منابع غذایی در حال مهاجرت

دکتر سام مایرز، پزشک و محقق ارشد دانشگاه هاروارد می‌گوید: عمده‌ترین تاثیری که تغییرات آب و هوایی در خوراک بشر داشته، عبارت است از:

1. تغییر در کیفیت

2. تغییر در کمیت و از همه مهم‌تر تغییرات گستره در محل تولید این مواد بوده است.

مایرز می‌گوید: افزایش تقاضای خوراک باعث شده تا همه صرفا به تولید بیشتر و نگهداری آن فکر کنند درحالی که این شیوه دقیقا می‌تواند اصول تولید خوراک در آینده را تحت تاثیر قرار داده و هر روز گستره دسترسی ما به غذا را کاهش دهد چون محیط زیست درحال از بین رفتن است. این کارشناس ارشد و محقق هاروارد می‌افزاید: تولید بیشتر بدون توجه به شرایط بیولوژیکی خاک، آب و خود گیاهان باعث شده تا دائما میزان آلودگی هر سه مورد افزایش داشته باشد و منابع یکی پس از دیگری نابود شده و بهره‌وری تولید در اغلب مزارع زمین کاهش یافته باشد.

مقدار تولید غذا هر روز کمتر از دیروز

قبل از آغاز قرن بیست و یکم بسیاری از کارشناسان براین باور بودند که افزایش سطح دی‌اکسیدکربن در اتمسفر زمین می‌تواند به عنوان کودی طبی برای افزایش تولید گیاهان و انواع رستنی‌های زمین بکار گرفته شود درحالی که تحقیقات اخیر بیانگر آن است که این تصوری کاملا اشتباه است و به نوعی این ماده عاملی برای از بین رفتن رویش گیاهان خواهد شد.

در این زمینه برایان واکر محقق بخش کشاورزی در استرالیا می‌گوید: افزایش سطح دی‌اکسیدکربن در جو زمین باعث افزایش دمای جو زمین می‌شود که این تغییرات می‌تواند رویدادهای جوی خاصی را به دنبال داشته باشد به عنوان مثال توفان‌های گسترده، افزایش سطح بارش در برخی مناطق که هر دو مورد عاملی برای از بین رفتن کارکرد مزارع و روند تولید گیاهان خواهد شد.

واکر می‌افزاید: از این رو دور از واقعیت نیست اگر بگوییم اثرات خاص این روند یعنی افزایش دی‌اکسیدکربن در جو زمین کاهش عملکرد گیاهان در مزارع و کاهش تولید غذا خواهد بود. به این دلیل که افزایش دما و تغییرات سطح بارش‌ها دو ماده غذایی اصلی بشر روی این کره خاکی یعنی ذرت و گندم را تحت تاثیر قرار می‌دهد و تولید آنها را به طرز چشمگیری کاهش می‌دهد.

به گفته این محقق البته افزایش بارش و دما تنها عامل کاهش عملکرد مزارع در جهان نیست به این دلیل که تغییرات آب و هوایی تاثیر مستقیمی در تولید مثل برخی آفات مزارع مثل ملخ‌ها داشته و می‌تواند زمینه تولید گیاهان در مزارع را کلا نابود کند.

واکر می‌گوید: در بسیاری از تحقیقات متوجه شده‌ایم در مناطقی که تغییرات آب و هوایی محسوس بوده افزایش آفات مزارع بیشتر بوده است به صورتی که در بسیاری از مستندات علمی 25 تا 40 درصد عوامل نابودی مزارع و از دست رفتن محصولات مربوط به صعودی شدن روند حمله آفات مختلف به مزارع بوده است.

وی تاکید می‌کند نکته اصلی این است که تصاعدی شدن روند افزایش آفات باعث شده این مشکل به مناطقی گسترش یابند که مزارع آمادگی مقابله با آنها را ندارند به همین دلیل خسارات گسترده‌ای در این زمینه ایجاد می‌شود چون این آفات تاکنون در آن مناطق خاص وجود نداشته‌اند و کارشناسان آمادگی مقابله با آنها را ندارند.

کوچ مزارع آغاز شده است

نقشه تولید غذا براساس آب و هوایی که تاکنون بشر روی این کره خاکی تجربه کرده تقریبا مشخص و قابل شناسایی است اما از ابتدای قرن بیست و یکم شاهد تغییر و جابجایی قابل توجهی در محل تولید غذای بشر در سراسر جهان هستیم، به این معنی که سرزمین‌های سنتی با تولید انبوه خوراک کم‌کم حاصلخیزی خود را از دست داده‌ و به بیابان تبدیل شده‌ و کشاورزان مجبور به ترک محل شده‌اند.

به گفته مایرز این روند تنها روی زمین اتفاق نیفتاده است به این دلیل که تغییرات آب و هوایی عاملی گسترده در تغییر جهت جریان آب‌های گرم و سرد اقیانوس‌ها نیز شده و همین امر توانسته مسیر حرکت طبیعی دسته‌های گسترده ماهی‌ها را نیز دستخوش تغییرات عمده‌ای کند.

مایرز تاکید می‌کند برای دسترسی به شواهد عینی کافی است به چگونگی کاهش دسترسی ماهیگیران سنتی در مناطق فعالیت اجدادی خود توجه داشته باشیم که بسیاری از آنها ادعا می‌کنند در محلی که اجداد آنها اقدام به صید می‌کردند دیگر خبری از ماهی نیست و این افراد مجبورند فاصله‌های بسیار طولانی‌تری را برای دسترسی به صید طی کنند.

این محقق می‌گوید: اکنون ماهیان اقیانوسی به دلیل افزایش غیرقابل تصور دمای آب مجبور هستند به فواصل دورتر و نزدیک قطبین حرکت کنند به صورتی که تقریبا در نوار استوایی تغییرات قابل‌توجهی در تعداد و تنوع آبزیان ایجاد شده است.

وی تاکید می‌کند: این جابجایی غذا در زمین و دریا عاملی است که بگوییم امروز محل تولید غذا برای بشر نیز مهاجرت کرده و دور از دسترس قرار گرفته است و اگر چنین روندی ادامه داشته باشد باید بگوییم هر روز کمتر از روز گذشته به غذا دسترسی خواهیم داشت.

مایرز معتقد است در 5 دهه آینده باید شاهد مهاجرت گسترده‌ای از کشورهای حاشیه استوا باشیم چون آب و هوای این منطقه به نوعی زمین و دریاها را بدون محصول کرده و جمعیت ساکن این مناطق برای دسترسی به غذا مجبور به ترک سرزمین اجدادی خود خواهند شد البته هوا نیز به زیان آنها وارد عمل شده است چون توفان‌ها عملا امکان هرگونه کشت را از آنها خواهد گرفت.

این محقق با اشاره به تغییرات دما در کشورهای سردسیر نیز می‌گوید: تغییرات دما مدتی است تغییراتی را در کشورهای سردسیر ایجاد کرده است و در این مناطق هوا معتدل‌تر شده به گونه‌ای که کشاورزی تقریبا در آن مناطق عملکرد بهتری خواهد داشت به همین دلیل برآوردها حکایت از این دارد که جمعیت زمین از نواحی گرمسیری فعلی کم‌کم به سمت این مناطق درحال کوچ است.

کیفیتی که روز به روز کاهش می‌یابد

این درحالی است که علاوه بر تغییرات در مقادیر و محل تولید مواد غذایی، تحقیقات جدید بیانگر آن است که تغییرات آب و هوایی عاملی برای کاهش کیفیت تولید مواد غذایی نیز در اقصی نقاط جهان شده است، به صورتی که کاهش ارزش غذایی خوراکی‌‌های تولید شده طی یک دهه گذشته تقریبا 10 درصد نسبت به اوایل سال 2000 میلادی کمتر بوده است.

در این زمینه تحقیقات انجام شده هاروارد درباره ارزش غذایی محصولات خوراکی یک دهه گذشته که در مجله نیچر منتشر شده بیانگر آن است که مواد معدنی موجود دربسیاری از محصولات کشاورزی کاهش چشمگیری داشته است به عنوان مثال درباره دو محصول پرتقاضای سراسر جهان یعنی ذرت و گندم مشخص کرده افزایش دی اکسید کربن در جو عاملی بوده برای کاهش پروتئین، روی و آهن موجود در این محصولات.

برایان واکر در این زمینه می‌گوید: کاهش مواد مغذی در انواع محصولات کشاورزی و خوراکی جوامع امروز باعث بروز مشکلات بهداشتی و کمبود برخی مواد معدنی در جوامع بخصوص کشورهای کمتر توسعه‌یافته شده به صورتی که کمبود آهن و روی در بدن از اصلی‌ترین چالش‌های پزشکی اغلب کشورهای جهان شناخته شده است. به گفته این محقق و پژوهشگر درحال حاضر تقریبا یک میلیارد نفر از ساکنان این کره خاکی با کمبود روی در بدنشان دست و پنجه نرم می‌کنند و در آینده نزدیک 200 میلیون نفر نیز به این تعداد افزوده خواهد شد که این مسئله می‌تواند میلیاردها دلار هزینه درمان و بهداشت برای دولت‌ها به ارمغان آورد. واکر تاکید کرد البته این مشکل فقط درباره کمبود یک عنصر روی در بدن انسان است درحالی که قبلا اشاره شد سطح آهن و انواع مواد معدنی دیگر نیز به دلیل تغییرات گسترده آب و هوایی در خوراکمان کاهش یافته است.

منبع: livescience