به گزارش ایران اکونومیست ؛ صنعت بیمه در کشورهای جهان از سال ۱۹۵۰ روبه گسترش گذاشت و رشدی ۱۰ درصدی را در آن مقطع تجربه کرد. این رشد در حالی صورت گرفت که سهم بیمه عمر از کل بیمه ها همواره رقم قابل توجهی بوده است.
به طوری که در سال ۱۹۸۴ سهم بیمه عمر ۲.۱ درصد GDP جهان را شکل می داد و این رقم در سال ۱۹۹۶ به ۴.۲ و در سال ۲۰۰۷ به ۴.۴۱ رسید. در این میان فعالیت بیمه عمر در ایران نیز توسط یک شرکت خارجی به نام ویکتوریا درسال ۱۳۱۴ آغاز شد. شرکت مذکور پس از یکسال فعالیت، حجم پورتفوی خود را که جمعا ۱۵۰ بیمه نامه با سرمایه هشت میلیون وچهارصد هزار ریال بود به شرکت بیمه ایران واگذار کرد.
شاید بالاترین دلیل این که شرکت های بیمه ای در صدور بیمه نامه عمر در گذشته در کشور موفقیت چندانی نداشته اند، را بتوان به اعتقاد به مبتلا شدن به یک بیماری حاد تا قبل از ۶۵ سالگی نسبت داد. در واقع سن، دریافت غرامت ارث و اشتغال همسر مهم ترین عوامل برانگیزاننده خرید بیمه نامه عمر است.
به گونه ای که بین سلامتی فرد و تمایل به خرید بیمه نامه عمر یک رابطه منفی وجود دارد وافرادی که باور دارند در سلامتی به سر می برند، کمتر تمایل به خرید بیمه نامه نشان می دهند. در این میان با توجه به اهمیت موضوع بیمه های عمر و سرمایه گذاری شرکت های بیمه ای، ماهنامه بورس امروز مصاحبه ای با عبدالرسول عطایی مدیرعامل بیمه حافظ انجام داده و به بررسی بیمه عمر در شرکت های بیمه ای و آثار سود و زیان آن پرداخته شده است.
آنچه که در زیر می خوانید، متن این گفت و گوست:
** چرا شرکت های بیمه ای در سال های گذشته در خصوص صدور بیمه نامه های عمر موفقیت چندانی نداشته اند؟
علت عدم موفقیت شرکت های بیمه در خصوص صدور بیمه نامه های عمر، را می توان به عواملی همچون عامل ساختاری، اقتصادی، عوامل مربوط به شرکت های بیمه، عوامل فرهنگی، آموزشی و اجتماعی و عوامل مربوط به دولت وعدم سیاستگذاری دانست.
عامل ساختاری که بخشی از آن مربوط به شرکت های بیمه است و بخش دیگری از آن به سطح پایین درآمد مردم، اختلاف طبقاتی زیاد بین دهک های بالا و پایین جامعه، انحصاری بودن بازار بیمه، تبلیغات کم، عدم معرفی مزایای بیمه عمر و وجود بانک ها به عنوان رقیب شرکت های بیمه مربوط می شود که منجر به مغفول ماندن این نوع بیمه نامه ها در ایران شده است.
** صدور این نوع از بیمه نامه ها چه جذابیتی برای شرکت های بیمه ای در بردارد؟
قبل از اینکه صدور این نوع بیمه نامه جذابیتی برای شرکت های بیمه داشته باشد باید به نقش این بیمه نامه ها در صنعت بیمه و در جامعه اشاره کرد. یکی از نقش های اساسی شرکت های بیمه در جامعه، تامین امنیت در بعد اجتماعی، اقتصادی و... است.
این نوع بیمه نامه های عمر از جمله بیمه نامه هایی محسوب می شوند که می توانند هم نقش اساسی در تامین امنیت اجتماعی و هم تامین امنیت اجتماعی داشته باشند. همین مقدار که مردم از منابع خرد خود به صورت ماهیانه و یا سالیانه، مبلغی را به شرکتهای بیمه می دهند، بعد از مدتی می توانند منابع بزرگی در قالب سرمایه گذاری داشته باشند، این مساله می تواند جذابیتی را هم برای مردم، و هم اقتصاد کشور، امنیت اجتماعی و... در بر داشته باشد.
علاوه بر آن، این بیمه نامه ها می توانند برای جذب منابع بسیار خوب برای شرکت های بیمه نقش آفرینی کنند. به طوری که این منابع می تواند در شرکت های بیمه سرمایه گذاری شده و از طریق این سرمایه گذاری اشتغال، افزایش توان مالی شرکت های بیمه ای و... را در کشور بدنبال داشته باشد. این نوع بیمه نامه ها برای شرکت های بیمه جذب بازار های خرد می شوند.
هدف گذاری این نوع بیمه ها برای افزایش سرمایه های شرکت، سهم ۱۵ درصدی شرکت از سود مشارکت در منافع، افزایش توانمندی مالی شرکت های بیمه با سرمایه گذاری منابع این رشته، افزایش ضریب نفوذ بیمه در بین جامعه و... است که از عوامل مهم جذابیت این بیمه نامه ها برای شرکت های بیمه ای محسوب می شود.
بر این اساس جذابیت این بیمه نامه ها برای شرکت های بیمه ای وهمچنین عوامل زیر ساختی ایجاد شده در سال های اخیر همچون اصلاح ساختاری شرکت های بیمه، تمرکز امور فنی و پشتیبانیبر بیمه های عمر، تعیین و تبیین استراتژی کلان صنعت بیمه باتوجه به چشم انداز ۲۰ ساله، سیاست گذاری در مورد ترویج و تبلیغ بیمه های عمر با همکاری بیمه مرکزی سبب گرایش شرکت های بیمه ای به سمت بیمه نامه های عمر شده است.
همچنین تدوین برنامه آموزشی فراگیر و گسترده جهت ارتقای دانش و تخصص نیروی انسانی شاغل در صنعت بیمه به ویژه نمایندگان و بازاریابان، استفاده از روش های جدید بازاریابی، آغاز بررسی راه های اشاعه و تعمیم فرهنگ بیمه در جامعه، برطرف شدن مشکلات حتی اصلاح قوانین و مقررات بیمه های عمر، تفکیک حساب های رشته های عمر از سایر رشته ها جهت شفافیت مالی در شرکت های بیمه برای این رشته ها و... سهم بیمه زندگی از حق بیمه صنعت بیمه را در سال های اخیر افزایش داده است. پیرو آن، افزایش ضریب نفوذ بیمه های زندگی در جامعه از تاثیرات عوامل ذکر شده در رشد و تغییرات ایجاد شده در وضعیت این نوع بیمه نامه بوده است.
** با توجه به الزام بیمه مرکزی بر تفکیک بیمه نامه عمر از سایر رشته های بیمه ای، آیا این مساله تهدیدی برای شرکت های بیمه ای محسوب نمی شود؟
نه تنها تهدیدی محسوب نخواهد شد بلکه فرصت بسیار خوبی خواهد بود برای تفکیک و شفافیت های مالی بیمه نامه های عمر، ریسک ما را برای بلند مدت پوشش خواهد داد و در زمان های بعد و آینده که ما باید مبالغ بسیار زیادی را به عنوان اندوخته به بیمه گذاران دهیم با این شفافیت در صورت های مالی، ریسک های ۱۰ ساله آینده شرکت های بیمه به حداقل می رسد.
از سوی دیگر چون ماهیت بیمه های عمر سرمایه گذاری است لذا موظف هستیم سرمایه گذاری برای این منابع انجام دهیم، در این میان وقتی صورت های مالی شفاف باشند، شرکت های بیمه ای تحریک می شوند که منابع خود را در زمان مقرر با تعهداتی که به مردم بدهکار هستند، بروز کنند.
از دیگر ویژگی این نوع بیمه نامه این است که شرکت های بیمه اجازه استفاده از منابع برای پرداخت خسارت و خرج هزینه های روزمره خود را نخواهند داشت. بنابراین این بیمه نامه نه تنها تهدید نیست بلکه فرصت خوبی است و از مخاطرات و ورشکستگی جلوگیری می کند و در نهایت شفافیت مالی را به همراه دارد که خود نقطه قوتی برای صنعت بیمه محسوب می شود.
** با توجه به آنکه مردم می توانند بیمه نامه عمر و سرمایه گذاری بخرند می توانند این پول را در بانک ها بگذارند و همان سود را بگیرند، مزیت این سرمایه گذاری در این نوع بیمه نامه چیست؟
اولین ویژگی آن این است که در طول مدت خرید این بیمه نامه اگر بیمه گذار دچار از کار افتادگی یا فوت شود غرامت بیمه عمر بزرگ را می تواند از شرکت های بیمه مطالبه کند. اصل و سود آن تضمین شده است. باتوجه به اینکه سالانه حساب های مالی بررسی می شوند، می توانند سود مشارکت بیشتری داشته باشند.
امکان بازخرید این بیمه نامه در هر زمان بدون هیچ گونه ضرر و زیانی امکان پذیر است. بیمه گذار می تواند بخشی از اندوخته خود را بنا به نیاز مالی مطالبه کند.
همچنین می تواند از محل اندوخته خود بدون نیاز به ضامن وام دریافت کند. از دیگر مزیت های این بیمه نامه این است که بیمه گذار می تواند آن را به عنوان فیش دوم حقوق در کنار فیش اصلی حقوق خود داشته باشد.
همچنین ارایه کمک هزینه های مسکن، هزینه و ازدواج فرد از دیگر مزایای این بیمه نامه است. علاوه برآن امکان استفاده از بیمه مستمری را برای فرد مهیا می سازد، بطوری که اگر فرد در مدت خرید بیمه نامه، دچار از کار افتادگی شد قادر به دریافت مستمری مادام العمر خواهد بود.
** آیا آماری در خصوص صدور بیمه نامه های عمر در سال های گذشته وجود دارد؟
بیمه های عمر نقش اساسی در هر کشوری دارد. آمار می گوید برای تخمین وضعیت اجتماعی و اقتصادی هر کشوری، به وضعیت بیمه های عمر شرکت های بیمه این کشورها نگاه کنید. امروزه در کشورهای پیشرفته دنیا بیش از ۶۰ الی ۷۰ درصد از سهم فروش کل بیمه نامه ها را بیمه نامه های عمر در برمی گیرد.
به عبارت دیگر برخی کشورها از چند نوع بیمه نامه عمر برخوردارند. لذا وضعیت ما در رتبه بندی دنیا بیش از ۱۴ درصد نیست.
این مساله نشان دهنده وضعیت نامناسب پوشش بیمه های عمر است. خوشبختانه در چند سال گذشته به علت تبلیغات و فرهنگ سازی های انجام شده، سهم بیمه های زندگی از کل حق بیمه صنعت بیمه در سالهای ۹۳،۹۴ و ۹۵ به ترتیب ۱۰.۸ درصد، ۱۲.۱ درصد و ۱۳.۴ درصد بوده است که این افزایش رشد سبب افزایش ضریب نفوذ بیمه های زندگی شده است. اما همچنان نسبت به بازارهای جهانی عقب هستیم.
** تاثیر صدور بیمه نامه عمر بر صورت های مالی شرکت های بیمه ای چگونه است؟
در صورتی که حساب های رشته های عمر از سایر رشته ها در صورته ای مالی تفکیک شوند و منابع این بیمه نامه ها در سایر امور بیمه ای شرکت(خسارت و هزینه های جاری) هزینه نشود، در این صورت شفافیت صورت های مالی سبب اعتماد بیمه گذاران به شرکت های بیمه خواهد شد و شرکت های بیمه می توانند اقدام به تهیه گزارش های مالی سالیانه برای بیمه گذاران خود کنند.
همچنین میزان اندوخته بیمه گذاران مشخص خواهد بود و کنترل حساب های مزبور ممکن بوده و شرکت در زمان بازخرید بیمه نامه های عمر تحت فشار قرار نخواهند گرفت، از سوی دیگر توانمندی شرکت با سرمایه گذاری اندوخته های بیمه نامه های عمر و افشای آن در صورت های مالی افزایش خواهد یافت.
