تکمیل زنجیره‌های ارزش و تولید گریدهای جدید محصولات پتروشیمی و پلیمری دو محور اصلی مذاکرات شرکت ملی صنایع پتروشیمی با شرکت‌های بزرگ بین‌المللی همچون توتال، تکنیپ و ایرلیکوئید فرانسه، BASF و لینده آلمان، میتسوئی و سوجیتس ژاپن، هالدو تاپسوی دانمارک و ... در طول دوران پسابرجام بوده است.
بر اساس این سیاست کلی، شرکت ملی صنایع پتروشیمی قصد دارد که با استفاده از ورود فناوری، دانش فنی و لایسنس‌های جدید جهان در صنایع پتروشیمی زمینه متنوع سازی سبد تولید محصولات پتروشیمی و پلیمری را در ایران فراهم کند که در این صورت با پر شدن شکاف میان صنایع بالادستی و میان دستی، امکان تامین خوراک بیشتر برای صنایع تکمیلی پتروشیمی در کشور فراهم خواهد شد.
یکی از راهبردهای در دست اجرا برای تحقق برنامه متنوع سازی سبد تولید محصولات پتروشیمی ایران، تکمیل زنجیره ارزش پروپان و بوتان بوده به طوری‌که پس از افزایش ظرفیت تولید واحدهای NGL موجود و راه اندازی فازهای جدید پارس جنوبی کشور با یک ظرفیت مازاد تولید گازمایع شامل پروپان و بوتان روبرو می‌شود.
از سوی دیگر پیش بینی می‌شود با بهره برداری پنج فاز جدید پارس جنوبی تا سال آینده از یک سو و ساخت و راه اندازی طرح‌های جدید NGL از طرف دیگر به ظرفیت مازاد تولید گاز مایع کشور افزوده شود که این ظرفیت مازاد خوراک مطمئنی برای ساخت و بهره برداری واحدهای جدید صنعت پتروشیمی با اولویت تکمیل زنجیره ارزش خواهد بود.
در شرایط فعلی مجوزهایی برای احداث پنج مجتمع پتروشیمی در منطقه ماهشهر و با هدف تکمیل زنجیره ارزش پروپان و بوتان صادر شده که پیش بینی می‌شود با بهره برداری از این پنج مجتمع جدید پتروشیمیایی در طول اجرای برنامه ششم توسعه دست کم 13 محصول جدید پلیمری و پتروشیمی در ایران تولید و عرضه شود.
پتروشیمی از واردات آکریلونیتریل خودکفا می‌شود
در شرایط فعلی مجوزی برای ساخت یک طرح 450 هزار تنی تبدیل
پروپان به پروپیلن در ماهشهر صادر شده که بخشی از پروپیلن این طرح پتروشیمی
(طرح PDH سلمان فارسی) خوراک طرح‌های جدید را تامین خواهد کرد.
همزمان با برنامه‌ریزی به منظور تبدیل پروپان تولید پتروشیمی بندرامام به پروپیلن، مجوزی برای احداث یک طرح آکریلونیتریل (پتروشیمی ارگ) با ظرفیت تولید سالانه 135 هزار تن محصول در منطقه ماهشهر صادر شده که هدف از احداث این طرح تکمیل بیشتر زنجیره ارزش پروپان است.
به عبارت دیگر با احداث این طرح جدید آکریلونیتریل، خوراک پروپیلن تولیدی پتروشیمی سلمان فارسی صرف تولید محصولات جدید پلیمری همچون آکریلونیتریل و استونیتریل می‌شود که در شرایط فعلی این دو محصول در صنعت پتروشیمی کشور تولید نمی‌شود.
در صورت بهره برداری از طرح تولید آکریلونیتریل در ماهشهر در کنار تکمیل زنجیره ارزش عملا خوراک مورد نیاز صنایع تکمیلی پتروشیمی برای تولید نسل جدید پلیمرهای مهندسی شامل الیاف اکریلیک، ABS (یکی از پلاستیک‌های مهندسی ارزشمند) و الیاف کربن در کشور فراهم خواهد شد.
علاوه بر این در راستای سیاست کلان تکمیل زنجیره ارزش پروپان در صنایع پتروشیمی، مجوزی هم برای احداث یک طرح «آکریلات‌ها» در منطقه ماهشهر صادر شده که خوراک این طرح جدید به صورت مستقیم از پروپان تولیدی پتروشیمی بندرامام تامین خواهد شد.
هدف از ساخت طرح جدید «آکریلات‌ها» (پتروشیمی کوروش) در ماهشهر تولید محصولات جدید پلیمری شامل آکریلیک اسید و آکریلات استرها برای نخستین بار در صنعت پتروشیمی کشور بوده ضمن آنکه در کنار آن فرآورده‌های پلیمری جدید دیگری همچون اکسو الکل‌ها و پلیمرهای سوپر جاذب هم در مجموع به ظرفیت 195 هزار تن در سال تولید و عرضه خواهد شد.
برنامه تکمیل زنجیره ارزش بوتان در صنایع پتروشیمی
در
کنار برنامه تکمیل زنجیره ارزش پروپان در ماهشهر، مجوز احداث یک طرح 179
هزار تنی «انیدرید مالئیک» برای تکمیل زنجیره ارزش بوتان در صنایع پتروشیمی
کشور صادر شده است.
بنابراین در برنامه ششم توسعه طرح پتروشیمی
پتروکیمیای ابن سینا با هدف تولید محصولاتی شامل انیدرید مالئیک، بوتان دی
ال، پلی بوتیلن ترفتالات، ایزو بوتان و تترا هیدرو فوران برای نخستین بار
در صنعت پتروشیمی ایران فراهم خواهد شد.
علاوه بر این مجوز دیگری با ظرفیت تولید سالانه حدود 46 هزار تن انواع محصولات زیر مجموعه انیدرید مالئیک در قدیمی ترین هاب صنعت پتروشیمی ایران صادر شده که خوراک بوتان تولیدی پتروشیمی بندر امام صرف تولید محصولاتی همچون انیدرید مالئیک، اسید فوماریک، رزین‌های پلی استر غیر اشباع و ایزو بوتان خواهد شد که دو محصول اسید فوماریک و رزین‌های پلی استر برای نخستین بار در صنعت پتروشیمی ایران تولید خواهد شد.
تکمیل زنجیره‌های ارزش پروپان و بوتان و تولید محصولاتی برای نخستین بار در صنعت پتروشیمی ایران بخشی از سیاست جدید شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای کاهش خام فروش در کشور بوده و در کنار صدور مجوزهایی برای تکمیل زنجیره پروپان و بوتان یک طرح منحصر به فرد هم برای تکمیل زنجیره متانول در بندر ماهشهر صادر شده است.
از این رو مجوزی برای ساخت طرح «پنتا اریتریتول» با ظرفیت تولید سالانه حدود 23 هزار تن محصولات جدیدی همچون پنتا اریتریتول و سدیم فرمات صادر شده و در کنار تولید این دو محصول جدید سایر فرآورده‌های پلیمری همچون دی پنتا و استالدئید هم در صنعت پتروشیمی تولید و عرضه خواهد شد.
این طرح جدید با استفاده از خوراک فرمالدئید قرار است طراحی و اجرا شود و عملا با بهره برداری از آن زنجیره تولید متانول تولیدی پتروشیمی فن آوران در ماهشهر تکمیل تر خواهد شد.
در مجموع با بهره برداری از طرح‌های جدید پتروشیمی در راستای تکمیل زنجیره ارزش پروپان، بوتان و متانول در ماهشهر برای نخستین بار چشم صنعت پتروشیمی ایران به تولید محصولات جدیدی همچون آکریلونیتریل، استونیتریل، آکریلیک اسید، آکریلات استرها، انیدرید مالئیک، بوتان دی ال، پلی بوتیلن ترفتالات، ایزو بوتان و تتراهیدرو فوران، اسید فوماریک، رزین‌های پلی استر غیر اشباع، پنتا اریتریتول و سدیم فرمات روشن خواهد شد.
