اندازه‌گیری دقیق میزان آفت‌کش‌ها در عسل

به گزارش ایران اکونومیست به نقل  از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ریاست جمهوری،آفت‌کش‌های ارگانوکلر از جمله ترکیبات شیمیایی هستند که برای کنترل و دفع آفات و بیماری‌های گیاهی به‌طور گسترده در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند. بااین‌وجود،این ترکیبات به دلیل سمیت بالا، پایداری شیمیایی و زیستی و همچنین تمایل به انباشته شدن در بدن موجودات زنده، از جمله آلاینده‌های مهم و خطرناک زیست‌محیطی محسوب می‌شوند.
ازاین‌رو، توسعه‌ روش‌های سریع، قابل‌اعتماد و سازگار با محیط‌زیست برای اندازه‌گیری باقیمانده‌ آفت‌کش‌ها در نمونه‌های مختلف به‌ویژه مواد غذایی امری ضروری است. نقش فناوری نانو در این حوزه رو به پررنگ شدن است.
دکتر حسن سرشتی محقق دانشگاه تهران با اشاره به عسل به‌عنوان یک ماده‌ غذایی با ارزش و با تأکید بر این مطلب که این ماده باید عاری از هرگونه ماده شیمیایی باشد گفت: هدف از انجام این طرح سنتز یک نانوجاذب سازگار با محیط‌زیست بوده به‌ نحوی‌که بتوان مقادیر هرچند اندک سموم ارگانوکلر در عسل را اندازه‌گیری نماید.
وی ادامه داد: علاوه بر اینکه سنتز این نانوجاذب با یک روش سریع، آسان و تک مرحله‌ای صورت گرفته است، عملکرد آن در اندازه‌گیری مواد سمی نیز بسیار دقیق و سریع است که موجب صرفه‌جویی در وقت و هزینه می‌شود. همچنین این نانوجاذب را می‌توان پس از استفاده، مجدداً بازیابی و مورد استفاده قرار داد که این موضوع موجب کاهش هزینه و آلودگی محیط‌زیست می‌شود.
سرشتی در ادامه به تشریح فرایند انجام طرح پرداخت و افزود: در پژوهش حاضر یک جاذب نانوکامپوزیتی با استفاده از یک روش حرارتی ساده و بدون نیاز به حلال‌های آلی خطرناک و با استفاده از مواد اولیه‌ غیر سمی به‌صورت تک‌مرحله‌ای سنتز شد. پس از انجام آزمون‌های شناسایی و مشخصه یابی، نانوجاذب مذکور جهت اندازه‌گیری میزان 16 نوع آفت‌کش ارگانوگلرین مورد استفاده قرار گرفت و شرایط بهینه‌ استخراج این نانوجاذب با در نظر گیری متغیرهایی نظیر حجم جاذب استفاده شده، pH و غیره تعیین شد.
بر اساس نتایج به‌دست‌آمده می‌توان اذعان کرد که این نانوجاذب دارای ویژگی‌های تجزیه‌ای بسیار خوب از قبیل حد تشخیص بسیار پایین در مقادیر کمتر از ppt، بازیابی استخراج بالا، تکرارپذیری و تکثیر پذیری مناسب است. همچنین سرعت ‌بالای آماده‌سازی نمونه، قابلیت بازیابی راحت و گزینشی عمل کردن جاذب نسبت به برخی سموم کلره از جمله مزایای دیگر این نانوجاذب بشمار می‌آید.
وی عدم صنعتی شدن تولید گرافن را به‌عنوان یکی از مشکلات پیش روی تجاری‌سازی این نانوجاذب عنوان کرد و افزود:‌ درصورتی‌که بتوان اکسید گرافن را در مقیاس صنعتی و با قیمت پایین تولید کرد، سنتز این جاذب به دلیل استفاده از سایر مواد اولیه‌ ساده و ارزان‌قیمت، هزینه‌ زیادی در بر ندارد. با توجه به توانایی این جاذب در اندازه‌گیری و حذف انواع مختلف ترکیبات آلی و غیر آلی، می‌توان انتظار داشت که این محصول مصرف بالایی را به خود اختصاص دهد.
این طرح با همکاری دکتر شکوه ماه‌پیشانیان- دانش‌آموخته‌ مقطع دکترای دانشگاه تهران و دکتر حسن سرشتی- عضو هیأت علمی این دانشگاه انجام شده است. نتایج این پژوهش در مجله‌ Journal of Chromatography A با ضریب تأثیر 3/981 (جلد 1485، سال 2017، صفحات 32 تا 43) منتشر شده است.