از پرتو درمانی است که با استفاده از پرتو پروتون، سلول های سرطانی را هدف قرار داده و آنها را نابود می‌ کند. این شیوه در مقایسه با سایر درمان‌های متعارف سرطان مانند جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی اشعه‌ی ایکس، از نظر دقت و اثربخشی نمره‌ی بالایی را کسب می‌کند. پروتون درمانی بدون آسیب رساندن به سلول های سالم، سلول های سرطانی را از بین می‌برد. بنا بر این، به طور قابل ملاحظه‌ای عوارض جانبی را که درمان‌های متعارف سرطان به همراه دارند، کاهش می‌دهد.
اما کربن درمانی روشی پیشرفته است که می تواند 'دی ان ای' غدد سرطانی را هدف قرار دهد و بسیار متفاوت از پروتون درمانی است.
رئیس انجمن رادیوتراپی آنکولوژی ایران با بیان این که در حال حاضر تعداد محدودی از مراکز رادیوتراپی دنیا از شیوه پروتون درمانی استفاده می کنند. بهره گیری از این شیوه درمانی را نیازمند دستگاه های پیشرفته دانست که خارج از دسترس بسیاری از مراکز رادیوتراپی هستند.
دکتر محمدرضا قوام نصیری امکان بهبودی بهتر را از مهمترین ویژگی های این فناوری برشمرد و گفت: پرتوهای پروتون با انتقال انرژی زیاد و البته کنترل شده، سرطان را درمان می کنند.
قوام نصیری ادامه داد که در این فناوری نوین از ذرات سنگین استفاده می شود و پرتوهای ایکس، گاما و الکترون آن، قدرت تخریب بیشتری در بافت های سرطانی ایجاد می کنند.
وی اظهار کرد: اگر فیلد این پرتوها روی قسمتی که می خواهیم قرار نگیرد و حتی میلیمتری تفاوت داشته، می تواند بافت سالم را هم منهدم کند به همین منظور دقت در این دستگاه ها بسیار بالاست.
رئیس انجمن رادیوتراپی آنکولوژی ایران افزود: ذرات سنگین در پروتون درمانی نیاز به وجود اکسیژن در بافت سرطانی ندارند اما در شیوه های قبلی مانند اشعه های ایکس، الکترون و گاما به وجود اکسیژن در محیط درمان نیاز است تا سلول های سرطانی، اکسیژن موجود را به صورت کافی دریافت و سپس تحت تاثیر اشعه قرار گیرند.
وی با اشاره به این که در حال حاضر شیوه درمانی کربن درمانی و پروتون درمانی در کشور وجود ندارد، اظهار کرد: مسئولان سازمان انرژی اتمی و وزارت بهداشت پیگیر این موضوع مهم هستند و امیدواریم در آینده محقق شده و مورد استفاده بیماران سرطانی قرار گیرد.
دکتر قوام نصیری با بیان این که تا آنجا که اطلاع دارم کربن درمانی هنوز در دستور کار وزارت بهداشت قرار ندارد، اظهار کرد: اما اقداماتی در زمینه به کار گیری پروتون درمانی اغاز شده است، هر چند بهره گیری از این فناوری مدرن نیازمند اقداماتی زمان بر مانند تامین دستگاه ها، تربیت نیروهای متخصص، ساخت اتاق مخصوص و نصب دستگاه ها و تجهیزات است.