با وجود کارایی بسیار کارت های عابر بانک، اینکه کوچک و کم
جا هستند و این گونه برداشت می شود که احتمال سرقت آن نسبت به پول نقد
کمتر است، اما این تکنولوژی از دست سارقان در امان نبوده و سرقت از جیب،
جای خود را به سرقت های اینترنتی داده است به گونه ای که سارقان به راحتی
با هک کردن یا دسترسی داشتن به رمز های اول یا دوم عابربانک ها به راحتی به
اهداف خود می رسند.
از آن جایی که میزان استفاده از کارت های عابربانک،
توسعه یافته به گونه ای که افراد برای انجام انواع تراکنش های مالی از آن
استفاده می کنند؛ حفظ، نگهداری و شیوه استفاده از آن مستلزم رعایت نکاتی
است تا افراد طعمه اقدامات شیادان نشوند.
این روزها حتی بازنشستگان نیز
برای دریافت حقوق مستمری خود از عابربانک استفاده می کنند و این همان مساله
ای است که سارقان از آن مطلع هستند و از ناتوانی و اطلاعات کم این قشر سوء
استفاده کرده و این گونه دست به سرقت می زنند.
در برخی موارد سارقان با
اطلاع از این موضوع، در اطراف دستگاه های خودپرداز کمین کرده و در زمان
مقتضی و با بکارگیری ترفندهایی گوناگون، کارت و وجوه آنان را به سرقت می
برند.
با این وجود، اطلاع و آگاهی از ترفندهای سارقین، کمک بسزایی در
پیشگیری از اینگونه جرائم خواهد داشت، زیرا برای ارتکاب هر عمل مجرمانه، 2
عامل اصلی انگیزه مجرم و شرایط و فضای مناسب برای وقوع جرم دخیل است.
هر
چند از بین بردن انگیزه مجرمان، وظیفه ای فراتر از حیطه توان مسئولیت های
یک شهروند عادی و در محدوده اختیارات و توانایی های سازمان های کلان کشوری
است، اما جلوگیری از ایجاد فضا و بستر مساعد بروز یک عمل مجرمانه توسط
بزهکاران، تا حد بسیاری وابسته به نوع عملکرد هر یک از قربانیان بالقوه،
یعنی شهروندان است که می تواند آنان را در برابر مجرمان فرصت طلب حفظ کرده و
موجب ناکامی مجرمان شود.
سارقان از ترفندهای مختلف برای انجام سرقت های
بانکی از نوع عابربانک، استفاده می کنند که اگر گشت و گذاری در صفحه حوادث
روزنامه ها زده باشید تا حدودی با شگردهای آنها آشنا شده اید. دانستن این
شگردها در حفط و نگهداری و ایجاد حساسیت در استفاده از کارت های عابر بانک
بسیار موثر است.
پلیس همواره می گوید که سارقان عموما در قالب یک تیم کار می کنند.
در
سرقت هایی که به صورت تیمی انجام می شود، یکی از سارقان در حال دستکاری
دستگاه خودپرداز و دیگری مواظب اطراف است تا در صورت بروز خطر نفر اول را
آگاه کند.
نفر اول با ایجاد تله در دستگاه خودپرداز مثلا از طریق یک
نوار فیلم که هم رنگ لبه ورودی کارتخوان ها است، اقدام به فریب شهروندان
کرده است؛ به این شکل که وقتی مشتری با خودپرداز کار می کند، کارت در
دستگاه گیر کرده در این حین سارق وارد شده و تظاهر به کمک می کنند در حالی
که سعی در به دست آوردن رمز کارت قربانی داشته است.
سارق، قربانی را
متقاعد کرده که می تواند کارت را بیرون بکشد، قربانی رمز کارت را وارد کرده
و سارق کلمه «لغو» - کنسل - را وارد و سپس دکمه اینتر را فشار می دهد، پس
از چند بار تلاش، قربانی متقاعد می شود که کارت او توقیف شده و به همراه
سارق محل را ترک می کند، در این شرایط سارق به خود پرداز برگشته، کارت را
بیرون کشیده و با رمزی که به دست آورده، وجوه داخل عابربانک را صفر می کند.
شهروندان باید دقت داشته باشند که در صورت گیر کردن کارت، روی لبه
کارت خوان را به دقت نگاه کرده و در صورت وجود هرگونه برآمدگی اعم از چسب،
ناهمخوانی لبه ها و دیدن نوار لبه فیلم رادیوگرافی آن را بیرون کشیده و
کارت خود را به دست آورند.
همچنین در صورت بروز هر گونه مشکل نامفهوم، از دادن رمز خود به افراد دیگر و خواهان کمک، خودداری کنید.
حداقل اینکه روز بعد به کارتتان دسترسی پیدا خواهید کرد؛ این بهتر است که اصل موجودی را همین امروز از دست بدهید.
اگر
کارتتان گیر کرد، صبر کنید تا نفر بعد هم از دستگاه استفاده کند و بعد
آنجا را ترک کنید، اگر فردی نیامد کمی از دستگاه دور شوید و به مدت چند
دقیقه دستگاه و مراجعین بعدی را به دقت زیر نظر بگیرید.
مطمئنا با رعایت این نکات تا حد بسیار زیادی از سرقت موجودی خود جلوگیری و سارقان را ناامید کرده اید.
در مورد دیگری که شکل جدید کلاهبرداران به شمار می رود، استفاده از رسیدهای باطله عابر بانک ها است.
افراد
سودجو با استفاده از شگرد جدید کلاهبرداری از طریق رسیدهای باطله عابر
بانک ها، اقدام به فریب مسئولان بانک ها کرده و از این طریق مبالغ قابل
توجهی به دست آورده اند.
اشخاصی با پرسه زدن اطراف عابر بانک ها اقدام
به جمع آوری کاغذهای باطله رسید مشتریان می کنند، این اشخاص به روش ماهرانه
ای با مسئولان در بانک ها تماس گرفته و از طریق شماره حساب افراد با
شگردهای خاص و استفاده از ادبیات بانکی مناسب، اقدام به دریافت اطلاعات
حساب افراد می کنند.
در مرحله بعدی این افراد شیاد و کلاهبردار نسبت به تهیه مدارک جعلی به نام این افراد اقدام می کنند.
پس
از انجام این کارها با مراجعه به بانک می توانند مقادیری پول از حساب
افراد دریافت کنند. افراد مذکور کاملا به ادبیات بانکی آشنا هستند و با
شگردی خاص و محترمانه اقدام به دریافت اطلاعات می کنند.
شهروندان باید
توجه داشته باشند که پس از استفاده از خودپردازها، رسید بانکی خود را در
سطل های زباله کنار خودپردازها نریزید یا اینکه اطلاعات آن را به خوبی
نابود کنند.
شیوه دیگری که در بین مجرمان سابقه دار ابداع شده این است
که فرد کلاهبردار از یک واحد صنفی یا مغازه درخواست سفارش می دهد که در
گفته های خود اذعان می کند در شهری دیگری است و قادر به خرید حضوری نیست.
در
این شیوه سرقت، سارق سفارش کالا داده و درخواست می کند که یکی از افراد از
طریق دستگاه خودپرداز «ای تی ام» - ATM - حاضر شده تا با راهنمایی وی پول
سفارش به حساب ریخته شود.
به محض ورود به منوی انگلیسی فرد مال باخته مورد سرقت قرار گرفته و تمامی حساب وی خالی می شود.
در نمونه دیگر، وقتی بانک تعطیل می شد، سارق دست به کار شده، روی دکمه دستگاه های خودپرداز چسب ریخته تا نقشه اش را عملی کند.
فردی
که از این طریق مورد سرقت قرار گرفته، می گوید: برای گرفتن پول به یکی از
دستگاه های خودپرداز رفتم و وقتی کارت عابربانک را داخل دستگاه گذاشتم و
رمز را وارد کردم دستگاه به من پولی نداد. دکمه انصراف را زدم اما کارتم را
هم پس نداد. همان لحظه پسر جوانی که کنار من ایستاده بود پیشنهاد داد که
موضوع را با نگهبان بانک در میان بگذارم. من نیز به سمت در اصلی بانک رفتم
اما کسی نبود مجددا به سمت دستگاه برگشتم و دیدم که دستگاه به حالت عادی
برگشته و از آن جوان نیز خبری نیست.
وی ادامه می دهد: به تصور اینکه
کارتم داخل دستگاه گیر کرده است، به خانه برگشتم تا روز بعد در ساعت اداری
موضوع را پیگیری کنم اما در بین راه چندین پیامک بانک به دستم رسید که با
خواندن آنها حسابی شوکه شدم زیرا مبلغ سه میلیون و200 هزار تومان از حساب
من برداشت شده بود. صبح روز بعد وقتی به بانک رفتم، متوجه شدم که فردی با
ریختن چسب روی دکمه های دستگاه، برخی از گزینه ها را از کار انداخته و مانع
از انجام عملیات بانکی شده و پس از سرقت کارت عابربانک و اطلاع از رمز آن،
حسابم را خالی کرده است.
این سارق که توسط پلیس آگاهی تهران دستگیر
شده در اعترافات خود گفته است: اغلب در ساعات غیراداری و در زمان تعطیلی
بانک ها، با ریختن چسب اقدام به از کار انداختن برخی کلیدهای دستگاه های
خودپرداز می کردم و زمانی که افراد پای دستگاه های خودپرداز می رفتند، در
یک لحظه با غفلت آنها رمز کارتشان را به خاطر می سپردم، بعد آنها را دست به
سر می کردم و با سرقت کارتشان، پا به فرار می گذاشتم.
شگردهای سارقان
روز به روز تغییر کرده و آنها با استفاده از بی دقتی قربانیان خود،
ترفندهای جدیدی را مد نظر قرار می دهند در حالیکه با رعایت نکاتی چند می
توان کام سارقان را تلخ کرد.
پلیس پیشگیری نیروی انتظامی در این زمینه
نسبت به بی توجهی و اعتماد به کسانی که کنار عابر بانک ایستاده اند، رعایت
دقت درخصوص اهمیت رمز عابر بانک و نگهداری از کارت، در نظر گرفتن نکات
ایمنی در هنگام ترک عابر بانک و داشتن آگاهی کامل در ارتباط با نحوه صحیح
استفاده از عابر بانک تاکید دارد.
گاه سرقت از کارت ها، از طریق عابر
بانک نیست بلکه اینترنتی است که رد اصطلاح به آن فیشینگ گفته می شود یعنی
سارق به نوعی به اطلاعات کارت شما اعم از مشخصات و رمز کارت، دست یافته و
اقدام به سرقت می کند.
به عنوان مثال در موردی، پسر جوانی با برقراری
رابطه دوستی با دختری و سوء‌استفاده از اعتماد او اقدام به برداشت غیر مجاز
از حسابش کرده بود.
به گفته شاکیه، شخص ناشناسی مبلغ 20 میلیون ریال
به صورت غیرمجاز از حسابش برداشت کرده بود که با بررسی‌های فنی مبلغ
برداشتی صرف خرید شارژ تلفن همراه و پرداخت قبوض به صورت اینترنتی شده بود
که با تحقیقات بیشتر متهم به هویت معلوم شناسایی شد.
متهم در اعترافات
خود اذعان داشت، سال گذشته به مدت 6ماه با شاکیه دوست بودم و در این مدت
هزینه‌هایی برای او انجام دادم و پس از مدتی که خواستار پایان این رابطه
شدم، شاکیه حاضر به پرداخت مخارج انجام شده نشد. از آنجایی که در زمان
دوستی و با توجه به اعتمادی که شاکیه به من داشت کارت عابربانک خود را در
اختیار من قرار داد، من نیز در فرصتی مناسب رمز دوم کارتش را برای روز
مبادا فعال کردم و پس از پایان دادن به رابطه دوستی‌مان، اقدام به برداشت
از حساب شاکیه
درقالب پرداخت قبض و خرید شارژ تلفن همراه کردم.
متهم در
اظهارات خود اعتراف کرد که انگیزه او از این کار جبران هزینه‌هایی بوده که
برای شاکیه انجام داده است. سرانجام با توجه به اقدامات صورت گرفته،
پرونده به همراه متهم تحویل دادسرا شد.
این پرونده نیز جنس دیگری از
برداشت های غیرمجاز است در حالی که باید برای امنیت بیشتر رمز کارت بانکی
خود را به صورت دوره‌ای تغییر دهیم و کارت و رمز عبور خود را به هیچ وجه در
اختیار کسی نگذاریم تا زمینه ارتکاب به جرم برای کسی فراهم نشود.
** رعایت نکات پیشگیرانه در سرقت از عابربانک
پلیس پیشگیری ناجا به منظور ناکام کردن سارقان در این حوزه، توصیه های پیشگیرانه ای بدین ترتیب ارائه می کند:
- دانستن کامل روش استفاده از کارت عابر در هنگام دریافت آن الزامی است.
- برای حفظ و نگهداری از کارت خود کوشا باشید.
- رمز کارت عابر بانک شما راز شماست، آن را فاش نکنید.
- مرتبا حساب های بانکی خود را کنترل کنید.
- در هنگام استفاده مراقب باشید کسانی که اطراف شما ایستاده اند، شماره های کارت شما را نبینند.
- ارسال مشخصات کارت می تواند خطرناک باشد، حتی برای آشنایان.
- پیشنهاد افراد نامطمئن در انجام عملیات بانکی را نپذیرید.
- کارت خود را هرگز به فرد دیگری ندهید.
- نکات ایمنی را در انجام پرداخت های اینترنتی انجام دهید.
** اقدامات لازم پس از سرقت عابربانک
پلیس پیشگیری توصیه می کند، مالباختگان عابربانک پس از سرقت، پلیس ١١٠ را در جریان بگذارند و بلافاصله کارت را باطل کنند.
به
توصیه پلیس پیشگیری ناجا، اگر فردی در خیابان توسط سارقان به زور وادار به
برداشت وجه از کارت خود شد، باید بلافاصله مردم و افراد حاضر در محل را
مطلع کند.
** فریب تبلیغات افراد سودجو را نخورید
سرهنگ علی نیک
نفس رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات نیروی
انتظامی در این زمینه به هموطنان توصیه می کند همواره دقت داشته باشند با
رعایت نکات امنیتی فریب تبلیغات افراد سودجو را نخورند و از قرار دادن
تصاویر خصوصی و خانوادگی در شبکه های اجتماعی اجتناب کنند. وی اضافه کرد:
همچنین به شهروندان توصیه می شود در فضای مجازی به افرادی اعتماد کنید که
مورد اعتماد خانواده باشند و شناخت کاملی از آنها داشته باشند.
نیک
نفس می گوید: در استفاده از شبکه های اجتماعی تنظیمات امنیتی و خصوصی
مربوطه را انجام دهند تا هر فردی به اطلاعات شخصی و خصوصی کاربران دسترسی
نداشته باشد.
وی اضافه می کند: پلیس فتا از هموطنان درخواست کرد در
صورت مواجهه با موارد مشکوک آن را از طریق سایت پلیس فتا به آدرس
Cyberpolice.ir بخش ثبت گزارش مردمی گزارش کنند.
