واکنش میراث فرهنگی به مصادره آثار تاریخی ایران در آمریکا

به گزارش ایران اکونومیست؛ با وقوع یک حادثه تروریستی در سال ۱۹۹۷ در اسرائیل که به‌ صورت حمله‌ای انتحاری انجام شده بود، ۹ شاکی علیه ایران در دادگاه‌های آمریکا اعلام شکایت کردند و به عنوان غرامت، خواهان مصادره و فروش آثار باستانی متعلق به ایران شدند که در حال حاضر در دانشگاه شیکاگو نگهداری می‌شوند.

 روز گذشته (جمعه ۶ تیر) دیوان عالی آمریکا اعلام کرد زمان برگزاری این دادگاه در اکتبر (پاییز) خواهد بود.

این در حالی است که برخی شبکه‌های خارجی اعلام کرده‌اند: «قربانیان این حادثه می‌توانند از محل فروش اموال و آثار باستانی ایران، ۷۱ میلیون و پانصد هزار دلار غرامت دریافت کنند یا خیر. از جمله این آثار و اشیاء می‌توان به کوزه‌، زیورآلات و دو لوح خشتی ایران متعلق به دوره هخامنشی و عیلامیان اشاره کرد که هم‌اکنون در اختیار دو موزه در ایالت شیکاگوی آمریکا قرار دارند.

اما محمدحسن طالبیان با بیان این‌که فقط الواح گِلی هخامنشی، موردِ بحث غرامت شاکیان حادثه تروریستی در آمریکاست، گفت: ایران هیچ مجموعه‌ی تاریخی دیگری در این کشور ندارد که مورد بحث شاکیان قرار گیرد.

وی اظهار کرد: در گذشته دو محموله تاریخی ارزشمند یکی الواح هخامنشی و دیگری آثار چُغامیش را در آمریکا داشتیم که هر دو مورد بحث بودند، اما پس از بازگشت آثار چُغامیش به ایران در سال ۱۳۹۴، براساس پیگیری‌های انجام شده، در حال حاضر فقط الواح هخامنشی شیکاگو مورد بحث غرامت هستند.

وی همچنین با بیان این‌که در دیوان عالی آمریکا روز گذشته فقط زمان برگزاری دادگاه رسیدگی به این شکایت مشخص شده و هیچ بحث یا رای دیگری داده نشده تاکید کرد: هیچ اظهارنظر دیگری در حال حاضر در این زمینه درست نیست و در حال حاضر نمی‌توان هیچ برداشت حقوقی از رای اخیر دادگاه عالی آمریکا داشت.

به گفته معاون میراث فرهنگی، در حال حاضر حدود ۳۰ هزار لوح گِلی از الواح هخامنشی که تعدادی از آن‌ها قطعه هستند، در دانشگاه شیکاگو به امانت گذاشته شده‌اند.

طالبیان همچنین درباره‌ی احتمال ورود نهادهایی مانند یونسکو به این قضیه بیان کرد: در حال حاضر از نظر حقوقی وارد شدن این نوع نهادها محتمل نیست.

او همچنین توضیح داد: با توجه به این‌که نماینده ایران در دادگاه لاهه است و وکلای ایران پرونده را در آن‌جا تعقیب می‌کنند و از سوی دیگر دادگاه‌های قبل از دیوان عالی آمریکا به نفع ایران رای داده‌اند، فقط منتظر هستیم تا جلسه دادگاه در اکتبر برگزار شود.

معاون میراث فرهنگی اضافه کرد: صحبت‌های مطرح شده در روز سه‌شنبه ۲۷ ژوئن (۶ تیرماه) صرفا تائید برای زمان برگزاری دادگاه بوده است.

 تا کنون دادگاه‌های آمریکا با پرداخت خسارت از وجه حاصل از فروش آثار باستانی ایران مخالفت کرده و گفته‌اند که نمی‌توان مبلغ خسارت قربانیان را از فروش آثار عتیقه تامین کرد، زیرا ایران هیچ‌گاه از این آثار برای اهداف مالی و مقاصد تجاری استفاده نکرده است.

حتی شبکه ان‌بی‌سی نیوز، به نقل از «جفری وال»، مشاور دولت ترامپ گفته است: «با این‌که ایالات متحده همواره با بازماندگان و سایر قربانیان تروریسم ابراز همدردی کرده اما با ضبط و توقیف اموال حکومت‌های خارجی موافق نیست، چراکه این امر می‌تواند بر روابط خارجی آمریکا تاثیر منفی بگذارد.»

براساس این گزارش، در اردیبهشت ۹۴، حدود ۱۰۸ اثر تاریخی منحصربه‌فرد از محوطه‌ی چُغامیش در استان خوزستان که ۵۱ سال پیش با هدف انجام مطالعات علمی توسط موسسه‌ی شرق‌شناسی شیکاگو از کشور خارج شده بودند،‌ به کشور استرداد و از فرودگاه امام‌خمینی (ره) به موزه‌ی ملی ایران منتقل شدند. این آثار تاریخی از جنس گِل و متعلق به شش هزار سال قبل بودند.