تورهای تابستانی بر مدار رکود

در بررسی‌هایی که در بخش سفرهای داخلی، قیمت‌ سفرهای 3 روزه به مقاصد مشهد، شیراز، قشم و کیش با اقامت در هتل چهارستاره مربوط به سال گذشته و امسال استخراج شد. قیمت‌های استخراج‌شده نشان می‌دهد هزینه تورهای گردشگری با افزایش کمی همراه بوده است. به‌عنوان نمونه هزینه تور 3 روزه قشم در هتل چهار ستاره امسال با میانگین 580هزارتومان در دسترس است؛ درحالی که این تور در مدت مشابه تابستان گذشته حدود 540 هزار تومان بوده است. کارشناسان معتقدند عدم استقبال از تورهای تابستانی یکی از نتایج وضعیت اقتصادی مردم بوده و ثبات در قیمت‌ها نیز یکی از نتایج عدم استقبال است.  در بخش سفرهای خارجی اما به دلایل مختلفی همچون وضعیت امنیتی برخی از مقاصد گردشگری همچون ترکیه و فرانسه این آمار با تغییرات ملموسی مواجه بوده است. در این بررسی‌ها، قیمت تورهای 7 روزه به مقاصد گرجستان، ترکیه، روسیه، تایلند و اروپا با اقامت در هتل‌های چهار ستاره استخراج شد؛ قیمت‌هایی که نشان می‌دهد به جز تورهای ترکیه و اروپا سایر تورها با افزایش کمی مواجه بودند اما این دو مقصد به دلیل برخی حملات تروریستی و آشوب‌ها نسبتا کمتر مورد استقبال قرار گرفته‌اند و به تبع آن قیمت‌های آنها نیز کاهش داشته است.

قیمت تورها تغییر محسوسی نداشته

در همین حال، رئیس انجمن صنفی دفاتر مسافرتی تهران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با مقایسه قیمت تورهای تابستانی امسال با مدت مشابه سال قبل، اظهار کرد: «ما امسال به نسبت سال گذشته تغییر ملموسی در قیمت‌ها نداشتیم ولی تقاضا برای تورهای داخلی در زمان‌های مختلف و مقاصد مختلف متغیر است. به طور مثال در تعطیلات عید فطر در مسیر کیش حتی تورهای پایین‌تر از نرخ مصوب را داشتیم. اما افزایش قیمت‌ها نیز چیزی حدود 10 تا 20 درصد بوده؛ دلیل آن نیز این است که فرهنگ سفر استاندارد در جامعه در حال گسترش است و مسافران بیشتری به این نتیجه رسیده‌اند که سفرهای استاندارد و ایمن با امکاناتی از جمله بیمه، راهنما، برنامه سفر و اقامتگاه‌های قانونی داشته باشند. این موضوع سبب می‌شود مسافر در قبال مبلغی که پرداخت می‌کند، خدمات بیشتری دریافت کند.»

رضا اباذری با اشاره به اینکه متاسفانه یکی از رسوم نادرست ما این است که مسافران تصمیم می‌گیرند تنهایی و به صورت شخصی سفر کنند، ادامه داد: «این نوع سفر موجب مسائلی همچون اقامتگاه نامناسب، نبود بیمه و ماندن در ترافیک می‌شود و علاوه بر آن نمی‌توانند از حداکثر جاذبه‌های گردشگری مقصد استفاده کنند.» به باور وی، اگر بتوانیم اکثریت جامعه را به سمت خرید سفر استاندارد سوق دهیم، قیمت‌ها هم رقابتی و سرشکن می‌شود و مسافران بیشتری به استفاده از تورهای گردشگری متمایل خواهند شد. برای نمونه امسال تغییر محسوسی در قیمت‌ها چه در بخش ورودی و چه در بخش خروجی نداشتیم که این موضوع ناشی از همان 10 تا 20 درصدی از مسافرانی است که اضافه شده‌اند.

رقیه حاتمی‌پور نیز به‌عنوان یک آژانس‌دار در خصوص هزینه تورها در تابستان امسال با اشاره به اینکه به دلیل ورود به فصل تابستان و استقبال از مناطق سردسیر، مقاصد گردشگری تازه‌ای شامل دیلمان و جنگل‌های سیاهکل، جواهرده در رامسر، جنگل مازیچال، ماکو در شمال آذربایجان غربی، فومن، ماسال و جنگل‌های اسالم به مقاصد گردشگری تورها اضافه شده، خاطرنشان کرد: «تورهای داخلی امسال افزایش داشته است. در این بخش علاوه بر مقاصد موجود، حدود 10 مقصد جدید را نیز به این تورها اضافه کرده‌ایم و بالغ بر 35 مقصد را در قالب تورهای 3 روزه، 2 روزه و یک روزه اجرا می‌کنیم. در کل وضعیت تورهای داخلی خوب است و ما نیز از وضعیت بازار راضی هستیم.»

کاهش 50درصدی تورهای ترکیه

با این‌همه در بخش تورهای خارجی چنان‌که گفته شد قیمت‌ها با افزایش اندکی مواجه هستند؛ به جز دو مقصد اروپا و ترکیه که قیمت تورهای آن بعضا با کاهش همراه بوده است. ترکیه به عنوان یک مقصد سنتی خارجی برای مسافران ایرانی به حساب می‌آید. هنگامی‌که اتفاقاتی مانند وقایع تروریستی در این کشور رخ داد، مجریان سفر سعی کردند مقاصد جایگزینی را پیش‌بینی کنند؛ در نتیجه تقاضای این مقصد اندکی کم شده و به تبع آن صندلی‌ها، تورها و هتل‌های این مقصد نیز در برخی مقاطع کاهش عرضه داشته است. در این زمینه رئیس انجمن صنفی دفاتر مسافرتی تهران به خبرنگار ما گفت: «تغییرات در حالت کلی نامحسوس است اما در برخی مقاصد اندکی بیشتر یا کمتر خود را نشان می‌دهد.» رضا اباذری ضمن تایید کاهش قیمت در تورهای ترکیه، تصریح کرد: «ترکیه مقصدی با شرایط خاص است. هم اکنون تورهای گردشگری این کشور تقریبا پر هستند اما تعداد این تورها چیزی حدود 50 درصد نسبت به 2 سال گذشته کاهش داشته است. این موضوع بیانگر این است که مقاصد جایگزین ترکیه به موازات آن به وجود آمده و مخاطبان را به سوی خود جلب کرده است؛ بنابراین مقداری کاهش قیمت نیز داشته‌ایم.» وی با ذکر مثالی خاطرنشان کرد: «اگر 2 سال گذشته هتل چهارستاره‌ای را در ایام عادی به مقصد استانبول بین یک میلیون و 800 یا 900 تهیه می‌کردید، هم اکنون این قیمت به یک میلیون و 200 هزار تومان کاهش پیدا کرده است.»

چالش دریافت ویزا

این فعال بخش خصوصی در ادامه خاطرنشان کرد: «مقصد اروپا نیز به دو دسته تقسیم می‌شود. نخست تورهای ویژه هستند که کاهش قیمتی نداشته‌اند و حداکثر امتیازهای کمی ‌و کیفی را در اختیار مسافر قرار می‌دهند و افزایش اندکی را نیز از نظر تقاضا شاهد بوده‌اند اما قیمت، همان قیمت سال گذشته است. دسته دوم نیز تورهای معمولی است که مخاطب بیشتری نسبت به تورهای ویژه دارند. در این بخش مشکل عمده‌ای که وجود دارد مشکل ویزا است. متاسفانه وضعیت در اکثر سفارتخانه‌های عضو شینگن مناسب نیست و دفاتر برای دریافت ویزا برای مسافران با مشکل مواجه می‌شوند.» اباذری همین موضوع را مسبب کاهش تعداد تورها و به‌تبع آن کاهش قیمت می‌داند.

حاتمی‌پور اما درباره تورهای خارجی اظهار کرد: «در این تورها برعکس تورهای داخلی به نظر می‌رسد افزایش چشمگیری را شاهد نبوده‌ایم. اگر نگاهی به بازار از نظر وضعیت معاش مردم و شرایط اقتصادی داشته باشیم، می‌توان چرایی اینکه امروزه تورها رونق زیادی ندارند را متوجه شد. در کنار وضعیت اقتصادی تنش‌های منطقه نیز موجب این موضوع شده است. بنابر برخی دلایل امنیتی مردم به بعضی از کشورها کمتر سفر می‌کنند و در نتیجه قیمت‌ها برای سفر به کشورهایی مثل ترکیه بسیار مناسب است.» این آژانس‌دار در ادامه با اشاره به اینکه تورهای گردشگری تا این لحظه افزایش قیمت خاصی نداشته و خود ما نیز که این روزها در کوران فعالیت‌های تورگردانی هستیم وضعیت متوسطی را شاهد هستیم، ادامه داد: «نه آنچنان رونقی وجود دارد که بگوییم بازار سیاه ایجاد می‌شود و نه با بازار راکدی مواجه هستیم. از سوی دیگر با توجه به آگهی‌های تخفیف‌دار متوجه می‌شویم در اوایل تابستان که در آن قرار داریم، رونق زیادی در تورها دیده نمی‌شود.»

وی در پایان خاطرنشان کرد: «متاسفانه تاکنون استقبالی که مورد انتظار ماست از تورها صورت نگرفته است. مسافر داخلی ما هفتگی است و به ندرت پیش ثبت نام صورت می‌گیرد اما به هر روی وضعیت تورهای داخلی بهتر از تورهای خارجی است. در تورهای خارجی پیش‌ثبت نام وجود دارد اما روند معمولی و متوسط خود را می‌گذراند و استقبال زیادی برای تور و مسافرت همچون سال‌های قبل که ظرفیت تورها کم بود، وجود ندارد. به این ترتیب می‌توانیم بگوییم تا امروز اشتیاق خاصی در بازار تورهای گردشگری خروجی مشاهده نکرده‌ایم.» به نظر می‌رسد در شرایطی که گردشگران تابستانی چه با مقصد داخلی و چه خارجی، می‌توانند از ثبات قیمت تورهای گردشگری استفاده ببرند و به جای سفر شخصی از امکانات تورهای گروهی بهره‌مند شوند، همچنان کمتر از سفرهای با تور استقبال می‌کنند؛ موضوعی که آژانس‌داران و تورگردانان را نیز با چالش‌های مختلفی روبه‌رو می‌کند.