«کاکرین»، مؤسسه‌ای برای ارتقای سلامت جهان

به گزارش ایران اکونومیست؛  با توجه به افزایش دسترسی به تحقیقات حوزه سلامت، همواره احتمال افزایش خطر برداشت اشتباه از محتواهای پیچیده مطرح بوده، به گونه‌ای که احتمال دریافت تصویری درست و کامل از آن کاهش یافته است؛ از این رو کاکرین به منظور تصمیم‌گیری بهتر در حوزه سلامت با هدف ارائه اطلاعات پزشکی معتبر و قابل جهت اتخاذ تصمیمات آگاهانه در حوزه سلامت برای کمک به پیشرفت سلامت عمومی در جهان شکل گرفت که البته در گذشته با نام موسسه همکاری‌های کاکرین یا Cochrane Collaboration شناخته می‌شد.

در طول 20 سال گذشته، کاکرین به تغییر شکل تصمیم‌گیری در حوزه سلامت کمک کرده و با جمع‌آوری و تحلیل بهترین شواهد پژوهشی منجر به اتخاذ تصمیم آگاهانه در درمان بیماری‌ها می‌شود.

کاکرین تنها مختص به قشر خاصی نبوده و برای همه کسانی است که علاقه‌مند به استفاده از اطلاعات با کیفیت بالا در تصمیم‌گیری‌های درمانی هستند.

از طرفی مستندات و مقالات کاکرین به عنوان یک ابزار قدرتمند زمینه را برای ارتقای دانش و تصمیم‌گیری‌های سلامت برای جامعه پزشکی و پژوهشگران فراهم می‌کند.

بر اساس این گزارش؛ موسسه کاکرین یک شبکه مستقل جهانی متشکل از محققان، متخصصان، مدیران، بیماران و مردم علاقه‌مند به حوزه سلامت است که 37 هزار نفر از بیش از ۱۳۰ کشور دنیا با همکاری یکدیگر در حال تولید اطلاعات پزشکی معتبر و قابل دسترس (در حوزه‌های مختلف علوم پزشکی، سیاست‌گذاری سلامت، روش‌ تحقیق و حمایت از مصرف کننده)، مستقل از حمایت‌های مالی و سازمانی در این موسسه هستند.

افراد فعال در این موسسه در قالب گروه‌های مروری مرتبط با موضوعات سلامت، شبکه‌های موضوعی، گروه‌های مرتبط با روش‌شناسی مرورهای ساختارمند و مراکز منطقه‌ای در حال فعالیت هستند که البته هیچ مکان یا دفتر واحدی به نام «کاکرین» وجود ندارد و این گروه‌ها در سرتاسر دنیا مستقر بوده و عمده کار این موسسه به صورت آنلاین انجام می‌شود.

هر گروه کاکرین به تنهایی یک «سازمان کوچک» با بودجه خود، وب‌سایت و حجم کاری خود است. اعضای کاکرین بر اساس علاقه، تخصص و یا منطقه جغرافیایی وابستگی سازمانی (affilliation) به یک گروه و در برخی موارد به چند گروه تقسیم می‌شوند.

بر این اساس، از گروه‌های کاکرین می‌توان به گروه راهبری اشاره کرد؛ این گروه بر اساس اهداف مندرج در برنامه راهبردی کاکرین در توسعه سیاست‌های سازمان هدایت می‌شوند.

گروه راهبری 13 عضو دارد (برای مثال نماینده نویسندگان، نماینده رؤسای مراکز، نماینده کارکنان مراکز) که برای یک یا دو دوره سه ساله خدمت می‌کنند. اعضای گروه راهبری دو بار در سال ملاقات چهره به چهره داشته و در فاصله زمانی بین این دو جلسه از طریق کنفرانس تلفنی و پست الکترونیکی با یکدیگر در ارتباط هستند. این گروه دو کمیته فرعی و چندین کمیته مشاوره‌ای دارد.

همچنین گروه‌های مروری از دیگر گروه‌های کاکرین است که (Cochrane Review Groups) مرورهای کاکرین توسط نویسندگانی که عنوان مقالات خود را در یکی از 53 گروه مروری کاکرین ثبت می‌کنند، تهیه می‌شود.

هر گروه مروری کاکرین بر حیطه‌های خاصی از سلامت (برای مثال سرطان پستان، بیماری‌های عفونی، مالتی‌پل اسکلروزیس، اسکیزوفرنی، اعتیاد به تنباکو) تمرکز دارد و توسط یک یا چند ویراستار هماهنگ کننده، همچنین تیم ویراستاری مشتمل بر مدیر ویراستاری و هماهنگ کننده جستجوی مطالعات کارآزمایی بالینی (Trials Search Co-ordinator) اداره می‌شود. گروه‌های مروری کاکرین در زمینه روش‌شناسی و ویراستاری مرورهای کاکرین به نویسندگان کمک می‌کنند و فرایندهای ویراستاری شامل همتراز داوری (peer-review) را مدیریت می‌کنند.

گروه‌های متد (Methods Groups) نیز که از دیگر گروه‌های کاکرین محسوب می شود، از افرادی که در توسعه روش‌شناسی مرورهای کاکرین فعالیت می‌کنند، تشکیل شده است.

در این میان مراکزی (Cochrane Centres)  نیز در کاکرین فعال هستند که برخی شامل شعبه‌هایی نیز هستند و افراد را در حوزه‌های جغرافیایی و زبان‌شناسی پشتیبانی می‌کنند. بسته به منابع موجود، برخی از مراکز قادر به ارائه خدمات آموزشی، کمک به مترجمان، شبکه‌سازی و غیره هستند.

به تازه‌واردان توصیه می‌شود تا برای کسب اطلاعات در خصوص کاکرین با مراکز محلی آن تماس برقرار کنند تا در زمان و تلاش برای یادگیری مراحل تهیه مرورها صرفه‌جویی شود.

فیلدها (Fields) نیز از دیگر بخش‌های مربوط به کارکرین هستند که تمرکز بر ابعاد مراقبت‌های سلامت و موضوعاتی چون ساختارهای مراقبت (مثل مراقبت‌های اولیه)، نوع مصرف کننده (مثل افراد مسن) و یا نوع مداخله (مثل واکسن‌ها) دارند.

شبکه مصرف کنندگان (Consumer Network) دیگر بخش کاکرین بوده که برای مصرف کنندگان (عمدتا بیماران) شبکه گسترده‌ای از اطلاعات و یک مجمع (forum) را فراهم می‌آورد. همچنین یک نقطه ارتباطی برای گروه‌های مصرف‌کننده در سرتاسر جهان است.

لازم به ذکر است که کاکرین هیچ گونه حمایت مالی و تجاری را قبول نمی‌کند و تولید اطلاعات معتبر و قابل اعتماد، آزادانه و فارغ از منافع مادی و تجاری یک مساله حیاتی برای کاکرین به شمار می‌آید.

چشم‌انداز و ماموریت  کاکرین

کاکرین چشم‌انداز خود را جهانی معرفی کرده که سلامت آن بهبود یافته و تصمیم‌گیری در خصوص سلامت و مراقبت‌های سلامت به صورت آگاهانه و بر اساس ترکیب شواهد تحقیقاتی باکیفیت، مرتبط و به روز انجام می‌گیرد.

این سازمان ماموریت دارد تصمیم‌سازی آگاهانه بر مبنای شواهد در حوزه سلامت را از طریق تولید مرورهای سیستماتیک و سایر شواهد تحقیقاتی ترکیبی باکیفیت، مرتبط و در دسترس ترویج دهد.

کار این موسسه به عنوان  محک (benchmark) اطلاعات باکیفیت در زمینه اثربخشی مراقبت‌های سلامت شناخته شده است.

کاکرین علاوه بر ماموریت اصلی خود (تولید مرور سیستماتیک)، در فعالیت‌های دیگر از جمله حمایت از تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد، ارائه آموزش تهیه مرور سیستماتیک کاکرین، توسعه روش‌شناسی آماده‌سازی مرورها و ترجمه آنها از انگلیسی به زبان‌های مختلف دیگر فعالیت می‌کند.

این سازمان کنفرانس‌های سالانه‌ای به نام Colloquia دارد که شرکت در آن برای همه آزاد است. هدف از برگزاری آن نیز گردهم آوردن افراد علاقه‌مند از سرتاسر دنیا در یک محل برای بحث در خصوص کار کاکرین و توسعه و پیشرفت آن به منظور شکل‌دهی مسیر آینده سازمان است.

کنفرانس سال ۲۰۱۶ کاکرین در سئول (کره جنوبی) برگزار شد و در سال ۲۰۱۷ در همکاری با سمینار Global Evidence Summit در کیپ تاون (آفریقای جنوبی)  برگزار می‌شود.

کاکرین بر این باور است که مراقبت مؤثر سلامت از طریق مشارکت همسان محقق، ارائه‌دهنده خدمت، پزشک و بیمار ایجاد می‌شود.

ارائه‌کنندگان مراقبت‌های سلامت می‌توانند بر اساس بهترین شواهد موجود، برای تولید یک داروی خاص سرمایه‌گزاری کنند؛ پزشکان ‌می‌توانند تاثیر یک مداخله در یک زمینه بالینی خاص را پیدا کنند؛ بیماران و سایر مصرف کنندگان مراقبت‌های سلامت نیز می‌توانند خطرات و مزایای بالقوه درمان خود را ارزیابی کنند.

کاکرین به منظور مدیریت بهتر سازمانی برنامه راهبردی تا سال ۲۰۲۰ خود را تهیه کرده تا انطباق فعالیت‌های خود با موارد اولویت‌دار را بهتر مورد پایش قرار دهد.

 طبق برآوردهای کارشناسان، کاکرین به عنوان یک استاندارد طلایی بین‌المللی برای اطلاعات باکیفیت بالا و قابل اعتماد شناخته شده است.